Liczne zmiany w prawie. Od 1 lipca nie tylko wyższa płaca minimalna i kredyt na 2 proc.

• Od soboty, 1 lipca, w życie wyszły nowe przepisy, które swoim zasięgiem objęły wiele aspektów codziennego życia.  
• Jak wynika z analizy Bussines Insider Polska, zmiany wprowadzone od połowy roku sięgają pracowników, kierowców, ale także przedsiębiorców czy sprawy darowizn i spadków. 
• Chodzi o m.in. nową wysokość płacy minimalnej, rządowy program "Bezpieczny kredyt 2 procent", czy zmiany w prawie podatkowym slim VAT 3. 
• Jest tego sporo, dlatego poniżej przedstawiamy listę najważniejszych nowości, które zagościły w polskim porządku prawnym.

Jedną z nowości jest rządowy program dopłat do zakupu pierwszego mieszkania - "Bezpieczny kredy 2 procent". Choć jego oficjalna "premiera" ma miejsce w sobotę, 1 lipca, tak pierwsze wnioski kredytobiorcy będą mogli składać najwcześniej w poniedziałek, 3 lipca.  

Program w swoich założeniach ma umożliwić zakup pierwszego mieszkania osobom do 45. roku życia. Wysokość kredytu może wynieść maksymalnie 500 tys. zł lub o 100 tys. więcej, jeżeli kredytobiorca wraz z partnerem bądź partnerką mają dziecko albo są w związku małżeńskim.

Formuła kredytu, który będzie refinansowany przez Bank Gospodarstwa Krajowego, zakłada stałe raty przez 10 lat. Kredytobiorca w tym czasie będzie spłacał zobowiązanie w formule stałych rat kapitałowych, a to oznacza, że z czasem mają one maleć, ponieważ w comiesięcznych płatnościach część środków będzie szła na poczet spłaty kapitału.  

Oprocentowanie kredytu ma we wskazanym okresie wynosić 2 proc. plus marża banku. Jednocześnie w ciągu 10 lat państwo ma dopłacać do spłaty kapitału, aby po dekadzie miesięczna rata kredytobiorcy pozostała na zbliżonym poziomie. 

Ustawodawca przewidział możliwość wzięcia kredytu na 2 proc. bez wymaganego wkładu własnego przy skorzystaniu z gwarancji BGK, której maksymalna suma to 100 tys. zł. Jednocześnie w programie ustawiono górny limit wkładu własnego na poziomie 200 tys. zł. To oznacza, że maksymalna cena nieruchomości nabywanej przez małżonków lub rodziców z dziećmi może wynieść 800 tys. złotych.  

Od 1 lipca zacznie obowiązywać nowelizacja ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym. W praktyce oznacza to, że odcinek A2 Konin - Stryków oraz A4 Wrocław - Sośnica są zwolnione z opłaty za przejazd.

Jednak nie wszyscy kierowcy zostali zwolnieni z opłat. Nowe prawo obejmuje prowadzących pojazdy o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony, czyli w praktyce samochody osobowe oraz motocykle. Odpowiednią kwotę nadal będą musieli zapłacić kierowcy autokarów oraz tirów - pojazdów o masie całkowitej ponad 3,5 tony.  

To natomiast nie jest koniec zmian dla kierowców. Wspomniana nowelizacja wprowadza także zakaz wyprzedzania na drogach szybkiego ruchu przez kierowców ciężarówek.  

Dokładnie nowe przepisy przewidują zakaz wyprzedzania pojazdu samochodowego przez kierowców pojazdów o masie całkowitej powyżej 3,5 tony na autostradzie i drodze ekspresowej o wyłącznie dwóch pasach ruchu przeznaczonych dla danego kierunku ruchu.

W ustawie wskazano jednak wyjątek, który mówi, że ciężarówka będzie mogła wyprzedzić inny pojazd, o ile jego prędkość jest znacznie mniejsza od dopuszczalnej dla pojazdów ciężarowych na wskazanej drodze.

Kolejna omawiana zmiana może objąć największą grupę osób. Chodzi bowiem o podwyżkę minimalnego wynagrodzenia z 3490 do 3600 zł brutto. Wedle szacunków rządu, wyższe pensje ma otrzymać ok 3,6 mln Polaków.  

Wraz z wyższą płacą za pełen etat, wzrośnie także stawka godzinowa. Ta od 1 lipca będzie wynosić nie 22,8 zł brutto, jak dotychczas, a 23,50 zł brutto. 

Zamiana minimalnego wynagrodzenia wpływa także na inne opłaty i dopłaty. Nowa kwota "najniższej krajowej" przełoży się na m.in. wyższą składkę na ubezpieczenie społeczne dla jednoosobowych działalności gospodarczych, wyższy dodatek za pracę w godzinach nocnych czy limit wysokości odprawy wypłacanej przy zwolnieniu grupowym lub indywidualnym, ale z przyczyn niedotyczących pracownika.  

Ostatni z wymienionych podlega także innej zmianie. W ustawie covidowej wskazano maksymalny limit odprawy nieprzekraczający 10-krotności minimalnego wynagrodzenia. Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego i przywrócenie poszczególnych przepisów podwyższyło ten limit do 15-krotności "najniższej krajowej". 

Dodatkowe pieniądze otrzymają także sołtysi. Od 1 lipca wchodzi w życie wypłata dodatku emerytalnego dla osób, które pełniły funkcję sołtysa przez okres co najmniej dwóch kadencji, lecz nie krócej niż 8 lat; osiągnęły wiek emerytalny - mężczyźni 65, natomiast kobiety 60 lat oraz nie zostały skazane prawomocny wyrokiem za przestępstwo, w tym skarbowe, związane z pełnionymi obowiązkami.  

Nowe świadczenie wynosi 300 zł i będzie wypłacane przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS). Dodatek emerytalny nie będzie wypłacany automatycznie, każdy zainteresowany będzie musiał złożyć odpowiedni wniosek. Jednocześnie ustawodawca przewidział coroczną waloryzację tej kwoty, która będzie miała miejsce w marcu. 

Połowa roku to także czas, w którym zacznie obowiązywać nowelizacja slim VAT 3. Nowe rozwiązania w prawie podatkowym - które szerzej przedstawimy później - wprowadzają też przepisy, które jeszcze na początku roku wzbudzały negatywne emocje za sprawą ówczesnego fragmentu o "podatku od zrzutek".

Z tego pomysłu rząd jednak się wycofał. A pozostały jedynie zmiany podnoszące kwoty wolne od podatku dotyczące spadków i darowizn. Poszczególne sumy, od których obdarowany lub spadkobierca nie będą musieli odprowadził opłaty, różnią się w zależności od stopnia pokrewieństwa.  

Nabywcy z I grupy podatkowej - tj. najbliższej rodziny: małżonek, dzieci oraz wnukowie; rodzice oraz dziadkowe; rodzeństwo; teściowie; ojczym i macocha oraz zięć i synowa - nie będą musieli płacić podatku od sumy nie przekraczającej 36 120 złotych. Osoby najbliższe zmarłemu lub ofiarodawcy mogą kwalifikować się także do tzw. grupy zerowej. Jeżeli w wyznaczonym terminie złoża do urzędu skarbowego odpowiedni wniosek, mogą wcale nie zapłacić podatku. 

W przypadku nabywców z II grupy podatkowej - czyli dalsza rodzina, jak np. dzieci rodzeństwa czy rodzeństwo rodziców (ciocie i wujkowie) - kwota wolna od podatku wyniesie 27 090 złotych. Natomiast najniższy poziom został przewidziany dla nabywców z III grupy - osób niespokrewnionych, dla których graniczna suma to 5733 zł. 

Nowe limity dla darowizn to tylko jedna z wielu zmian, jakie zostały wprowadzone nowelizacją slim VAT 3. Wśród pozostałych obejmujących przeciętnego obywatela znalazły się m.in. zniesienie limitu dochodów w przypadku korzystania z ulgi prorodzinnych, tj. ulgi na dzieci lub rehabilitacyjnej czy o zmiany w PIT obejmujące małżeństwa, które wynajmują nieruchomość.

Ustawodawca wyodrębnił dla każdego małżonka osobny limit 100 tys. zł niższego opodatkowania środków pochodzących z tytułu najmu mieszkania lub domu. Powyżej tej sumy będzie obowiązywała stawka 12,5 proc., a niższa 8,5 proc. do kwoty wskazanej jak limit. 

Jednak omawiana nowelizacja niesie także ze sobą nowości dla przedsiębiorców. Od 1 lipca firmy będące płatnikami VAT będą mogły zapłacić pieniędzmi zgromadzonymi na koncie VAT za nowe podatki lub opłaty, w tym opłatę od środków spożywczych. Natomiast dla małych podatników VAT wzrósł limit sprzedaży z 1,2 mln do 2 mln euro.  

Oprac. Alan Bartman