Nie tylko zasiłek. Te świadczenia mogą dostać też bezrobotni

W okresie od 1 czerwca 2024 do 31 maja 2025 podstawowa stawka zasiłku dla bezrobotnych wynosi 1 662,00 zł brutto (co daje około 1 512,42 zł netto) przez pierwsze trzy miesiące od nabycia prawa do świadczenia. Po przekroczeniu pierwszych 90 dni wysokość zasiłku spada do 1 305,20 zł brutto (około 1 187,73 zł netto). Od 1 czerwca 2025 roku przewidziana jest waloryzacja i wzrost podstawowej stawki do 1 722 zł brutto.

Osoby z krótszym niż 5-letnim stażem pracy otrzymują 80 proc. podstawowej stawki, czyli 1 329,60 zł brutto (ok. 1 209,94 zł netto) w pierwszym okresie oraz 1 044,16 zł brutto (ok. 950,22 zł netto) później. Ci, którzy przepracowali co najmniej 20 lat, mogą liczyć na 120 proc. tej kwoty - to aż 1 994,40 zł brutto (ok. 1 814,90 zł netto) na start, a potem 1 566,24 zł brutto (ok. 1 425,33 zł netto).

Osoby zarejestrowane w powiatowym urzędzie pracy (PUP) mogą skorzystać z szerokiego pakietu wsparcia, który wykracza daleko poza standardowy zasiłek dla bezrobotnych.

1. Dodatek aktywizacyjny

To świadczenie finansowe, które zachęca bezrobotnych do szybkiego podjęcia pracy po rejestracji w urzędzie pracy. Ma na celu wspieranie utrzymania zatrudnienia i zapobieganie powrotowi do bezrobocia. Dodatek aktywizacyjny przysługuje osobom, które są zarejestrowane w PUP jako bezrobotne i podejmą pracę z własnej inicjatywy lub za skierowaniem urzędu pracy przed upływem okresu, na który przyznano zasiłek.

W przypadku osób, które znalazły pracę samodzielnie, dodatek wynosi do 50 proc. zasiłku dla bezrobotnych (maksymalnie ok. 831 zł miesięcznie do 31 maja 2025 i 886 zł od 1 czerwca 2025) i jest wypłacany przez połowę okresu, na który przysługiwałby zasiłek. W przypadku pracy za skierowaniem PUP dodatek może być wypłacany przez cały okres, na który przysługiwałby zasiłek.

2. Zapomoga szkoleniowa i bon szkoleniowy

Są to formy wsparcia dla bezrobotnych, którzy chcą podnieść swoje kwalifikacje zawodowe lub zdobyć nowe umiejętności, aby zwiększyć szanse na rynku pracy. Zapomoga szkoleniowa to stypendium wypłacane podczas szkolenia, natomiast bon szkoleniowy pokrywa koszty kursów lub egzaminów. Mogą skorzystać z nich osoby zarejestrowane w PUP, które:

• wykażą, że szkolenie jest niezbędne do podjęcia pracy lub zmiany branży,
• uzyskają zgodę urzędu na udział w wybranym kursie.

Zapomoga szkoleniowa jest wypłacana w wysokości do 120% zasiłku dla bezrobotnych (ok. 2 066,40 zł brutto miesięcznie od 1 czerwca 2025, jeśli szkolenie trwa co najmniej 150 godzin miesięcznie. Bon szkoleniowy pokrywa koszty szkolenia, egzaminów, dojazdów i zakwaterowania, zazwyczaj do kwoty 2 000-4 000 zł, choć w niektórych przypadkach może sięgać nawet 100% przeciętnego wynagrodzenia (ok. 8 700 zł).

3. Dofinansowanie na założenie działalności gospodarczej

To bezzwrotna dotacja dla bezrobotnych, którzy chcą rozpocząć własną działalność gospodarczą. Środki można przeznaczyć na zakup sprzętu, oprogramowania, remont lokalu czy działania promocyjne. Mogą z niej skorzystać osoby zarejestrowane w PUP, które:

• nie prowadziły działalności gospodarczej w ciągu ostatnich 12 miesięcy;
• przedstawią solidny biznesplan i zabezpieczenie finansowe (np. poręczenie lub wkład własny);
• nie korzystały wcześniej z podobnego wsparcia.

Dotacja wynosi do 6-krotności przeciętnego wynagrodzenia (ok. 48 000 zł w 2025 roku, w zależności od danych GUS). Kwota może się różnić w zależności od PUP i dostępnych funduszy. Proces wymaga złożenia wniosku w PUP wraz z biznesplanem, kosztorysem oraz dokumentami potwierdzającymi kwalifikacje lub doświadczenie w danej branży. Po uzyskaniu dotacji należy rozliczyć wydatki i prowadzić działalność przez co najmniej 12 miesięcy.

4. Staże, przygotowanie zawodowe, prace interwencyjne i roboty publiczne

Formy aktywizacji zawodowej, które pomagają bezrobotnym zdobyć doświadczenie, nowe umiejętności lub tymczasowe zatrudnienie.

• Staże: płatne programy (stypendium ok. 1 600 zł brutto miesięcznie) trwające zazwyczaj 3-12 miesięcy, organizowane u pracodawców.
  
  
• Przygotowanie zawodowe dorosłych: programy szkoleniowo-praktyczne, łączące naukę teoretyczną z pracą u pracodawcy, z wynagrodzeniem ok. 120% zasiłku.
  
  
• Prace interwencyjne: zatrudnienie subsydiowane przez PUP, gdzie urząd pokrywa część wynagrodzenia pracownika (np. przez 6-12 miesięcy).
  
  
• Roboty publiczne: krótkoterminowe prace na rzecz gminy, np. w utrzymaniu zieleni czy remontach.

Z te możliwości mogą skorzystać osoby zarejestrowane w PUP, szczególnie te z trudnościami w znalezieniu pracy (np. długotrwale bezrobotne, osoby po 50. roku życia). Wniosek może złożyć bezrobotny lub pracodawca.

Bezrobotni, którzy nie kwalifikują się do zasiłku dla bezrobotnych, wciąż mogą liczyć na różnorodne formy wsparcia oferowane przez powiatowe urzędy pracy (PUP) oraz inne instytucje. Aby otrzymać zasiłek, należy przepracować co najmniej 365 dni w ciągu ostatnich 18 miesięcy przy wynagrodzeniu nie niższym niż płaca minimalna, z opłaconymi składkami na ubezpieczenie społeczne. Jeśli te warunki nie zostaną spełnione, PUP proponuje alternatywy, w postaci bonu szkoleniowego, który pokrywa koszty kursów zawodowych, np. nauki programowania, spawania czy obsługi wózków widłowych, a także egzaminów certyfikujących.

Kolejną opcją jest bon na zasiedlenie, wspierający przeprowadzkę lub dojazdy do miejsca pracy oddalonego o co najmniej 80 km lub z czasem dojazdu powyżej 3 godzin - kwota może sięgać nawet 16 000 zł, w zależności od budżetu PUP. Dodatkowo, bezrobotni mogą ubiegać się o refundację kosztów egzaminów (np. na prawo jazdy kat. C lub certyfikaty językowe), co ułatwia zdobycie kwalifikacji wymaganych przez pracodawców.

W trudnej sytuacji materialnej bezrobotni mogą otrzymać zasiłek celowy od PUP, czyli jednorazową pomoc finansową na konkretne wydatki. Obejmuje to zakup:

• biletu miesięcznego,
• podręczników szkolnych dla dzieci,
• odzieży roboczej czy leków.

Kwota jest ustalana indywidualnie, zazwyczaj w granicach kilkuset złotych, w zależności od potrzeb i możliwości finansowych urzędu. Warto również rozważyć wsparcie z pomocy społecznej, dostępne w ośrodkach pomocy społecznej (OPS). Obejmuje ono np. zasiłki okresowe, dopłaty do czynszu czy paczki żywnościowe, ale wymaga spełnienia rygorystycznych kryteriów dochodowych (w 2025 r. to ok. 1010 zł netto na osobę samotną lub 823 zł na osobę w rodzinie).

Lokalne samorządy często uzupełniają ofertę PUP o własne programy aktywizacyjne, czyli m.in. dopłaty do kursów językowych, szkoleń IT czy kwalifikacji w sektorze zielonej energii. Niektóre gminy finansują kursy programowania dla kobiet lub szkolenia z obsługi paneli fotowoltaicznych, z budżetami od 1 000 do 10 000 zł na osobę. Informacje o takich programach dostępne są w urzędach miasta, gmin lub na ich stronach internetowych.

Przeczytaj również:

Dobre informacje dla bezrobotnych. Prezydent podpisał ważną ustawę

Komu przysługuje dodatek do renty? Nowe świadczenie wypłacane będzie od maja

Opieka nad schorowanym rodzicem. Jak uzyskać świadczenia opiekuńcze dla osób starszych?