Spis treści:
Czy za darowiznę trzeba płacić podatek?
Darowizna, zgodnie z art. 888 § 1 Kodeksu cywilnego, to nieodpłatne przekazanie korzyści majątkowej, takiej jak pieniądze, biżuteria, elektronika czy inne wartościowe przedmioty. Z perspektywy podatkowej każda taka czynność może podlegać opodatkowaniu na podstawie ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz.U. z 2023 r. poz. 1774).
Przepisy przewidują jednak kwoty wolne od podatku, zależne od stopnia pokrewieństwa między darczyńcą a obdarowanym. Limity te dotyczą sumy darowizn od jednej osoby w okresie pięciu lat. Przekroczenie progu obliguje do zgłoszenia darowizny na formularzu SD-Z2 w terminie sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego, a w niektórych przypadkach - do zapłaty podatku.
W przypadku najbliższej rodziny, określanej jako tzw. grupa zerowa (małżonek, zstępni, wstępni, rodzeństwo, pasierbowie, ojczym, macocha), istnieje możliwość całkowitego zwolnienia z podatku, niezależnie od wartości darowizny. Warunkiem jest zgłoszenie darowizny na formularzu SD-Z2 w ciągu sześciu miesięcy oraz, w przypadku pieniędzy, udokumentowanie ich otrzymania przelewem bankowym lub przekazem pocztowym (art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn).
Czy prezenty komunijne są opodatkowane?
Prezenty komunijne, niezależnie od formy - gotówka w kopercie, smartfon czy rower - są traktowane jako darowizny i podlegają tym samym zasadom podatkowym. Ich opodatkowanie zależy od łącznej wartości podarunków otrzymanych od jednego darczyńcy w ciągu ostatnich pięciu lat. W praktyce większość upominków komunijnych, zwłaszcza od rodziców, dziadków czy rodzeństwa, mieści się w granicach kwot wolnych od podatku lub kwalifikuje się do pełnego zwolnienia.
Jednak w przypadku darowizn od dalszej rodziny, czyli wujków, kuzynów, lub od osób niespokrewnionych, np. przyjaciół rodziny, konieczne może być prześledzenie sumy przekazanych środków. Jeśli wartość przekroczy limit, nadwyżka podlega opodatkowaniu według skali podatkowej przypisanej do danej grupy pokrewieństwa.
Jaka kwota prezentu nie podlega opodatkowaniu?
Ustawa o podatku od spadków i darowizn określa kwoty wolne od podatku dla trzech grup podatkowych, zgodnie z art. 9 ust. 1:
- grupa I: obejmuje najbliższą rodzinę, taką jak małżonek, dzieci, rodzice, dziadkowie, wnuki, rodzeństwo, teściowie, zięć, synowa. Kwota wolna wynosi 36 120 zł;
- grupa II: dotyczy dalszej rodziny, np. wujków, ciotki, kuzynów, szwagrów. Kwota wolna to 27 090 zł;
- grupa III: dotyczy osób niespokrewnionych, takich jak znajomi czy sąsiedzi. Kwota wolna wynosi 5733 zł.
Te limity odnoszą się do sumy wszystkich darowizn od jednego darczyńcy w pięcioletnim okresie. Nawet drobne kwoty, jeśli pochodzą od tej samej osoby i łącznie przekroczą próg, mogą skutkować obowiązkiem podatkowym. Dlatego warto prowadzić ewidencję otrzymanych darowizn, szczególnie w przypadku regularnych upominków od tych samych osób.
Koperty na komunię: czy trzeba się z nich rozliczać?
Tradycja wręczania kopert z gotówką podczas komunii jest w Polsce powszechna, jednak z punktu widzenia prawa każda taka wpłata stanowi darowiznę, podobnie jak materialne prezenty. Zgodnie z przepisami, jeśli suma pieniędzy przekazanych przez jednego darczyńcę - w gotówce, przelewem czy w innej formie - przekroczy kwotę wolną, obdarowany ma obowiązek zgłosić nadwyżkę na formularzu SD-Z2 i uiścić podatek od jej wartości.
Nie istnieje wyjątek dla "drobnych" kopert; urząd skarbowy uwzględnia wyłącznie wartość darowizny, niezależnie od jej formy. W przypadku gotówki szczególnie istotne jest udokumentowanie źródła, np. poprzez przelew bankowy, co ułatwia późniejsze rozliczenie, zwłaszcza przy darowiznach od najbliższej rodziny korzystających z pełnego zwolnienia.
Aktualnie obowiązujące stawki podatku od darowizn
Jeśli wartość darowizny przekroczy kwotę wolną, nadwyżka jest opodatkowana według progresywnej skali podatkowej, określonej w art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn. Stawki różnią się w zależności od grupy podatkowej:
Grupa I:
- 3% dla nadwyżki do 11 833 zł,
- 355 zł + 5% nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 946,60 zł + 7% nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Grupa II:
- 7% dla nadwyżki do 11 833 zł,
- 828,40 zł + 9% nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 1893,30 zł + 12% nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Grupa III:
- 12% dla nadwyżki do 11 833 zł,
- 1420 zł + 16% nadwyżki dla kwot od 11 833 zł do 23 665 zł,
- 3313,20 zł + 20% nadwyżki powyżej 23 665 zł.
Przykładowo, jeśli wujek (grupa II) podaruje dziecku 30 000 zł, nadwyżka ponad kwotę wolną (27 090 zł) to 2910 zł. Podatek wyniesie 7% od 2910 zł, czyli 203,70 zł. Z kolei darowizna 6000 zł od osoby niespokrewnionej (grupa III) przekracza limit 5733 zł o 267 zł, co przy stawce 12% daje podatek w wysokości 32,04 zł.
Przeczytaj również:
Darowizna mieszkania dla osoby spoza rodziny. Nie wolno zapomnieć o podatku
Podatek od spadków i darowizn na nowych zasadach. Przepisy jeszcze w tym roku
Tyle trzeba włożyć do koperty na wesele. Z takimi stawkami nie ma żartów
