Renta rodzinna nie tylko dla wdowy lub wdowca. Kto ma do niej prawo?

Aby rodzina mogła ubiegać się o rentę, osoba zmarła w chwili śmierci powinna mieć prawo do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy, lub spełniać warunki do ich przyznania.

Takie świadczenie z ZUS mogą otrzymać tylko najbliżsi: wdowiec lub wdowa po zmarłej osobie, jej rodzice i dzieci. Co ważne, renta rodzinna jest świadczeniem wypłacanym w jednej kwocie dla całej rodziny — jeśli zachodzi taka konieczność, jest ona dzielona między poszczególnych członków rodziny.

Jeśli osoba zmarła pobierała zasiłek przedemerytalny albo świadczenie przedemerytalne, rentę rodzinną bliscy mogą otrzymać nawet po upływie półtora roku od zakończenia okresów uprawniających do uzyskania takiej renty. W takim przypadku uznaje się, ze zmarły spełnił warunki konieczne do otrzymania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.

Rentę rodzinną może otrzymać współmałżonek osoby zmarłej, który do dnia jej śmierci był z nią w związku małżeńskim — to najważniejszy warunek. Jednak należy spełnić również jeden z pozostałych. Owdowiały małżonek musi:

• mieć skończone 50 lat i być niezdolny do pracy
• wychowywać co najmniej jedno dziecko, wnuka lub rodzeństwo, które są uprawnione do renty rodzinnej po zmarłym i które nie mają ukończonych 16 lat lub 18 (w przypadku nauki)
• sprawować pieczę nad dzieckiem, które jest całkowicie niezdolne do pracy i samodzielnej egzystencji i jest uprawnione do otrzymania renty rodzinnej.

Co ważne, renta może być przyznana współmałżonkowi, który ukończył 50 lat albo stał się niezdolny do pracy już po śmierci partnera. Nie może to jednak nastąpić później niż po pięciu latach od jego śmierci lub osiągnięcia dojrzałości przez dzieci czy zaprzestania ich wychowywania z innych powodów.

Jeśli owdowiała osoba nie spełnia tych warunków, ale też nie ma źródła dochodu, może pobierać rentę rodzinną przez rok od śmierci małżonka, albo przez dwa lata — jeśli zdecyduje się podjąć próby zdobywania nowych kwalifikacji zawodowych umożliwiających podjęcie pracy.

Rozwiedziony małżonek lub małżonka osoby zmarłej otrzymują prawo do renty rodzinnej, jeśli w dniu śmierci byłego współmałżonka mieli prawo do alimentów, które zostały ustalone przez sąd lub ugodę.

Rentę rodzinną mogą otrzymać biologiczne dzieci osoby zmarłej, dzieci drugiego małżonka. Świadczenie mogą pobierać do swojego 16. roku życia lub 25., jeśli dziecko wciąż się kształci w ramach studiów wyższych. Wyjątkiem jest sytuacja, jeśli dziecko jest całkowicie niezdolne do pracy.

Warto wspomnieć, że rentę rodzinną mogą otrzymać także wnukowie czy rodzeństwo, jeśli co najmniej na 12 miesięcy przed śmiercią zostały one przysposobione czy przyjęte na wychowanie przez zmarłego.

Również rodzice osoby zmarłej otrzymują prawo do renty rodzinnej, ale muszą spełniać takie same warunki, jak wdowcy czy wdowy, jeśli chodzi o wiek, niezdolność do pracy czy wychowywanie dzieci. Świadczenie przysługuje również rodzicom będącym na utrzymaniu swojego zmarłego dziecka.

Renta rodzinna stanowi procent od świadczeń, które zostały przyznane osobie zmarłej.

Jeśli do renty rodzinnej uprawniona jest jedna osoba, otrzymuje ona 85 proc. świadczenia zmarłego. Jeśli do renty uprawnionych jest dwoje bliskich — wynosi ona 90 proc. Gdy renta zostaje przyznana co najmniej trzem osobom, jej kwota równa jest 95 proc. świadczenia zmarłego. Podobnie jak i inne świadczenia, także renta rodzinna podlega corocznej waloryzacji.

ZUS zawiesza prawo do otrzymywania renty rodzinnej dla osób, których przychód przekracza 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. W sytuacji, gdy ich przychód przekracza 70 proc., ale jest mniejszy niż 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia, kwota renty jest pomniejszana o kwotę przekroczenia. 

Wniosek o przyznanie renty rodzinnej należy złożyć w ZUS — osobiście lub wypełniając stosowne dokumenty i wysyłając je pocztą. Wzór wniosku znajduje się na stronie ZUS.

KO