Zdolność kredytowa. Co to jest i jak ją zwiększyć?

Zgodnie z definicją w Ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 roku (Prawo bankowe, Dz.U. z 2021 r., poz. 2439, art. 70) zdolność kredytowa to "zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie (...)". 

Zdolność kredytowa daje więc bankowi pewność, że dana osoba jest zdolna do spłaty zaciągniętego zobowiązania w terminie. Im wyższa zdolność kredytowa, tym większe prawdopodobieństwo uzyskania kredytu w pożądanej kwocie.

Zdolność kredytowa zależna jest od wielu czynników. W jej ocenie ogromną rolę odgrywa przede wszystkim historia kredytowa, którą bank weryfikuje w bazie BIK (Biuro Informacji Kredytowej). 

Historia kredytowa pokazuje, jak w przeszłości dana osoba spłacała zaciągnięte zobowiązania, czy były one opłacane w terminie, czy też istnieją pewne opóźnienia w spłaceniu rat kredytu lub pożyczki. Jeżeli zobowiązania były spłacane w terminie, wówczas nasza historia kredytowa jest pozytywna, dzięki czemu bank uzna nas za bardziej wiarygodnych i zdolnych do spłaty potencjalnego kredytu. 

Warto również pamiętać, że brak jakiegokolwiek zobowiązania finansowego może wiązać się z negatywnym wpływem na zdolność kredytową, dlatego przed złożeniem wniosku o kredyt np. hipoteczny, warto zaciągnąć inny kredyt, spłacić go w terminie, a tym samym, zbudować pozytywną historię kredytową. 

Na zdolność kredytową wpływają również takie czynniki, jak:

1. Wysokość kredytu - im wyższa kwota kredytu, tym wyższą zdolność kredytową musimy posiadać,
2. Koszty kredytu, rodzaj rat (raty równe lub malejące), rodzaj kredytu,
3. Okres kredytowania - im krótszy okres spłaty, tym wyższa zdolność kredytowa będzie potrzebna,
4. Wysokość dochodu - osoby o wyższym stałym dochodzie miesięcznym będą miały wyższą zdolność kredytową,
5. Koszty utrzymania oraz ilość osób pozostających na utrzymaniu - bank sprawdza, jakie są miesięczne koszty utrzymania potencjalnego kredytobiorcy oraz kwotę przypadającą na jedną osobę w gospodarstwie domowym,
6. Forma zatrudnienia - dla banków najważniejsza jest stabilność, dlatego lepiej, gdy osoba wnioskująca o kredyt ma umowę o pracę na czas nieokreślony. Jeżeli kredyt chce zaciągnąć osoba prowadząca działalność gospodarczą, bank może mieć dodatkowe wymogi, np. konieczność prowadzenia firmy od co najmniej 12 miesięcy,
7. Aktualny stan zadłużenia - kredyty, obciążenia z tytułu kart kredytowych, kredytów odnawialnych, limity na kartach, alimenty itp.,
8. Wysokość wkładu własnego - jeśli wpłacimy wyższy wkład własny, nasza zdolność kredytowa może wzrosnąć,
9. Stan cywilny - większą zdolność kredytową będą mieli małżonkowie z pozytywną historią kredytową aniżeli wyłącznie jedna osoba.

W analizie jakościowej przeprowadzanej przez banki brane pod uwagę są również wykształcenie, wiek, wykonywany zawód, czy zajmowane stanowisko.

Każdy bank dysponuje własnym algorytmem obliczania zdolności kredytowej, w związku z czym może okazać się, że w zależności od banku, nasza zdolność kredytowa będzie inna. 

Podstawą do obliczania zdolności kredytowej są m.in. informacje zawarte w BIK o aktualnie spłacanych oraz spłaconych pożyczkach i kredytach. W BIK znajduje się również tzw. scoring, czyli ocena punktowa, która pokazuje ryzyko nieterminowej spłaty zobowiązania. Im wyższy scoring, tym mniejsze ryzyko dla banku. 

W internecie dostępne są kalkulatory zdolności kredytowej, które mogą mniej więcej ją oszacować. W tego typu kalkulatorach najczęściej jesteśmy proszeni o podanie łącznego dochodu netto, kosztów utrzymania, limitów na koncie, liczby osób w gospodarstwie oraz okresu kredytowania. W rzeczywistości jednak przy obliczaniu zdolności kredytowej pod uwagę brane jest o wiele więcej czynników, dlatego, aby poznać rzeczywistą zdolność, obliczenia powinny zostać wykonane przez konkretny bank.

W poprawie zdolności kredytowej kluczowe znaczenie odgrywa przede wszystkim nasza historia kredytowa. Już podczas zaciągania pierwszego zobowiązania, musimy pamiętać o tym, że wszelkie nieterminowe spłaty raty kredytu będą odnotowanie w BIK-u, a tym samym, przy późniejszej chęci zaciągnięcia np. kredytu hipotecznego, bank zobaczy, że mamy negatywną historię kredytową, co może znacznie obniżyć naszą zdolność kredytową. 

Jak jeszcze możesz poprawić zdolność kredytową?

• Zwiększ dochód - im większy dochód, tym wyższa zdolność kredytowa,
• Zoptymalizuj wydatki - samo zwiększenie dochodu nie wystarczy, gdy mamy wysokie wydatki miesięczne. Wówczas warto postarać się je zoptymalizować i zastanowić, z których wydatków możemy zrezygnować lub je ograniczyć,
• Skonsoliduj inne zobowiązania - konsolidacja innych zobowiązań to połączenie ich w jedno, co obniży miesięczną ratę, a tym samym zminimalizuje miesięczne wydatki,
• Znajdź współkredytobiorcę - banki chętniej udzielą kredytu 2 osobom z pozytywną historią kredytową,
• Rozdzielność majątkowa - negatywna historia kredytowa jednego z małżonków lub duża liczba zobowiązań mogą negatywnie wpływać na zdolność kredytową, dlatego czasem lepszym rozwiązaniem będzie rozdzielność kredytowa i zaciągnięcie kredytu wyłącznie przez jednego z małżonków,
• Wkład własny - im większy wkład własny, tym wyższa zdolność kredytowa. Warto więc w miarę możliwości wpłacić wkład własny w wysokości np. 20 proc. wartości nieruchomości,
• Zrezygnuj z karty kredytowej - dla banku karty kredytowe to “otwarte rachunki", z których możemy w każdej chwili skorzystać, a tym samym zmniejszyć nasze miesięczne wydatki,
• Zabezpiecz się - w przypadku wniosku kredytowego o kredyt hipoteczny dobrym rozwiązaniem może okazać się poręczenie osoby trzeciej lub zastaw rzeczy ruchomej,
• Wydłuż okres kredytowania - dłuższy okres spłaty zobowiązania wiąże się z niższymi ratami, a tym samym wyższą zdolnością kredytową,
• Spłać pozostałe zobowiązania - przed zaciągnięciem kredytu dobrze jest spłacić wszelkie zobowiązania, które mamy, co podwyższy nasz miesięczny dochód i obniży miesięczne wydatki.

Zwiększenie zdolności kredytowej wymaga więc czasu i naszego zaangażowania, dlatego już na kilka miesięcy przed złożeniem wniosku o kredyt, warto zorientować się, jak w danym momencie wygląda nasza zdolność kredytowa i co możemy zrobić, by ją poprawić. 

WG