Zgłoszenie darowizny. Na jakie zwolnienia podatkowe mogę liczyć?
Zgłaszanie darowizny w ramach najbliższej rodziny często kojarzy się z prostym procesem, który automatycznie wyklucza konieczność płacenia podatku. W rzeczywistości sytuacja ta wymaga od obdarowanych i darczyńców zrozumienia i spełnienia określonych wymogów prawnych, by skorzystać z przysługujących ulg. W 2024 roku, prawo podatkowe w dalszym ciągu oferuje możliwość uniknięcia opodatkowania darowizny, lecz zależne jest to od złożenia odpowiednich dokumentów w urzędzie skarbowym oraz od kwoty, która musi mieścić się w ramach określonych limitów dla danej grupy podatkowej.
Podstawę prawną do opodatkowania darowizny stanowi Ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zgodnie z tą ustawą, każda transakcja przekazania majątku, niezależnie od jej formy, podlega potencjalnemu opodatkowaniu. Osoby zwolnione z obowiązku płacenia podatku od darowizny to przede wszystkim członkowie tzw. grupy 0, obejmującej najbliższych członków rodziny: małżonków, zstępnych (np. dzieci, wnuki), wstępnych (np. rodzice, dziadkowie), pasierbów, rodzeństwo, ojczymów oraz macochy. Zwolnienie to ma charakter bezwarunkowy, co oznacza, że wartość otrzymywanego majątku nie wpływa na obowiązek podatkowy, o ile zostanie spełniony wymóg zgłoszenia darowizny na formularzu SD-Z2 właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.
Limity zwolnienia z podatku od darowizny uległy zmianie od 1 lipca 2023 roku, co znacząco wpłynęło na kwoty wolne od podatku dostępne dla poszczególnych grup. Dla grupy 1 (najbliższa rodzina, z wyłączeniem osób z grupy 0) limit wzrósł z 10 434 zł do 36 120 zł, dla grupy 2 (dalsza rodzina, np. zstępni rodzeństwa) wzrósł z 7 878 zł do 27 090 zł, natomiast dla grupy 3 (pozostałe osoby) wzrósł z 5 308 zł do 5 733 zł. Te zmiany mają bezpośredni wpływ na to, jak dużą wartość darowizny można otrzymać bez konieczności płacenia podatku, umożliwiając jednocześnie większą elastyczność w planowaniu finansów osobistych.
Jednak nie wszyscy unikną obowiązku podatkowego. Osoby spoza grupy 0, czyli niezaliczane do najbliższej rodziny, które przekroczą określone limity kwot wolnych, muszą liczyć się z koniecznością zapłaty podatku od darowizny zgodnie z obowiązującymi stawkami. Dla tych osób wartość otrzymanej darowizny oraz jej zgodność z aktualnymi progami skali podatkowej zdecydują o wysokości zobowiązania podatkowego.
Przeczytaj też: Kiedy darowizna nie wchodzi do masy spadkowej?
W świetle najnowszych regulacji prawnych dotyczących podatku od spadków i darowizn, które weszły w życie 30 czerwca 2023 roku, osoby, które nabywają majątek w drodze darowizny, mogą oczekiwać zmian w wysokości podatku, który należy uiścić. Zmiany te, oparte na rozporządzeniu ministra finansów, wprowadzają nowe progi skali podatkowej, mające bezpośredni wpływ na obciążenie beneficjentów darowizny. Dla nabywców z pierwszej grupy podatkowej, obejmującej najbliższą rodzinę, stawki podatkowe rozpoczynają się od 3% dla darowizn o wartości do 11 833 zł. Gdy wartość darowizny znajdzie się w przedziale między 11 833 zł a 23 665 zł, obowiązuje stała opłata w wysokości 355 zł oraz 5% podatek od kwoty przekraczającej dolny próg. Dla darowizn przekraczających 23 665 zł podatek wzrasta do 946,6 zł plus 7% od nadwyżki.
Osoby z drugiej grupy podatkowej, do której zaliczają się dalsi krewni, tak jak kuzyni czy wujostwo, spotkają się z innym zestawem stawek. Tu podatek rozpoczyna się od 7% dla kwot do 11 833 zł. Wartości darowizny mieszczące się w przedziale od 11 833 zł do 23 665 zł podlegają opłacie w wysokości 828,4 zł oraz 9% od sumy przekraczającej niższy próg. Przekroczenie wartości 23 665 zł wiąże się z koniecznością zapłaty 1893,3 zł plus 12% od kwoty wyższej niż wspomniany próg.
Najwyższe stawki podatkowe dotyczą nabywców z trzeciej grupy podatkowej, czyli osób niezwiązanych pokrewieństwem z darczyńcą. W ich przypadku podatek od darowizny rozpoczyna się od 12% dla sum do 11 833 zł. Dla darowizn o wartości między 11 833 zł a 23 665 zł stawka wynosi 1420 zł plus 16% od nadwyżki. Darowizny przekraczające próg 23 665 zł obłożone są podatkiem w wysokości 3313,2 zł plus 20% od kwoty przewyższającej ten limit. Wprowadzone zmiany podatkowe mają na celu dostosowanie systemu do bieżącej sytuacji ekonomicznej, odzwierciedlając wzrost cen i umożliwiając bardziej sprawiedliwe obciążenie podatkowe.
Przeczytaj też:
Ile razy można dać darowiznę dziecku? Podatku łatwo uniknąć, warunek jest tylko jeden
Ile kosztuje darowizna u notariusza? Sprawdź maksymalne stawki
Rodzinne darowizny zwolnione z podatku? Nie zapomnij o tym warunku, inaczej słono zapłacisz
