Co to jest amortyzacja środków trwałych? Metod jest kilka

Na początku warto wyjaśnić, czym są środki trwałe. Środki trwałe to rzeczowe składniki majątku danego przedsiębiorstwa, które muszą spełnić określone warunki:

• są własnością lub współwłasnością firmy,
• są nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,
• są zdatne i kompletne do użytku w dniu przyjęcia ich do używania,
• ich przewidywany okres użytkowania wynosi więcej niż 12 miesięcy,
• ich wartość początkowa nie może być niższa niż 10 tys. zł.

Środkami trwałymi mogą więc być m.in. sprzęty, środki transportu, maszyny, grunty czy nieruchomości, które muszą być wykorzystywane na potrzeby firmy lub dzierżawione, albo wynajmowane.

Odpisy amortyzacyjne dokonuje się od pierwszego dnia miesiąca po miesiącu, w którym dana firma nabyta środek trwały lub wytworzyła go we własnym zakresie. Odpisy amortyzacyjne stanowią koszt uzyskania przychodu, w związku z czym wpływają one na wysokość podatku dochodowego, zmniejszając go. 

Istnieje kilka metod amortyzacji środków trwałych, których wykorzystanie zależne jest od rodzaju środka trwałego oraz tego, jak planowane jest jego zużycie.

Amortyzacja liniowa to najpopularniejsza i najczęściej wykorzystywana metoda amortyzacji, która zakłada równomierne zużywanie się środka trwałego w czasie jego użytkowania. Wówczas ustala się stałą stawkę amortyzacji stosownie do treści załącznika nr 1 ustawy PIT oraz CIT i na podstawie tej stawki, dokonuje się odpisów amortyzacyjnych.

Roczną kwotę amortyzacji można natomiast samodzielnie obliczyć za pomocą wzoru: Wartość środka trwałego należy pomnożyć przez ustaloną procentowo roczną stawkę amortyzacji, a następnie podzielić przez 12, czyli liczbę miesięcy w roku.

Metoda degresywna z kolei może zostać zastosowana wyłącznie w odniesieniu do środków trwałych zaklasyfikowanych w grupach 3-6 oraz 8 Klasyfikacji Środków Trwałych, z wyłączeniem samochodów osobowych, a więc:

• Grupa 3: Kotły i maszyny energetyczne,
• Grupa 4: Maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• Grupa 5: Specjalistyczne maszyny, urządzenia i aparaty,
• Grupa 6: Urządzenia techniczne,
• Grupa 8: Narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, które nie zostało sklasyfikowane w innej grupie.

Metoda degresywna amortyzacji polega na tym, że w początkowych okresach do odpisów amortyzacyjnych zastosowane są wyższe stawki, które z biegiem czasu, proporcjonalnie się zmniejszają. 

Metoda naturalna polega na dokonywaniu odpisów amortyzacyjnych proporcjonalnie do wykorzystania jego potencjału użytkowania. Metoda ta pozwala na odzwierciedlenie faktycznego zużywania się danego środka trwałego.

Z amortyzacji jednorazowej mogą skorzystać jedynie niektóre grupy przedsiębiorców. Ten rodzaj amortyzacji przeznaczony jest dla przedsiębiorców, którzy w danym roku podatkowym rozpoczęli prowadzenie działalności oraz dla tzw. małych podatników. Jednorazowa amortyzacja dotyczy również jedynie składników majątku zaliczonych do grup 3-8, z wyłączeniem samochodowych osobowych.

Ponadto suma jednorazowej amortyzacji nie może być wyższa niż 50 000 euro, przy czym kwotę tę wylicza się w oparciu o średni kurs euro obowiązujący w pierwszym dniu roboczym października poprzedniego roku, co oznacza, że maksymalna kwota odpisów amortyzacyjnych w ramach jednorazowej amortyzacji w 2023 r. wynosi 241 000 zł, zaś w 2024 r. będzie to 230 000 zł.

Z jednorazowej amortyzacji mogą również skorzystać przedsiębiorcy, którzy dokonali zakupu fabrycznie nowych środków trwałych. Limit takiej amortyzacji w roku podatkowym wynosi 100 000 zł, a prawo do skorzystania z amortyzacji przysługuje po spełnieniu jednego z dodatkowych warunków:

• wartość początkowa jednego środka trwałego, nabytego w roku podatkowym, musi wynosić co najmniej 10 000 zł 
• łączna wartość początkowa co najmniej dwóch środków trwałych, nabytych w roku podatkowym, musi wynieść co najmniej 10 000 zł, zaś wartość początkowa każdego z nich powinna przekroczyć 3500 zł

WG