Informacje przekazywane płatnikowi przez ubezpieczonego

Składka na Fundusz Pracy

Obowiązkową składkę na FP płatnicy opłacają za zatrudnione osoby (pracowników, zleceniobiorców) podlegające obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalno-rentowym, których podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia (bez stosowania jej rocznego ograniczenia) wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie. Natomiast w przypadku:

• pracowników w I roku zatrudnienia - co najmniej 80% kwoty minimalnego wynagrodzenia,
   
• osób świadczących pracę w czasie odbywania kary pozbawienia wolności albo tymczasowego aresztowania - 50% tej kwoty.

Do końca 2011 r. minimalna płaca wynosi 1.386 zł, a od 1 stycznia 2012 r. - 1.500 zł.

W przypadku jednak, gdy kwoty stanowiące podstawę wymiaru składek emerytalno-rentowych pochodzą z różnych źródeł, obowiązek opłacania składek na FP powstaje wtedy, gdy łączna kwota przyjmowana do oskładkowania przez wszystkich płatników wynosi co najmniej minimalne wynagrodzenie (lub odpowiednio: 80% bądź 50% tego wynagrodzenia). W takiej sytuacji ubezpieczony powinien złożyć każdemu płatnikowi stosowne oświadczenie o wysokości wynagrodzenia uzyskiwanego z innego źródła.

Oświadczenie zleceniobiorcy

Każdą osobę wykonującą umowę zlecenia należy zgłosić do obowiązkowych ubezpieczeń w ZUS. Generalnie podlega ona z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu) oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu.

W niektórych jednak sytuacjach zleceniobiorca podlega wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu, zaś ubezpieczeniom emerytalno-rentowym tylko dobrowolnie (na swój wniosek). Tak będzie w przypadku zleceniobiorcy zatrudnionego dodatkowo w innej firmie np. na podstawie umowy o pracę, z której uzyskuje przychód podlegający oskładkowaniu w kwocie co najmniej minimalnej płacy.

Ustalenie zakresu ubezpieczeń oraz ich charakteru należy do obowiązków zleceniodawcy. Ustali to w sposób prawidłowy tylko wtedy, gdy będzie dysponował oświadczeniem zleceniobiorcy o posiadaniu (lub nieposiadaniu) innego tytułu do ubezpieczeń. W tym samym oświadczeniu zleceniobiorca powinien zadeklarować (bądź nie) ewentualną chęć przystąpienia do dobrowolnych ubezpieczeń.

Roczny limit składek

Generalnie obowiązek kontrolowania rocznej podstawy wymiaru składek emerytalno-rentowych ciąży na płatniku. Jednak w przypadku, gdy do opłacania tych składek za ubezpieczonego jest zobowiązany więcej niż jeden płatnik, wówczas zadanie to należy do ubezpieczonego. Jeśli więc dojdzie do tego, że wysokość tej podstawy (naliczona od początku roku kalendarzowego) osiągnie roczny limit, powinien on zawiadomić o tym wszystkich swoich płatników. W takim zawiadomieniu ubezpieczony powinien zamieścić informację o łącznym przychodzie uzyskanym od początku roku do miesiąca poprzedzającego miesiąc przekroczenia oraz o przychodzie uzyskanym w miesiącu przekroczenia u pozostałych płatników.

Urlop wychowawczy

Osoba, która przebywa na urlopie wychowawczym podlega z tego tytułu obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Jest jednak nimi objęta tylko wtedy, gdy nie ma innych tytułów powodujących dla niej obowiązek ubezpieczeń społecznych oraz gdy nie ma prawa do emerytury lub renty. Korzystanie z urlopu wychowawczego skutkuje też obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, ale również tylko wtedy, gdy dana osoba nie podlega temu ubezpieczeniu z innego tytułu. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń osoby przebywającej na urlopie wychowawczym spoczywa na pracodawcy. Do jego powinności należy też comiesięczne rozliczanie za taką osobę składek (w raporcie ZUS RCA lub ZUS RZA - jeśli jest rozliczana tylko składka zdrowotna) z kodem tytułu ubezpieczenia 12 11 X X. Pracodawca może rozpocząć ich naliczanie za osobę na urlopie wychowawczym dopiero po otrzymaniu od niej oświadczenia o braku innych tytułów do ubezpieczeń oraz braku prawa do emerytury lub renty. Wzór takiego oświadczenia można znaleźć w poradniku ZUS pt.: "Zasady rozliczania składek na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne osób przebywających na urlopach wychowawczych...", opublikowanym na stronie internetowej www.zus.pl (załącznik 1 i 2).