Jak rozliczyć stratę podatkową

Osiąganie dochodu rodzi obowiązek podatkowy. Nie zawsze jednak dochód wystąpi. Początki prowadzenia działalności gospodarczej, wzmożony proces inwestycyjny, a także kryzys gospodarczy to potencjalne przyczyny obniżenia dochodu albo nawet wystąpienia straty. O stracie można mówić wtedy, gdy koszty uzyskania przychodu przewyższają sumę przychodów w roku podatkowym. W takiej sytuacji podatek oczywiście nie wystąpi. Co więcej, dochód lat następnych można pomniejszyć o wysokość poniesionej wcześniej straty.

Pobierz darmowy: PIT 2010

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa sposób rozliczenia takiej straty (art. 9 ust 3 ustawy o PIT): o wysokość straty ze źródła przychodów poniesionej w roku podatkowym można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno następujących po sobie 5 latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty (przepisu tego nie stosuje się do strat powstałych z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątkowych oraz ze źródeł przychodów, z których dochody wolne są od podatku).

Z treści tego przepisu wynika kilka istotnych uwag. Po pierwsze strata może być odliczona od dochodu powstałego z tego samego źródła. Zatem strata z działalności gospodarczej bez względu na to, jaka jest formuła opodatkowania - podatek liniowy czy skala progresywna, może być odliczona tylko od dochodu z działalności gospodarczej. Nie jest więc możliwe odliczenie straty z działalności gospodarczej od dochodu z pracy lub najmu i odwrotnie.

Po drugie, odliczenie straty w jednym roku może wynieść maksymalnie 50 proc. straty, a to oznacza, że minimalny okres rozliczenia straty wyniesie dwa lata. Przy czym to podatnik decyduje, w jakiej proporcji będzie rozliczał stratę, biorąc pod uwagę w szczególności strukturę przychodów, inne odliczenia od dochodu. Ważne tylko, aby nie przekroczył limitu 50 proc. w jednym roku podatkowym.

Przykład Podatnik w 2009 r. poniósł stratę w wysokości 100 000 zł. W 2010 r. wygenerował dochód w wysokości 200 000 zł, a w 2011 - 300 000 zł. Odliczenie straty może więc wynieść 50 000 w 2010 r. i 50 000 zł w 2011 r.

Kolejna uwaga dotyczy okresu rozliczania straty. Jeśli podatnik nie zdąży rozliczyć całej straty w ciągu pięciu lat np. z uwagi na niskie dochody, nieodliczona część straty przepadnie. Warto więc rozważyć pewne działania optymalizacyjne, które pozwolą na rozliczenie całej straty. Może to być np. obniżenie stawek amortyzacji w roku podatkowym, dzięki czemu koszty podatkowe będą niższe i tym samym dochód wyższy. Można również rozszerzyć działalność gospodarczą włączając do niej np. najem prywatny, po to, aby wygenerować odpowiednio wysoki dochód, od którego mogłaby być odliczona pozostała część straty. Okres pięciu lat należy liczyć w sposób nieprzerwany.

Likwidacja działalności gospodarczej nie oznacza zawieszenia biegu tego okresu, nie oznacza także utraty prawa do rozliczenia straty, pod warunkiem, że podatnik wznowi działalność w okresie wskazanym do jej rozliczenia.

Zasadniczo strata odliczana jest od dochodu. Czasami jednak dla celów podatkowych wykazywany jest przychód, a nie dochód. Dotyczy to podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych. W tym przypadku zasady odliczenia straty są takie same tyle tylko, że stratę odlicza się od przychodu.

Możliwość odliczenia straty od przychodów podatników opodatkowanych ryczałtem istnieje zasadniczo w dwóch przypadkach:

1. po zmianie formy opodatkowania z zasad ogólnych (wedle ustawy o PIT) na ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, albo
2. w sytuacji prowadzenia działalności opodatkowanej różnymi formami opodatkowania (np. działalność prowadzona samodzielnie opodatkowana ryczałtem i działalność prowadzona w spółce - na zasadach ogólnych).

Warto jednak pamiętać, że odliczenie straty od przychodu opodatkowanego ryczałtem musi być proporcjonalne względem przychodów opodatkowanych różnymi stawkami. Jeżeli podatnik rozlicza stratę od przychodu i dochodu jednocześnie, suma odliczeń nie może przekroczyć w jednym roku podatkowym 50 proc. straty pierwotnej.

Rozliczenie strat poniesionych w dwóch latach powoduje, że dla każdej z nich odrębnie należy liczyć limit odliczenia i limit pięcioletni. Może zdarzyć się więc tak, że w jednym roku podatnik będzie odliczał część straty poniesionej w jednym roku i część straty poniesionej w innym roku.

Przykład Podatnik w prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej poniósł stratę w wysokości 10 000 zł (2009 r.). W kolejnym roku (2010) poniósł także stratę - 12 000 zł. Dochód w wysokości 30 000 zł pojawił się dopiero w 2011 r. Rozliczenie straty będzie następujące: podatnik od dochodu 2011 r. odliczy 50 proc. straty z 2009 r. - 5000 zł oraz 50 proc. straty z 2010 r. - 6000 zł. Rozliczenie straty poniesionej w 2009 r. skończy się wraz z końcem 2014 r., natomiast strata z 2010 r. może być rozliczona do końca 2015 r.

Sprawdź wskaźniki dla firm na stronach Biznes INTERIA.PL