Kiedy powstaje obowiązek VAT?
Zgodnie z art. 14 ust. 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku:
" rozwiązania spółki cywilnej lub handlowej niemającej osobowości prawnej,
" zaprzestania przez podatnika będącego osobą fizyczną wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu.
Należy podkreślić fakt, że przepis ten znajduje również zastosowanie w przypadku podatnika będącego osobą fizyczną, który nie wykonywał czynność podlegających opodatkowaniu przez co najmniej 10 miesięcy (nie dotyczy to podatników, którzy zawiesili wykonywanie działalności gospodarczej).
Tak więc wszystkie towary będące w posiadaniu przedsiębiorstwa (również środki trwałe) na dzień zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, a które nie były przedmiotem dostawy, będą podlegały opodatkowaniu VAT-em.
Przedsiębiorcy powinni pamiętać, że podatkiem VAT objęte będą nie tylko towary, od których odliczyli podatek VAT. Obowiązek podatkowy powstaje w odniesieniu do tych towarów, w stosunku do których podatnik miał prawo odliczenia VAT naliczonego, nawet gdy podatku faktycznie nie odliczył. Dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu VAT lub dzień rozwiązania spółki jest momentem powstania obowiązku podatkowego. Nie powstaje on jednak u podatników, którzy korzystają ze zwolnienia podmiotowego z podatku VAT.
Jak ustalić podatek?
W przypadku zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej podatnicy są zobowiązani sporządzić spis z natury towarów na dzień zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Sporządzony spis należy wycenić w terminie 14 dni od dokonania spisu. Informację o dokonanym spisie z natury i o ustalonej na jego podstawie kwocie podatku należnego, podatnicy załączają do deklaracji podatkowej składanej za okres obejmujący dzień zaprzestania wykonywania działalności. Podstawą opodatkowania towarów objętych spisem z natury jest cena nabycia towarów (bez podatku), a gdy nie ma ceny nabycia, koszt wytworzenia, określone w momencie dostawy tych towarów rozumianej jako moment sporządzenia spisu. W rzeczywistości będzie to więc cena rynkowa określona przez podatnika.
Co po spisie?
Po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy mogą dokonywać dostawy towarów. Dostawa, której przedmiotem są towary objęte spisem z natury, podlega zwolnieniu od podatku przez okres 12 miesięcy od dnia, zaprzestania prowadzenia działalności, pod warunkiem rozliczenia podatku od towarów objętych spisem z natury. Ponadto osobom fizycznym, które zaprzestały prowadzenia działalności gospodarczej, przysługuje prawo ewentualnego zwrotu różnicy podatku wykazanego w deklaracji podatkowej za okres, w którym te osoby lub spółki były podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni.
