Sprawdzony podatnik zapłaci za przywileje
Projekt reformy systemu podatkowego przygotowany przez Ministerstwo Finansów zakłada m.in. wprowadzenie instytucji sprawdzonego podatnika. W początkowych zapowiedziach resortu miała to być preferencja dla podatników, którzy bez zarzutu prowadzą działalność gospodarczą i bez opóźnień wywiązują się ze swoich zobowiązań podatkowych. W zamian tacy podatnicy byliby np. ostrzegani na miesiąc wcześniej o kontroli podatkowej.
Wiele wskazuje na to, że z preferencji skorzystają tylko duże firmy. Za wpisanie na listę sprawdzonych podatników trzeba będzie zapłacić. W żadnym państwie Unii Europejskiej nie ma takiego rozwiązania.
Rzeczywiście taka instytucja jest przewidziana w gotowym projekcie zmian w Ordynacji podatkowej, jaki przygotowało MF. Jednak nikt wcześniej nie wspominał o tym, że za uzyskanie statusu sprawdzonego podatnika będzie trzeba zapłacić.
Kosztowny wpis
Sam wniosek o wpis do rejestru sprawdzonych podatników będzie kosztował 250 zł. Żeby jednak zostać wpisanym do rejestru, będzie trzeba spełnić kilka dodatkowych warunków, w tym m.in. przeprowadzić audyt, a z tym też wiążą się wydatki. W małych firmach koszty audytu to minimum 6-7 tysięcy złotych. W większych firmach koszt ten znacznie wzrasta, ceny zaczynają się od 40 tys. zł, a w dużych są to nawet kwoty milionowe. Ponadto raport z audytu będzie trzeba przedstawiać naczelnikowi izby skarbowej co dwa lata. A to oznacza kolejne wydatki. Kto zatem będzie mógł zostać sprawdzonym podatnikiem? Czyżby tylko ci, których na to stać?
Ciekawe jest również to, że złożenie wniosku o uzyskanie statusu sprawdzonego podatnika nie będzie dawało gwarancji, że takim podatnikiem się zostanie. A pieniędzy wydanych na opłacenie wniosku i przeprowadzenie audytu fiskus podatnikowi nie zwróci.
Z danych, jakie zebrał dla Gazety Prawnej Ernst&Young, wynika, że instytucja sprawdzonego podatnika nie funkcjonuje w żadnym państwie Unii Europejskiej. Można więc pokusić się o wniosek, że sprawdzony podatnik to czysto polski patent. Ale czy patent, który rzeczywiście będzie preferencją dla podatników? Trudno to ocenić. Z jednej strony rzeczywiście rzetelni przedsiębiorcy będą mogli skorzystać z kilku uprawnień. Jednak sama droga do wpisania na listę sprawdzonych podatników będzie długa i kosztowna. O tym, czy gra jest warta świeczki, będą musieli zdecydować sami podatnicy. Przed dylematem przedsiębiorcy staną od początku przyszłego roku, bo wtedy nowa instytucja miałaby zacząć obowiązywać.
Konieczne warunki
Aby przedsiębiorca mógł zostać wpisany do rejestru sprawdzonych podatników, będzie musiał spełnić kilka warunków. Zgodnie z projektem za sprawdzonego podatnika będzie mogła być uznana osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka nieposiadająca osobowości prawnej, która nieprzerwanie będzie prowadzić działalność gospodarczą przez okres co najmniej 36 miesięcy.
Wniosek o wpis do rejestru sprawdzonych podatników będzie kosztował 250 zł.
Po drugie, w okresie ostatnich 24 miesięcy w stosunku do tego podmiotu nie będzie wydana decyzja określająca wysokość zobowiązania podatkowego, z której wynika, że nie zadeklarowano lub zaniżono wysokość zobowiązania podatkowego w kwocie przekraczającej 3 proc. podatku należnego lub zawyżono kwotę nadpłaty, zwrotu podatku lub zwrotu różnicy podatku. Po trzecie, podatnik będzie podmiotem, w stosunku do którego nie została otwarta likwidacja lub nie ogłoszono jego upadłości. Po czwarte, przedsiębiorca nie będzie wpisany w Krajowym Rejestrze Sądowym - Rejestrze Dłużników Niewypłacalnych.
Kolejny warunek - podatnik nie zostanie wcześniej prawomocnie ukarany za popełnienie przestępstwa skarbowego lub przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu; w przypadku osoby prawnej ten warunek będzie odnosił się do wszystkich członków zarządu, a w przypadku jednostki nieposiadającej osobowości prawnej do wszystkich wspólników.
Konieczne będzie też przeprowadzenie audytu przez uprawnionego audytora, który sporządzi raport potwierdzający brak nieprawidłowości w rozliczeniach podatkowych w okresie ostatnich 24 miesięcy przed złożeniem wniosku o wpis do rejestru sprawdzonych podatników. Raport z audytu sprawdzony podatnik będzie musiał przedkładać dyrektorowi izby skarbowej co dwa lata od daty zakończenia ostatniego audytu.
Za wpis będzie opłata
Poza koniecznością przeprowadzenia audytu, za który będzie płacił przedsiębiorca, dodatkowo za wniosek o wpis do rejestru będzie trzeba zapłacić opłatę w wysokości 250 zł. Opłata ta będzie dochodem budżetu państwa. Jeśli podatnik nie zostanie wpisany do rejestru, bo dyrektor izby skarbowej wyda decyzję odmawiającą lub nastąpi skreślenie podatnika z rejestru, opłata 250 zł nie będzie podatnikowi zwracana. Co to oznacza? Podatnik złoży wniosek, poniesie koszty audytu, opłatę za wniosek, a i tak sprawdzonym podatnikiem nie zostanie, bo na przykład nie spełnił jakiegoś warunku. W konsekwencji straci pieniądze, a preferencji nie uzyska.
Ministerstwo Finansów oceniając skutki nowych regulacji podkreśliło, że wprowadzenie instytucji sprawdzonego podatnika będzie wymagało utworzenia nowych komórek organizacyjnych zarówno w izbach skarbowych jak i w Ministerstwie Finansów, co wiąże się z zatrudnieniem nowych pracowników. Na razie resort nie potrafi ocenić zainteresowania podatników nową instytucją, ale z szacunków wynika, iż zatrudnienie w MF i izbach zwiększy się o ok. 85 etatów, co będzie kosztować ok. 4 mln zł. Kto za to zapłaci? Ministerstwo założyło, że częściowo koszty te zostaną zrównoważone opłatą za wpis do rejestru, a za ten zapłaci podatnik.
Wpis do rejestru dokonywany będzie na wniosek podatnika przez dyrektora izby skarbowej właściwej według miejsca zamieszkania lub siedziby podmiotu.
Będą nowe rejestry
Rejestry sprawdzonych podatników będą prowadzone przez dyrektorów izb skarbowych. Będą to rejestry wojewódzkie, prowadzone w formie elektronicznej.
Minister właściwy do spraw finansów publicznych będzie także prowadził Centralny Rejestr Sprawdzonych Podatników. Rejestr sprawdzonych podatników będzie jawny dla osób trzecich. Dostęp do rejestru będzie nieodpłatny.
Uprawnienia podatnika
Z uzyskaniem statusu sprawdzonego podatnika będą wiązały się poza obowiązkami pewne przywileje. Przykładowo, ilekroć przepisy będą wymagały przedłożenia zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub o wysokości zaległości podatkowych podatnika, będzie się domniemywać, że sprawdzony podatnik nie posiada takich zaległości.
Ponadto kontrola podatkowa prowadzona przez organ podatkowy będzie mogła być wszczęta u sprawdzonego podatnika nie wcześniej niż w terminie miesiąca po doręczeniu mu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia tej kontroli.
Jeśli wobec sprawdzonego podatnika zostanie wydana decyzja, co do której zostanie wniesione odwołanie, decyzja ta nie będzie podlegała wykonaniu do czasu wydania decyzji ostatecznej. W razie wniesienia skargi do sądu administracyjnego wykonanie decyzji ostatecznej ulegnie wstrzymaniu do czasu uprawomocnienia się orzeczenia sądu administracyjnego.
Nie wszystkim korzyści związane z uzyskaniem statusu sprawdzonego podatnika zrównoważą obowiązki i koszty.
Również przy interpretacjach podatkowych sprawdzony podatnik będzie miał lepiej niż podatnik zwykły. Interpretacje indywidualne przepisów prawa podatkowego na wniosek sprawdzonego podatnika będą wydawane bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie miesiąca od dnia złożenia wniosku.
Sprawdzony podatnik będzie mógł też udzielać poręczenia w celu zabezpieczenia wykonania decyzji organu podatkowego.
Wpis można usunąć
Będzie możliwość dokonania skreślenia z rejestru sprawdzonych podatników. Dyrektor izby skarbowej skreśli wpis w rejestrze: na wniosek podmiotu, a z urzędu - w przypadku stwierdzenia naruszenia któregokolwiek z warunków, jakie musi spełniać podatnik, z powodu śmierci osoby fizycznej lub ustania osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej.
Status sprawdzonego podatnika nie będzie podlegał następstwu prawnemu. Oznacza to, że np. podatnik zakładający w miejsce likwidowanej nową firmę, będzie musiał starać się o status sprawdzonego od nowa.
Ewa Matyszewska
