Będzie trudniej o kredyt hipoteczny, spadnie też zdolność kredytowa

Urząd Komisji Nadzoru Finansowego ostrzega przed ryzykiem związanym ze wzrostem stóp procentowych i śle do prezesów banków pismo w trybie pilnym.

- Biorąc pod uwagę aktualnie bardziej prawdopodobny scenariusz dalszego wzrostu stóp procentowych niż ich spadku, banki w celu minimalizowania ryzyka systemowego powinny bez zbędnej zwłoki skorygować swoje działania stosownie do wskazanych niżej zaleceń organu nadzoru - ostrzega KNF i pisze w tej sprawie do prezesów banków - pisze UKNF.

Ten komunikat oznacza, że osoby, które będą ubiegać się o kredyt mieszkaniowy dostaną z banku, przy tych samych dochodach, mniejszą kwotę.

O tym jak wzrost stóp przekłada się na wysokość raty Polacy przekonują się w ostatnich miesiącach, od kiedy Rada Polityki Pieniężnej zaczęła podnosić stopy procentowe z rekordowo niskiego poziomu 0,1 proc. do 2,75 proc. obecnie, a prawdopodobnie we wtorek będzie kolejna podwyżka (być może nawet o 1 pkt proc.). Rata kredytu na 300 tys. zł wzrosła już o 540 zł do 1980 zł, bo stawka WIBOR 3M, o którą oparte jest oprocentowanie kredytów, wyprzedza oczekiwane przez rynek ruchy RPP i wynosi już 3,78 proc.

- W przypadku zabezpieczonych hipotecznie ekspozycji kredytowych oprocentowanych zmienną stopą procentową (oraz okresowo stałą stopą procentową) reguły oceny zdolności kredytowej biorą pod uwagę oprócz wskaźnika DStI (część dochodu przeznaczona na spłatę zadłużenia) zmianę poziomu stóp procentowych o nie mniej niż 2,5 pkt proc. od aktualnego ich poziomu. Powinien on podlegać redefinicji przez bank w sytuacji zmieniającej się sytuacji rynkowej. W tym kontekście, biorąc pod uwagę obecne uwarunkowania na rynku kredytów hipotecznych oraz w świetle stwierdzonych praktyk, organ nadzoru zaleca, żeby przy ocenie zdolności kredytowej wszystkie banki przyjmowały minimalną zmianę poziomu stopy procentowej o 5 punktów procentowych - czytamy w piśmie UKNF do prezesów banków.

Nadzorca podkreśla jednocześnie, że w obowiązującej Rekomendacji S (zalecenia dotyczące kredytów hipotecznych) przewidziany  poziom zmiany stopy procentowej uwzględniany na potrzeby oceny zdolności kredytowej jest wskazany jako minimalny, a to banki prowadzą politykę kredytową, która powinna uwzględniać na bieżąco zmianę warunków rynkowych i wzrost ryzyk.

- Zaleca się przyjmowanie przy ocenie zdolności kredytowej kosztów utrzymania gospodarstwa domowego na poziomie wyższym od minimum socjalnego ogłoszonego przez niezależne źródło, z uwzględnieniem zróżnicowania ze względu na miejsce zamieszkania i aktywności zawodowej. Dodatkowo bank powinien rozważyć korektę parametru kosztów stosując określony przez bank i większy niż 1 mnożnik, zapewniający dodatkowy bufor, który będzie adekwatny w szczególności do poziomu oczekiwań inflacyjnych oraz długości okresu kredytowania - wskazuje nadzór.

UKNF przypomina, że w Rekomendacji S przyjęto nadrzędną zasadę odpowiedzialności władz banku za zarządzanie ryzykiem i konsekwencją takiego podejścia jest konstrukcja określania parametru DStI.

- Organ nadzoru wskazał swoje oczekiwania, co do poziomów DStI, powyżej których wymagana jest szczególna ostrożność banku  i jest to 40 proc. - przy niższych dochodach i 50 proc. - przy wyższych dochodach oraz co do dokonywania co najmniej raz w roku oceny adekwatności przyjętego w banku poziomu wskaźnika DStI - podkreśla UKNF.

Urząd wskazuje, że banki powinny być aktywne w informowaniu kredytobiorców o możliwości wykorzystania instrumentów określonych w ustawie o wsparciu kredytobiorców, którzy zaciągnęli kredyt mieszkaniowy i znajdują się w trudnej sytuacji finansowej.

Nadzór oczekuje, że banki dostosują się do nowych wytycznych "bez zbędnej zwłoki" i nie później niż do końca marca 2022 r. , a poinformują o podjętych działaniach  do 5 kwietnia 2022 r.

Pomagajmy Ukrainie - Ty też możesz pomóc

Monika Krześniak-Sajewicz