O tym, czy podwyżki płac dogoniły w październiku inflację dowiemy się dopiero za miesiąc. Teraz wiadomo, że ceny w październiku były wyższe o 6,8 proc. w porównaniu do tych sprzed roku. A przeciętna płaca w sektorze przedsiębiorstw, czyli w firmach, w których pracuje od dziesięciu osób (a dokładnie praca wszystkich pracowników składa się na przynajmniej dziesięć pełnych etatów) była realnie wyższa we wrześniu o 2,6 proc. w porównaniu do sytuacji sprzed roku.
- Inflacja dotyka wszystkich, ale nie wszyscy mogą neutralizować jej wpływ dzięki podwyżkom. Płace nie rosną we wszystkich branżach, czy we wszystkich firmach tak samo. Więcej: nawet w przedsiębiorstwach czy w instytucjach jedne osoby mogą dostać wyższą podwyżkę, a inne niższą lub wcale - przypomina Monika Kurtek, główna ekonomistka Banku Pocztowego.
- Poza tym poziom płac w branżach też nie jest równy. Inaczej odczujemy podwyżkę siedmiu procent z 6 tys. zł i nawet 10 proc. z pensji trzytysięcznej - zwraca uwagę ekonomistka. Dodaje, iż płace szybciej rosną w branżach, w których brakuje pracowników np. w gastronomii czy w turystyce, a wolniej tam, gdzie sytuacja pracownicza jest ustabilizowana.
Obie branże, choć są liderami wzrostu wynagrodzeń - we wrześniu to prawie 15 proc. w skali roku - to przeciętna płaca wynosiła w nich 4,4 tys. zł brutto.
Dane podawane co miesiąc przez GUS dotyczą sektora przedsiębiorstw, a więc firm, w których pracuje od dziesięciu osób. Z ostatnich informacji (na wrzesień) wynika, że roczna różnica w pensjach jest mniejsza niż w cenach. Tak jest w przemyśle tekstylnym, w którym przeciętna płaca wyniosła we wrześniu 4,5 tys. zł brutto i w rafineriach, w których przeciętna płaca wynosi prawie 9 tys. zł brutto.
Podwyżek nie dostaje większość pracowników sfery budżetowej. Płace wielu osób są zamrożone od kilku lat. - Jeśli pracują przy projektach unijnych mogą otrzymywać honorarium z programu Pomoc Techniczna. Wówczas mają wyższe dochody, choć te nie są wliczane do wynagrodzenia zasadniczego i nie są liczone przy analizach podwyżek - przypomina Małgorzata Krzysztoszek, ekonomistka z UW.
We wrześniu siła nabywcza emerytur z ZUS i systemu mundurowego była wyższa o niespełna 1 proc. w skali roku, zaś emerytury i renty rolnicze nieznacznie straciły na realnej wartości. Ta różnica nie oznacza, że świadczenia wypłacane przez ZUS rosną, a maleją wypłacane przez KRUS. Nowe emerytury i renty przyznane przez ZUS są wyższe niż te świadczenia, które dostają emeryci - rolnicy i to one "podbijają" w górę wartość realną wszystkich zusowskich świadczeń.
Emerytury i renty są waloryzowane (czyli podnoszone o nieco więcej niż o wartość inflacji) raz do roku - w marcu. I choć najprawdopodobniej będzie to wysoka "podwyżka świadczeń", ale nestorzy w ostatnich miesiącach płacą za towary i usługi więcej, a ich świadczenia nie rosną.
Nie wiadomo też co dzieje się z pensjami w mikrofirmach, czyli tam gdzie pracuje do dziewięciu osób. Zwykłe płace w nich były przeciętnie niższe niż w większych przedsiębiorstwach.
- Pewnie tam, gdzie istnieje wyraźne zapotrzebowanie na usługi, czy na towary płace są podnoszone, ale koszty przerzucane na klientów - uważa Małgorzata Krzysztoszek. Tak może się dziać na przykład w piekarniach czy w zakładach fryzjerskich. Ale - na co zwraca uwagę ekonomistka - wiele mikrofirm kooperuje z większymi przedsiębiorstwami. I jeśli te większe firmy mają kłopoty z zamówieniami czy z otrzymaniem surowców, półproduktów (jak np. w motoryzacji) to najmniejsi nie mogą podnosić płac, chyba, że dokonają restrukturyzacji kosztów. - W sporej więc części mikrofirm płace nie rosną - ocenia Małgorzata Krzysztoszek.
Aleksandra Fandrejewska
