Jak sobie radzi ukraińska gospodarka? Wojna pustoszy kraj
Rosyjski najazd zdewastował Ukrainę. Przed wojskiem Putina w ubiegłym roku uciekło z kraju 20 proc. ludności. Ukraiński PKB w 2022 r. był niższy o blisko 30 proc., a powierzchnia obsianych pól spadła o 30 proc. - wylicza Polski Instytut Ekonomiczny (PIE).
Koszt utraconego w 2022 r. wzrostu gospodarczego Ukrainy to 160 mld USD - taka jest konkluzja raportu Polskiego Instytutu Ekonomicznego. Choć najchętniej zwracamy uwagę na skutki wojny i sankcji w Rosji, to ukraińska gospodarka ponosi ogromne koszty, liczone w miliardach dolarów.
"Do problemów Ukrainy wynikających m.in. z utraty części terytorium, zniszczeń infrastruktury energetycznej czy blokad szlaków handlowych doszły konsekwencje gospodarcze. W 2022 r. PKB Ukrainy spadł o 29,1 proc. według szacunków ukraińskiego Ministerstwa Gospodarki i nawet o 35 proc. według Międzynarodowego Funduszu Walutowego" - zwraca uwagę PIE.
- Koszty wywołane agresją są ponoszone przez Ukrainę już od 2014 r., kiedy Rosja rozpoczęła okupację i następnie aneksję Krymu oraz części terytorium na wschodzie Ukrainy. Łączne straty Ukrainy wynikające z utraconego potencjału gospodarczego w latach 2014-2022 r. szacowane są na blisko 740 mld USD - mówi Dominik Kopiński z zespołu gospodarki światowej PIE.
Zdaniem ekspertów PIE, utrzymanie sektora publicznego w Ukrainie było możliwe dzięki zagranicznemu wsparciu w wysokości 32 mld USD, co pozwoliło naszemu wschodniemu sąsiadowi uniknąć bankructwa. W 2022 r. zanotowano deficyt budżetowy na poziomie 17,5 proc. PKB, jednak bez wsparcia byłby on znacznie wyższy.
Wykres. Wsparcie dla budżetu Ukrainy w 2022 roku wg. kraju lub instytucji (w mld USD)
Jak Ukraińcom udało się utrzymać system finansowy? Zdaniem PIE, umożliwiła to restrykcyjna polityka pieniężna z usztywnieniem kursu wymiany pieniądza i wysokimi stopami procentowymi.
Najważniejszymi działaniami NBU (Narodowy Bank Ukrainy) było m.in. ustalenie stóp procentowych na stałym poziomie 25 proc., usztywnienie kursu wymiany hrywny, wprowadzenie ograniczeń w funkcjonowaniu systemu bankowego i rynku walutowego - wylicza PIE w swoim raporcie.
Mimo interwencji banku centralnego na koniec 2022 r. ceny konsumpcyjne wzrosły o 26,6 proc. Najbardziej zdrożał transport (42,9 proc.) oraz żywność i napoje bezalkoholowe (34,4 proc.).
Warto dodać, że działania wojenne zatrzymały napływ inwestycji zagranicznych, których wartość spadła z ponad 7 mld USD w 2021 r. do zaledwie 190 mln USD w pierwszych 3 kwartałach 2022 r.
Poziom życia w Ukrainie już przed wojną był ośmiokrotnie niższy niż w UE. Według danych Banku Światowego PKB per capita w 2021 r. wyniósł w Ukrainie 4835,6 USD, podczas gdy średnia w UE to 38 411 USD, a w Polsce ok. 18 tys. USD - podaje PIE.
Większość Ukraińców doświadczyła pogorszenia warunków życia w 2022 r. Jak wynika z sondażu przeprowadzonego przez Rating Group w lutym 2023 r., 63 proc. badanych odnotowało pogorszenie sytuacji ekonomicznej w roku wojennym. Pośród największych strat w sensie jakości życia badani zwrócili szczególnie uwagę na pogorszenie stanu zdrowia (33 proc.), spadek dochodów (31 proc.) i rozdzielenie rodziny (26 proc.), przy czym sytuacje te występują intensywniej na wschodzie niż na zachodzie kraju.
***
