Ustawa mieszkaniowa zwiększająca finansowanie na mieszkalnictwo społeczne i komunalne, wprowadza też inne zmiany. Jedna z nich to bardziej elastyczne zasady Konta Mieszkaniowego z premią od państwa, na którym można oszczędzać na wkład własny.
Konto mieszkaniowe od 2023 r. Wciąż mało znane wśród Polaków
Produkt jest mało znany, choć zdaniem doradców kredytowych atrakcyjny. Konta Mieszkaniowe wprowadzono w 2023 roku wraz z tzw. kredytem 2 proc. i z myślą o osobach, które nie posiadają mieszkania, ale planują jego zakup i chcą odkładać na wkład własny.
Państwo dorzuca się do oprocentowania oferowanego przez banki, jeśli dana osoba spełni warunki oszczędzania. Jakie to warunki?
Musi być prowadzone przez co najmniej 3 lata, aby przy zakupie nieruchomości możliwe było skorzystanie z premii oraz zwolnienia z podatku dochodowego od odsetek. Posiadacz rachunku musi również regularnie, co miesiąc, dokonywać wpłat (obecnie od 500 do 2000 zł) przez maksymalnie 10 lat. Przy czym przewidziano coś w rodzaju wakacji od wpłat i w jednym miesiącu w roku można nie wpłacić.
Dodatkowym, ale kluczowym bonusem dla oszczędzających, jest premia mieszkaniowa naliczana za każdy rok oszczędzania i wypłacana z Rządowego Funduszu Mieszkaniowego. Wskaźnik premii ustalany jest corocznie i zależy od inflacji lub wzrostu średniego kosztu metra kwadratowego mieszkania w poprzednim roku - wybierana jest wyższa wartość.
Ustawa mieszkaniowa wprowadza kilka zmian także w przepisach regulujących funkcjonowanie Kont Mieszkaniowych. O najważniejszych planowanych zmianach Interia pisała jeszcze w trakcie prac parlamentarnych nad ustawą. O to, jakie ostatecznie zmiany zostaną wprowadzone i od kiedy będą obowiązywać, zapytaliśmy Ministerstwo Finansów i Rozwoju.
Na konto mieszkaniowe będzie można wpłacać niższe kwoty
Co konkretnie wprowadza nowelizacja w ustawie, która już została podpisana przez prezydenta i opublikowana?
- zmianę, zgodnie z którą po upływie 24 miesięcy od zamknięcia Konta Mieszkaniowego i niewypłacenia premii mieszkaniowej będzie możliwość jego ponownego otworzenia. Obecnie, co do zasady w swoim życiu dana osoba fizyczna może otworzyć Konto Mieszkaniowe tylko raz. Wyjątkiem jest sytuacja, w której prowadzenie poprzedniego Konta zakończyło się przed ukończeniem 18. roku życia i nie została wypłacona premia mieszkaniowa, wówczas istnieje możliwość ponownego otworzenia Konta w dorosłym życiu,
- obniżenie z 500 zł do 300 zł minimalnej wymaganej ustawą kwoty wpłaty miesięcznej na Konto Mieszkaniowe, co uelastyczni zasady systematycznego oszczędzania i zapewni lepsze dostosowanie warunków oszczędzania na Kontach Mieszkaniowych do różnego poziomu zamożności gospodarstw domowych przystępujących do tego systemu,
- zniesienie limitu wieku dla rozpoczęcia oszczędzania z wykorzystaniem Kont Mieszkaniowych, co umożliwi skorzystanie z instrumentu także osobom przekraczającym 45. rok życia,
- skorzystanie z premii mieszkaniowej także w przypadku remontu lub przebudowy domu jednorodzinnego albo lokalu mieszkalnego uzyskanego w drodze dziedziczenia, co stanowi uzupełnienie katalogu wydatków, w związku z którymi będzie możliwe skorzystanie z pełnej opcji korzyści oferowanych przez Konto Mieszkaniowe,
- podwyższenie minimalnego wskaźnika rocznej premii mieszkaniowej wyznaczającej poziom wsparcia systematycznie oszczędzających na Koncie Mieszkaniowym z 0,01 do 0,04, co zapewni realne wsparcie oszczędzających w postaci premii mieszkaniowej również w tych latach, w których zarówno inflacja, jak również ustalona na podstawie danych GUS roczna zmiana poziomu kosztów budowy mieszkań oddawanych do użytkowania w budownictwie mieszkaniowym wielorodzinnym, nie przekraczają 4 proc.
"Powyższe zmiany wejdą w życie z dniem 1 stycznia 2026 roku i będą miały zastosowanie także do Kont Mieszkaniowych, których prowadzenie rozpoczęto przed tą datą" - tłumaczy biuro prasowe ministerstwa.
W ostatnich dwóch latach premia była bardzo wysoka. Premia za 2023 rok wyniosła aż 15 proc., a za 2024 rok — 14,1 proc. Do tego doliczane jest oprocentowanie bankowe. Przy podstawowym oprocentowaniu wynoszącym 3,75 proc., łączne oprocentowanie sięgało niemal 18 proc.
Premia od państwa będzie wyższa nawet przy niskiej inflacji
W czasie spadającej inflacji wprowadzona zmiana ma gwarantować przyzwoitą premię (premia doliczana do oprocentowania nawet przy dużym spadku inflacji wyniesie co najmniej 4 proc.) Jest ona naliczana rocznie, ale wypłacona dopiero będzie.
"Biorąc pod uwagę możliwość otworzenia Konta Mieszkaniowego od 2023 r. i okres oszczędzania obejmujący od 3 do 10 lat (pełnych, kalendarzowych), pierwsze wypłaty premii mieszkaniowych będą możliwe w 2027 r." - tłumaczy ministerstwo.
Problem polega jednak na tym, że dotychczas z tego instrumentu mimo całkiem dobrych recenzji tuż po jego wprowadzeniu, skorzystała garstka osób.
- Nikt o to nie pyta, bo mam wrażenie, że niewiele osób w ogóle wie o funkcjonowaniu takiego konta z dopłatą rządową - mówi Krzysztof Bontal, ekspert kredytowy Proferto.
Na koniec pierwszego kwartału było to zaledwie 8 tys. założonych kont, a aktywnych niecałe 7 tys. BGK, który jest operatorem tego programu, nie podaje jeszcze danych za drugi kwartał. Obecnie możliwość otworzenia Konta Mieszkaniowego oferują tylko banki kontrolowane przez Skarb Państwa: PKO BP, Pekao, oraz Alior.
- Ministerstwo Rozwoju i Technologii na bieżąco monitoruje i analizuje działanie instrumentu Kont Mieszkaniowych w warunkach rynku. Analiza dotychczasowego zainteresowania ofertą oszczędzania wskazała na konieczność korekty części przepisów dotyczących sposobu funkcjonowania instrumentu i uatrakcyjnienia oferty dla obywateli poprzez podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych. Zakłada się, że zmiany określone w art. 13 ustawy z dnia 25 lipca 2025 r. o zmianie ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa oraz niektórych innych ustaw przyczynią się do zwiększenia zainteresowania ofertą systematycznego oszczędzania na cele mieszkaniowe przy wsparciu państwa w formie premii mieszkaniowej - odpowiada nam ministerstwo. Zaznaczając, że przystąpienie do programu jest autonomiczną decyzją banku.
Monika Krześniak-Sajewicz
