Które mikroprzedsiębiorstwa przetrwają szok energetyczny?

Biznes INTERIA.PL na Twitterze. Dołącz do nas i czytaj informacje gospodarcze

W ostatnich tygodniach coraz więcej firm skarży się na rosnące koszty prowadzenia działalności gospodarczej z uwagi na silny wzrost cen nośników energii z początkiem 2022 roku. W przeciwieństwie do gospodarstw domowych, ceny prądu i gazu dla przedsiębiorstw wzrosły nawet i kilkaset procent.

Skala wzrostu wspomnianych kosztów jest na tyle duża, ze może prowadzić do utraty rentowności przez niektóre firmy. Na takie ryzyko narażone są przede wszystkim mikroprzedsiębiorstwa, czyli podmioty zatrudniające do 9 pracowników. Takie firmy mają zazwyczaj ograniczone możliwości przerzucania kosztów na klientów z uwagi na małą skalę działania i dużą konkurencję wskazują  ekonomiści Credit Agricole.

Eksperci z Credit Agricole wskazują branże, które w największym stopniu zostaną negatywnie dotknięte zostaną przez energetyczny szok kosztowy. W analizie posłużyli się danymi z bazy PONT Info.

Informacje w tej bazie danych oparte są na pełnych, oficjalnych danych GUS zawartych w sprawozdaniach SP-3 wypełnianych przez mikroprzedsiębiorstwa reprezentujące poszczególne działy gospodarki. W badaniu Credit Agricole przeanalizowaliśmy kształtowanie się kosztów energii w mikroprzedsiębiorstwach w przekroju 85 grup według klasyfikacji PKD. Uwzględniliśmy tylko podmioty, które prowadzą księgi rachunkowe. Tylko te firmy raportują w formularzu SP-3 koszty w dokładnym rozbiciu według typu.

Zgodnie z danymi GUS  podmioty prowadzące księgi rachunkowe stanowiły w 2019 r. 11,4 proc. ogółu mikroprzedsiębiorstw. W naszej analizie posłużyliśmy się danymi za 2019 r., aby uniknąć zaburzeń związanych z wybuchem pandemii.

W tabeli przedstawiliśmy 16 kategorii mikroprzedsiębiorstw z największym wskaźnikiem kosztów zużycia energii w relacji do przychodów netto ze sprzedaży (na wykresie te branże zaznaczone są czerwonym kolorem). Warto na początku wyjaśnić, dlaczego nie znajdziemy wśród nich niektórych branż, które zgodnie z doniesieniami medialnymi co raz częściej ogłaszają upadłość w związku z podwyżkami cen energii elektrycznej (np. piekarnie).

Mikroprzedsiębiorstwa raportują w formularzu SP-3 koszty zużytych materiałów i energii łącznie. Aby oszacować koszty zużycia tylko energii w mikrofirmach założyliśmy, że ich udział w łącznych kosztach materiałów i energii jest taki sam jak w przypadku większych jednostek (zatrudniających 10-49 osób) w analogicznych kategoriach klasyfikacji PKD. Następnie obliczyliśmy jaki jest stosunek tych kosztów do przychodów netto ze sprzedaży oraz zestawiliśmy je z rentownością przedsiębiorstw (relacja wyniku netto do przychodów netto ze sprzedaży). Energochłonność jest bardzo zróżnicowana pod względem prowadzonej działalności.

Warto jednak zwrócić uwagę, że spośród 85 analizowanych kategorii działalności 69 grup podmiotów ponosi koszty zużycia energii, które stanowią mniej niż 1 proc. przychodów.

W dalszej części analizy skupiliśmy się tylko na przeglądzie firm, w których udział kosztów energii w przychodach jest większy od tej granicy. Należy jednocześnie pamiętać, że silny wzrost cen prądu i gazu (prowadzący do zwielokrotnienia tego rodzajów kosztów) może również prowadzić do wystąpienia strat w firmach, w których dotychczas udział kosztów energii w przychodach był niższy niż 1 proc., jeśli ich dotychczasowa rentowność kształtowała się blisko zera. Wynika to z agregacji danych źródłowych.

Przykładowo, wspomniane piekarnie będą zaliczone razem z innymi (mniej energochłonnymi) sklepami żywnościowymi (warzywniaki, mięsne, rybne) do kategorii "Sprzedaż detaliczna żywności, napojów i wyrobów tytoniowych prowadzona w wyspecjalizowanych sklepach". Tym samym uśredniona wartość relacji kosztów energii do przychodów dla takiego agregatu będzie relatywnie niska. W efekcie, dane w tabeli mogą nie odpowiadać w pełni anegdotycznym doniesieniom z rynku.

Na szczególną uwagę zasługuje fakt, że wśród najbardziej energochłonnych rodzajów działalności wśród mikroprzedsiębiorstw dominują kategorie, które zostały szczególnie mocno dotknięte przez pandemię. Negatywny wpływ na ich wyniki w ostatnich kwartałach miały obostrzenia rządowe, które albo całkowicie zakazywały działalności, albo znacząco ograniczały obroty, jak również osłabienie popytu z uwagi na obawy gospodarstw domowych o zarażenie się koronawirusem.

Wśród takich branż można wymienić zakwaterowanie, w tym hotele i podobne obiekty zakwaterowania, działalność usługową związaną z wyżywieniem (m.in. restauracje), działalność związaną z kulturą rozrywką i rekreacją (m.in. teatry, muzea, siłownie i inne obiekty sportowe) oraz pozostałą działalność usługową obejmującą m.in. fryzjerstwo i inne zabiegi kosmetyczne, solaria, salony masażu i inne drobne zakłady. Tym samym szok energetyczny jest kolejnym po pandemii wstrząsem, który relatywnie silnie oddziałuje na wspomniane branże.

Jednocześnie rentowność tych branż nie jest wysoka - w 2019 r. była albo ujemna (działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi), albo kształtowała się blisko 5 proc. (działalność związaną z kulturą rozrywką i rekreacją oraz pozostała działalność usługowa). Konsekwencjami takiego przebiegu  wydarzeń będzie albo nasilenie upadłości albo tendencja do podnoszenia cen świadczonych usług dla odbiorców końcowych. Nie można też zapominać, że w horyzoncie kilku tygodni możemy mieć do czynienia z ponownym wprowadzeniem obostrzeń rządowych w tych branżach z uwagi na negatywny przebieg obecnej fali pandemii koronawirusa.

Zarysowane powyżej tendencje stanowią wsparcie dla naszego zrewidowanego scenariusza polityki pieniężnej, w którym stopa referencyjna będzie w najbliższych miesiącach stopniowo podnoszona do poziomu 4,25 proc. na koniec maja. Jednocześnie widzimy rosnące prawdopodobieństwo, że okres obowiązywania Tarczy Antyinflacyjnej zostanie wydłużony.

W tabeli przedstawiliśmy 16 kategorii mikroprzedsiębiorstw z największym wskaźnikiem kosztów zużycia energii w relacji do przychodów netto ze sprzedaży (na wykresie te branże zaznaczone są czerwonym kolorem).

Źródło: raport Credit Agricole Bank Polska