Nadchodzi kres drakońskiej opłaty

Wszystkie cztery porty są uznawane za "niezbędne na cele obronności i bezpieczeństwa państwa" i teoretycznie wszystkie powinny płacić niższe opłaty za wieczyste użytkowanie i z tytułu zarządu nieruchomościami.

W praktyce jest jednak inaczej - od lat zarządy portów Gdańsk i Gdynia płacą opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego w wysokości 0,3 proc. ceny nieruchomości, natomiast Zarząd Morskich Portów Szczecin i Świnoujście płaci ją w wysokości 3 proc. ceny nieruchomości. Podobnie jest z opłatą roczną z tytułu trwałego zarządu: zarządy portów Gdańsk i Gdynia płacą ją w wysokości 0,1 proc. ceny, a zarząd portów w Szczecinie i Świnoujściu - w wysokości 1 proc. ceny.

Różnica wynika z niejasnego przepisu w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. Wymienia on bowiem - wśród nieruchomości uznanych za "niezbędne na cele obronności i bezpieczeństwa państwa" - nieruchomości wykorzystywane "na porty i przystanie żeglugi śródlądowej, którym odrębne przepisy nadają znaczenie obronne".

Z przepisu nie wynika jednoznacznie, czy chodzi o porty morskie, czy porty śródlądowego. Dla prawników najważniejszy jest użyty w przepisie spójnik "i", co oznaczałoby, że chodzi wyłącznie o porty i przystanie śródlądowe - bez portów morskich. Tak właśnie interpretowały dotychczas przepis urzędy, a potem i sądy, decydując w sprawie opłat od zarządu portów w Szczecinie i Świnoujściu.

Natomiast zarządy portów w Gdańsku i Gdyni nie miały z tym problemu, bo urzędy decydujące o wysokości opłat uznały je za "niezbędne na cele obronności i bezpieczeństwa państwa".

Po to, by zlikwidować tę dysproporcję, minister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej przygotował projekt zmiany rozporządzenia z 24 sierpnia 2004 r. Z rozporządzenia tego miałoby jednoznacznie wynikać, że porty morskie są uznawane za "niezbędne na cele obronności i bezpieczeństwa państwa".

Projekt trafił do uzgodnień międzyresortowych. Jeśli następnie przyjmie go Rada Ministrów, to rozporządzenie wejdzie w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw. Wówczas urzędy powinny obniżyć stawki opłat pobieranych od zarządu portów w Szczecinie i Świnoujściu.

Dla gmin i budżetu państwa będzie to spory ubytek dochodów; wstępnie oszacowano, że opłaty za samo tylko użytkowanie wieczyste nieruchomości w porcie Szczecin zmaleją o ok. 3,8 mln zł, z obecnych 4,2 mln zł.

Jak powiedziała PAP rzeczniczka prezydenta Szczecina Aleksandra Charuk, propozycje ministerstwa są w tej chwili analizowane w magistracie. "Nie zmienia to faktu, że prezydent Piotr Krzystek już w ubiegłym roku proponował zmianę w ustawie o gospodarce nieruchomościami, która w jednoznaczny sposób rozwieje wszelkie wątpliwości interpretacyjne" - przypomniała.

Krzystek proponował, by w tej ustawie zapisać, że opłaty "za nieruchomości gruntowe oddane na cele działalności portowej polegające w szczególności na załadunku, wyładunku, przeładunku, składowaniu, magazynowaniu i innych czynności o charakterze portowym położone w granicach portów morskich o podstawowym znaczeniu dla gospodarki narodowej" miałyby wynosić 0,3 proc. ceny gruntu.

Prezes Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście Jarosław Siergiej przypomniał w rozmowie z PAP, że kierownictwo portów już od kilku lat podejmuje intensywne starania na rzecz ujednolicenia kwestii opłat za użytkowanie wieczyste gruntów w polskich portach.

- Z tym większym zadowoleniem przyjmujemy postępy w pracach ministerstwa transportu. Mamy nadzieję, że wprowadzenie nowego rozporządzenia wyeliminuje różnice w interpretacji zapisów w zakresie wysokości stosowanych stawek. Liczymy, że zaproponowane rozwiązanie wiązać się będzie nie tylko z zastosowaniem tej samej stawki dla wszystkich portów o podstawowym znaczeniu dla gospodarki kraju, ale że będzie to stawka 0,3 proc. - podkreślił.

Zarządy portów morskich nie gospodarują całością obszarów portów morskich. Obecnie na obszarze portu Gdańsk z 3248 hektarów powierzchni lądowej w użytkowaniu wieczystym Zarządu Morskiego Portu Gdańsk znajduje się 667 ha, na obszarze portu Gdynia (508 ha) w użytkowaniu wieczystym Zarządu Morskiego Portu Gdynia znajduje się ok. 260 ha, na obszarze portu Szczecin (901 ha) w użytkowaniu wieczystym Zarządu Morskiego Portu Szczecin i Świnoujście jest 397 ha, a na obszarze portu Świnoujście (530 ha) w użytkowaniu wieczystym Zarządu Morskiego Portu Szczecin i Świnoujście - 130 ha.