Nawet 1588 zł dla uzależnionych. Renta alkoholowa przyznawana tylko w szczególnym wypadku
Renta alkoholowa, jak popularnie zwane jest świadczenie dla osób uzależnionych od alkoholu, wzbudza kontrowersje. Potoczna nazwa może być myląca, nie chodzi o dofinansowanie zakupów alkoholu. Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) wypłaca rentę alkoholową osobom, które z powodu uzależnienia tak spustoszyły swoje zdrowie, że są niezdolne do pracy. Świadczenie to w zasadzie więc renta z tytułu niezdolności do pracy. Problem nadużywania alkoholu w Polsce jest niemały, co zresztą najdobitniej widać w statystykach dotyczących zgonów.
Renta alkoholowa w polskim prawie nie widnieje, jednak przyjęło się tak nazywać rentę wypłacaną z tytułu niezdolności do pracy osobom, które zniszczyły swoje zdrowie uzależnieniem alkoholowym. Przepisy zamieszczone w art. 12 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych wskazują, że renta z tytułu niezdolności do pracy należy się temu, kto częściowo lub całkowicie stracił zdolność do pracy zarobkowej. Uzależnieni od alkoholu także mogą starać się o wsparcie finansowe, jeśli lekarz uzna takiego człowieka za niezdolnego do pracy.
Badania Eurostatu wskazują, że w ostatnich latach w Polsce wzrosła umieralność wynikająca z zaburzeń spożywania alkoholu. Dane za 2020 rok wskazują, że nasz kraj pod tym względem znalazł się w czołówce, ponieważ w Polsce dochodzi średnio do 10,1 zgonów na 100 tys. osób z powodu nadużywania alkoholi. W UE tylko jedno państwo osiągnęło wyższą proporcję - to Słowenia z wynikiem 17,3 zgonów na 100 tys. osób.
Choroba alkoholowa może doprowadzić do licznych zaburzeń w funkcjonowaniu człowieka. Poza zaburzeniami trawienia, zaburzeniami lokomotorycznymi i innymi typowo fizycznymi negatywnymi skutkami nadmiernego spożycia organizm alkoholika pustoszyć mogą też schorzenia psychiczne. Do tych zaliczany jest chociażby zespół Otella, zwany również paranoją alkoholową, zespół amnestyczny (zaburzenia czucia, wzroku, mowy), czy innego rodzaju zaburzenia osobowości.
Schorzenia wynikające z nadmiernego spożycia alkoholu mogą doprowadzić do niemożności podjęcia pracy zarobkowej. Dlatego też istnieje możliwość uzyskania renty z tytułu niezdolności do pracy, zwanej rentą alkoholową. Przyznanie tego świadczenia może odbyć się jednak tylko pod szczególnymi warunkami.
Nie każdy uzależniony od alkoholu może liczyć na wypłatę renty alkoholowej. Świadczenie przyznawane jest przez ZUS wyłącznie tym osobom, które zniszczyły swoje zdrowie uzależnieniem do tego stopnia, że są częściowo lub całkowicie niezdolne do pracy. Jak podaje Zakład Ubezpieczeń Społecznych, aby starać się o wypłaty renty alkoholowej konieczne jest spełnienie odpowiednich warunków:
- lekarz musi orzec o częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy,
- trzeba osiągnąć wymagany i odpowiedni do wieku staż ubezpieczenia,
- niezdolność do pracy musi powstać w trakcie okresów składkowych lub nieskładkowych lub w ciągu 18 miesięcy od ich ustania.
W przypadku, gdy lekarz orzeknie, że jesteśmy całkowicie niezdolni do pracy, a mamy co najmniej 20-letni staż ubezpieczenia (kobiety) lub 25-letni staż ubezpieczenia (mężczyźni) ostatni wymóg nie obowiązuje. Status osoby częściowo lub całkowicie niezdolnej do pracy wydaje lekarz orzecznik lub komisja lekarska. Gdy okaże się, że wynikające z powodu choroby alkoholowej schorzenia uniemożliwiają pracę częściowo lub całkowicie, możemy liczyć na przyznanie renty alkoholowej.
Jednak nie da się wskazać ogólnego zakresu schorzenia czy ograniczenia wywołanego alkoholizmem, który kwalifikuje do renty. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie przez orzeczników. Co ważne, jeśli osoba starająca się o rentę alkoholową otrzymuje emeryturę lub ma prawo do jej otrzymania, ZUS zwykle renty nie przyznaje.
Renta alkoholowa z ZUS wypłacana jest tak, jak renta z tytułu niezdolności do pracy. W tym względzie możemy więc liczyć na jedną z dwóch kwot - przyznawaną osobom z częściową lub całkowitą niezdolnością do pracy. W zależności od przypadku renta alkoholowa może zostać przyznana w jednej z dwóch wskazanych kwot:
- z tytułu częściowej niezdolności do pracy - 1191,33 zł,
- z tytułu całkowitej niezdolności do pracy - 1588,44 zł.
Pieniądze mogą zostać przyznane w ramach renty stałej, gdy nie ma rokowań do odzyskania zdolności do pracy lub w ramach renty okresowej, gdy jest szansa na odzyskanie zdolności do pracy. Świadczenia rentowe wypłacane są bezpośrednio na konto beneficjenta. Podobnie jak emerytury renty podlegają co roku waloryzacji. W związku z tym, w marcu 2024 roku można oczekiwać wzrostu kwoty renty alkoholowej.
Przemysław Terlecki
