Poza podatkowymi rajami odkryto również czyśćce

Myślą przewodnią dwóch ubiegłorocznych nowelizacji ustaw podatkowych (o CIT z 9 czerwca 2000 r. oraz o PIT z 9 listopada 2000 r.) było uszczelnienie naszego systemu podatkowego. Od 1 stycznia 2001 r. wprowadzono między innymi przepisy (identycznie sformułowane w obu ustawach), przeciwdziałające wyprowadzaniu z Polski gigantycznych pieniędzy do tzw. rajów podatkowych. Do tej pory wystarczyło zarejestrować gdzieś pod palmami spółkę córkę, by bez problemu transferować do tamtejszych banków grube miliardy.

Obie ustawy zawierają delegację dla ministra finansów do określenia wykazu krajów i terytoriów, stosujących szkodliwą konkurencję podatkową. Jak zwykle w naszej praktyce legislacyjnej, bardzo oczekiwane rozporządzenie ukazało się w ostatniej chwili - w Dzienniku Ustaw datowanym 21 grudnia, a rozpowszechnianym w okresie noworocznym. I dopiero ono wywołało powszechne zaskoczenie. Minister wyodrębnił bowiem następujące kategorie krajów i terytoriów, stosujących szkodliwą konkurencję podatkową:

- I - stosujących ją w całych systemach podatkowych (40 państw i terytoriów zależnych);

- IIa - stosujących ją w transakcjach dotyczących usług o charakterze administracyjnym oraz innych świadczeń niematerialnych (9 państw oraz 3 wyodrębnione strefy);

- IIb (częściowo pokrywa się z IIa) - stosujących ją w transakcjach dotyczących usług o charakterze finansowym (8 państw oraz 3 wyodrębnione strefy).

Pierwsza kategoria - pełnych rajów podatkowych - znana jest całemu światu. Wszystkie zaliczone do niej kraje i terytoria zaznaczyliśmy na powyższej mapie. Większość stanowią kokosowe republiki na Karaibach lub Pacyfiku. Ich banki nie pytają o pochodzenie nawet największych wpłat, natomiast obywatelstwo można sobie tam po prostu kupić. Europa reprezentowana jest w tej kategorii tradycyjnie. Z całą pewnością o tej właśnie liście myśleli parlamentarzyści, uchwalający obie ustawy.

Ogromnym zaskoczeniem okazała się natomiast grupa druga - rajów częściowych, czy może raczej czyśćców. Jej głównym składnikiem jest bowiem sam matecznik Unii Europejskiej! Publikujemy ją na mapie na pierwszej stronie (listę europejską uzupełniają jeszcze Kostaryka oraz Zjednoczone Emiraty Arabskie). Zanosi się na spór prawny, czy minister finansów prawidłowo wykonał delegację ustawową. Zakwestionowane może zostać samo wyodrębnienie kategorii, ogólnikowe określenie kryteriów oceniania transakcji, a także interpretacja ustaleń podjętych przez OECD.