Reprywatyzacja? Nie, rekompensacja

Ministerstwo Skarbu Państwa (MSP) zakończyło prace nad projektem tzw. ustawy rekompensacyjnej. Już jutro zajmie się nim Komitet Rady Ministrów (KRM).

- Treść projektu może się wówczas zmienić - zastrzega Krzysztof Pawlak, p.o. dyrektora departamentu reprywatyzacji w Ministerstwie Skarbu Państwa.

Skala roszczeń

Zmiany nie wpłyną jednak na kwestię zasadniczą - przepisy mają uregulować sprawy związane ze zwrotem majątku osobom, które straciły je na skutek powojennej nacjonalizacji. Poszkodowani mają uzyskać prawo do odszkodowania.

Polska jako jedyny kraj w tej części świata nie uregulowała jeszcze tego coraz bardziej dotkliwego i dla rządu, i budżetu państwa, i dla dawnych właścicieli problemu. W sprawę były wplątywane nawet duże spółki giełdowe jak Orbis, Żywiec czy notowana na CeTO Izolacja Jarocin.

- Od wielu lat wydawane są orzeczenia sądowe oraz decyzje administracyjne, przyznające racje roszczeniom windykacyjnym albo odszkodowawczym na ogromne sumy, wynikające z wyliczanej obecnie stuprocentowej wartości naprawianych szkód i takich żądań. Dalsze zatem utrzymywanie obecnego stanu stanowi zagrożenie dla finansów publicznych - czytamy w uzasadnieniu do projektu ustawy.

Ministerstwo Skarbu Państwa informuje, że obecnie złożono ponad 55 tys. wniosków reprywatyzacyjnych na sumę 36,1 mld zł. Roszczenia dotyczą m.in. nieruchomości, dzieł sztuki czy taboru żeglugi śródlądowej.

- Obliczenia mogą być już nieaktualne. Sądzimy, że kwota sięga obecnie już 40 mld zł - dodaje Krzysztof Pawlak.

Komu, ile i za ile

Prawo do odszkodowania będą miały osoby pokrzywdzone bez względu na aktualne obywatelstwo. Skarb państwa chce zaoferować im bony rekompensacyjne wysokości 15 proc. aktualnej wyceny spornego majątku. Na więcej ponoć budżetu nie stać.

- Ministerstwo kultury proponuje, aby stawka w przypadku muzealiów sięgała 30 proc. MSP opowiada się za jednak jednolitą kwotą - mówi Krzysztof Pawlak.

Ustawa nie przewiduje zwrotu majątku w naturze. Prawo do rekompensaty miałby osoby fizyczne i spółki handlowe, które w dniu przejęcia były właścicielami majątku. Roszczenie jest dziedziczne. Aktualny projekt ustawy dostępny jest na internetowej stronie Pulsu Biznesu. Podczas jutrzejszego posiedzenia KRM może on zostać poszerzony m.in. o tzw. grunty warszawskie, które MSP - podobnie jak mienie zabużańskie - chce uregulować odrębną ustawą.

Ministerstwo skarbu szacuje, że koszty wprowadzenia ustawy reprywatyzacyjnej sięgną 240 mln zł. Lwia część tej kwoty, 200 mln zł, zostanie przeznaczona na oszacowanie wartości znacjonalizowanego mienia. Około 13 mln zł trzeba będzie wydać na opłacenie 80 nowych etatów w urzędach wojewódzkich (w czasie realizacji ustawy).

Marcin Goralewski