Ruszyły zwroty z programu 500 plus
Zasady zwrotu nienależnie pobranych środków z programu "Rodzina 500 plus" wynikają z obowiązujących od lat przepisów, realizowanych przez samorządy; ze strony rządu nie było żadnych zachęt, by domagać się zwrotu świadczeń - mówiła w piątek minister rodziny i pracy Elżbieta Rafalska.
Podczas piątkowej konferencji prasowej w Katowicach minister przypomniała, że skala zwrotów nienależnie pobranych środków z programu "Rodzina 500 plus" to zaledwie 0,2 proc. całej wypłaconej w ramach tego programu kwoty, podczas gdy w przypadku pieniędzy wypłacanych już od kilkunastu lat z systemu świadczeń rodzinnych jest to 0,58 proc.
"Nie jest to zjawisko ani nowe, ani dotykające znaczną część osób. Każdy z nas, który pobiera świadczenie na podstawie określonych warunków, musi sumiennie i rzetelnie wypełniać te oświadczenia i je aktualizować, bo w innym przypadku mogą nastąpić właśnie takie decyzje o zwrocie. Jest to realizowane nie przez rząd, tylko jest to wypełnianie wymogów ustawowych (...) obowiązujących od lat. Te zadania wypełnia samorząd, który realizuje program wsparcia rodzin jako zadanie zlecone; nie było tu z naszej strony żadnych zachęt, po prostu samorząd musi przestrzegać obowiązującego prawa" - wyjaśniła minister.
Konieczność zwrotu pieniędzy dotyczy przede wszystkim tych osób, które pobierają świadczenie także na pierwsze dziecko. W tym przypadku obowiązuje kryterium dochodowe. Jeżeli np. w trakcie otrzymywania świadczenia zmieniają się dochody danej osoby, jej obowiązkiem jest aktualizacja danych i sprawdzenie, czy nadal jest uprawniona do otrzymywania pomocy.
"Każda osoba, która otrzymuje decyzję (o przyznaniu świadczenia - PAP), jest poinformowana, pouczona o tym, z czym wiąże się otrzymanie świadczenia i jakie obowiązki na tej osobie spoczywają, jeżeli w jej sytuacji dochodowej, materialnej coś się zmieni" - wyjaśniła Rafalska, wskazując, że obecnie samorządom łatwiej jest zweryfikować faktyczną sytuację dochodową osób pobierających świadczenie.
"W tej chwili dane o dochodach pozyskują same samorządy, które wydają decyzje (w sprawie 500 plus - PAP). Dzisiaj samorządy łatwiej widzą też, czy osoba, która była bezrobotną, podjęła zatrudnienie, bo widać w ZUS-ie, że zostały odprowadzone składki z tytułu ubezpieczenia społecznego; więc dzisiaj łatwiej jest zweryfikować dane rzeczywiste z danymi, które zostały złożone rok czy pół roku temu, a nie zostały zaktualizowane" - dodała szefowa resortu rodziny i pracy.
Podkreśliła, że w rozwiązaniu dotyczącym zwrotu nienależnie pobranych pieniędzy na świadczenie w przypadku programu "Rodzina 500 plus" nie zastosowano żadnych odrębnych regulacji, ale te same, które dotyczą świadczeń rodzinnych, wypłacanych na takich zasadach już od kilkunastu lat.
"Nakłady na politykę rodzinną w Polsce tak istotnie wzrosły, że dzisiaj Polska jest w czołówce krajów, w których nakłady na politykę społeczną wynoszą ponad 3 proc. PKB. Stawia to Polskę wśród liderów krajów europejskich, które prowadzą dobrą i skuteczną politykę rodzinną" - mówiła minister rodziny pracy i polityki społecznej, uczestnicząca w katowickiej konferencji "Rodzina w centrum uwagi".
Według Rafalskiej, liczy się przede wszystkim efektywność realizowanych programów prorodzinnych i prospołecznych, wśród których największym jest program "Rodzina 500 plus" - do jego efektów minister zaliczyła zarówno wyeliminowanie ubóstwa wśród rodzin, jak i pobudzenie wzrostu urodzeń.
"Po prawie dwuletnim okresie obowiązywania programu +Rodzina 500 plus+ widać, że zrealizował on swoje podstawowe cele; również cel pronatalistyczny został zrealizowany - w 2017 roku było o 20,8 tys. urodzeń dzieci więcej niż w roku poprzednim, została przekroczona granica 400 tys. urodzeń" - mówiła minister, wskazując, iż ok. 403 tys. urodzeń nie przewidywały np. prognozy GUS, było to jednak uwzględnione - jak powiedziała Rafalska - w rządowej "ocenie skutków regulacji", gdy wprowadzono program.
"To jest inwestycja w kapitał ludzki i w rodzinę. Dla naszego rządu polityka społeczna nie jest kosztem - jest inwestycją o wysokiej stopie zwrotu, jest budowaniem ładu społecznego, jest dzieleniem się owocami wzrostu gospodarczego ze społeczeństwem" - powiedziała szefowa resortu rodziny i pracy.
Przypomniała, że "Rodzina 500 plus" to nie jedyny rządowy program społeczny. W tym roku przeznaczono np. trzykrotnie większą kwotę (ok. 450 mln zł) na program "Maluch plus", który ma pozwolić rodzicom małych dzieci na zabezpieczenie opieki nad nimi. Na politykę senioralną, w tym program "Senior plus" przeznaczono w tym roku ok. 80 mln zł, wobec niespełna 25 mln zł rok wcześniej.
W czwartek resort rodziny i pracy podpisał z wojewodami i samorządami umowy na realizację projektów w ramach programu "Senior plus", w ramach którego w gminach i powiatach powstają domy dziennego pobytu seniorów oraz kluby dla osób starszych.
"Ten program cieszy się ogromnym zainteresowaniem (...). Jest jeszcze dogrywka tego programu, bo pewne kwoty zostały. Są też środki na program aktywności osób starszych, czy program usług opiekuńczych +Opieka 75 plus+" - powiedziała Rafalska.
"Dla nas polityka społeczna jest bardzo ważna; w centrum zainteresowań tej polityki stoi rodzina, człowiek i zaspokajanie jego potrzeb, stwarzanie warunków do powstawania i rozwijania rodzin, poprawa dobrostanu dzieci - to jest naszym głównym celem" - podsumowała minister, podkreślając, iż programy społeczne są wdrażane w - jak mówiła - "bardzo dobrej sytuacji gospodarczej, dobrej sytuacji na rynku pracy, najniższego bezrobocia, wzrostu wynagrodzeń".
Rafalska zapowiedziała, że rząd zamierza konsekwentnie budować dobre ramy prawne do funkcjonowania prorodzinnych i prospołecznych rozwiązań, których skuteczne wdrażanie wymaga współpracy wielu partnerów: instytucji administracji rządowej, samorządów oraz organizacji pozarządowych. "Potrzebny jest komponent społeczeństwa obywatelskiego; trzeci sektor świetnie uzupełnia realizację zadań społecznych" - oceniła minister.
