To najbardziej nieszczęśliwy kraj na świecie. Z jakimi problemami boryka się Zimbabwe?

Hiperinflacja i wysokie bezrobocie to główne gospodarcze problemy Zimbabwe, afrykańskiego kraju liczącego ok. 15 mln ludności. Właśnie to państwo zyskało najwyższy wynik w "Indeksie nędzy" - zestawieniu przygotowywanym corocznie przez ekonomistę Steve’a Hankego z amerykańskiego Uniwersytetu Johna Hopkinsa. 

Indeks nędzy (ang. Misery Index) to wskaźnik ekonomiczny stworzony w USA przez ekonomistę Arthura Okuna, głównego doradcę ekonomicznego prezydenta Lyndona Johnsona w latach 1968-1969. Został stworzony, by porównywać sytuację "zwykłych Amerykanów" pod rządami poszczególnych prezydentów. 

Obecnie ekonomiści wykorzystują indeks do mierzenia sytuacji ekonomicznej także w innych częściach świata. Jedną z wersji jest indeks opracowywany przez Steve'a Hankego, profesora ekonomii stosowanej i doradcy byłego prezydenta Stanów Zjednoczonych Ronalda Reagana.  

"Kondycja ludzka znajduje się w szerokim spektrum między 'nieszczęściem' a 'szczęściem'. W sferze gospodarczej nędza zwykle wynika z wysokiej inflacji, wysokich kosztów pożyczek i bezrobocia. Pewnym sposobem złagodzenia tej nędzy jest wzrost gospodarczy. Porównanie tych wskaźników dla poszczególnych krajów może nam wiele powiedzieć o tym, gdzie na świecie ludzie są smutni lub szczęśliwi" - mówi o swoim indeksie ekonomista. 

W 2022 roku najwyższy wskaźnik indeksu Steve Hanke odnotował dla Zimbabwe. "Kraj przyjął koronę cierpienia" - pisze o wynikach Business Insider Africa. "Zimbabwe stało się najbardziej nieszczęśliwym krajem w rankingu, wyprzedzając rozdarte wojną narody, takie jak Ukraina, Syria i Sudan. Niepokojąca pozycja Zimbabwe rzuciła światło na tragiczną sytuację tego kraju". 

Jak wskazują dziennikarze afrykańskiej odsłony Business Insidera, to efekt m.in. hiperinflacji. Średnioroczny poziom wzrostu cen w tym kraju wyniósł w 2021 roku ponad 243 procent. Do tego dokłada się wysokie bezrobocie. W kraju pracy nie ma co piąta poszukująca jej osoba.  

"Prognozy Hankego przedstawiają ponury obraz gospodarczy, z przewidywanym wzrostem produktu krajowego brutto (PKB) o zaledwie 0,9 proc., co ostro kontrastuje z optymistyczną prognozą ministra finansów" - wskazuje Business Insider Africa. Minister Mthuli Ncube prognozuje, że gospodarka tego kraju ma rosnąć w tym roku w tempie 6 proc. W skali roku. 

W poprzedniej edycji indeksu, w 2021 roku, Zimbabwe znalazło się na piątym miejscu zestawieniu. W tym roku wyprzedziło kraje takie jak Liban, Sri Lanka czy Sudan. Na czwartym miejscu znalazła się walcząca z wysoką inflacją Turcja.

Autor zestawienia zwraca także uwagę na krajobraz polityczny kraju. "Hanke podkreśla żelazny uścisk rządzącej partii politycznej Zanu PF, którą porównuje raczej do politycznej mafii niż do konwencjonalnej partii" - wskazują dziennikarze Business Insidera. Dodają, że od kiedy w kraju w 1980 roku władzę objął Robert Mugabe polityka Zimbabwe była ściśle kontrolowana przez tę partię.  

Od czasów Mugabe afrykański kraj nieustannie zmaga się z wysoką inflacją. W ubiegłym roku, kiedy inflacja wzrosła do 243,8 proc, znacząco podwyższyło się także średnie oprocentowanie kredytów i wyniosło aż 131,8 procent. Tak duże koszty pożyczek dodatkowo pogłębiają problemy ekonomiczne ludności i utrudniają nowe inwestycje. 

"Gdy Zimbabwe musi zmierzyć się z niechcianym tytułem najbardziej nieszczęśliwego kraju świata, wszystkie oczy skierowane są teraz na zbliżające się wybory, które mogą być potencjalnym punktem zwrotnym" - wskazują dziennikarze portalu. Szanse na zwycięstwo w sierpniowych wyborach ma opozycyjny wobec Zanu PF Nelson Chamisa, przewodniczący Koalicji Obywatelskiej na rzecz Zmian (CCC). 

oprac. MM