Ukraina w Unii Europejskiej? Trzy kraje zyskałyby najbardziej

W ocenie Polskiego Instytutu Ekonomicznego (PIE) akcesja Ukrainy do Unii Europejskiej w najbardziej optymistycznym scenariuszu mogłaby przynieść 26-proc. wzrost wartości PKB tego kraju. "Taki wzrost byłby możliwy dzięki włączeniu Ukrainy w łańcuchy dostaw w regionie Europy Środkowej, a także dzięki reformom gospodarczym wynikającym z członkostwa i napływowi funduszy z UE" - zauważyli eksperci.

Z kolei państwami regionu, które - według szacunków PIE - mogłyby uzyskać najwięcej korzyści z rozszerzenia UE o Ukrainę, są Polska, Litwa i Węgry. W tych krajach można się spodziewać dodatkowego wzrostu PKB wynikającego z akcesji Ukrainy od 0,13 proc. na Litwie do 0,17 proc. w Polsce.

Jak wskazali eksperci PIE, po akcesji Ukrainy do UE może się zwiększyć unijny eksport do tego kraju wszystkich towarów i usług. W największym stopniu zintensyfikowana mogłaby zostać wymiana produktów i usług, których rynki cechowały się relatywnie najwyższym poziomem ochrony - np. mięsa czy cukru.

"Impuls do wzrostu importu z dużo większą siłą ujawniłby się po stronie Ukrainy niż pozostałych państw UE, w których spodziewane zwiększenie wartości przywozu ogółem byłoby najprawdopodobniej znikome. Czynnikami o priorytetowym znaczeniu dla zmian w handlu zagranicznym Ukrainy będą tempo konwergencji gospodarczej i napływ kapitału inwestycyjnego z UE" - wskazano w raporcie.

Akcesja do UE przyniesie - w opinii PIE - najsilniejsze pozytywne efekty ukraińskiemu sektorowi włókienniczo-odzieżowemu i budowlanemu, sprzedaży hurtowej i detalicznej oraz sektorom objętym kontyngentami na mocy umowy DCFTA (Pogłębiona i Kompleksowa Strefa Wolnego Handlu - PAP), głównie zboża, mięsa i cukru. Zdaniem ekonomistów to w nich nastąpi największy wzrost ukraińskiej produkcji. "Co istotne, wzrostowi zdolności produkcyjnych Ukrainy mogłoby towarzyszyć jedynie nieznaczne zmniejszenie produkcji w pozostałych krajach UE, w tym w Polsce" - zauważyli autorzy raportu.

Ekonomiści PIE przypomnieli, że Polska jest największym importerem ukraińskich towarów na świecie - w 2024 roku na polski rynek trafiło ok. 18 proc. (o wartości 4,3 mld euro w 2024 r.) importu z Ukrainy do całej UE.

W latach 2021-2024 łączny eksport Polski, Węgier, Czech, Słowacji, Rumunii, Bułgarii i Litwy na Ukrainę wzrósł o ponad 75 proc., z 13,7 mld euro w 2021 r. do rekordowych 24 mld euro w 2024 r. Państwa te odpowiadały w 2024 r. za ok. 26 proc. całego eksportu Ukrainy, przy tym na polski rynek trafiało 10 proc. W przypadku Polski wzrost eksportu był szczególnie dynamiczny i przekroczył 100 proc. "Polska umocniła swoją pozycję jako kluczowy partner handlowy Ukrainy i stała się największym odbiorcą ukraińskiego eksportu i drugim dostawcą towarów do tego kraju. Wyprzedzając Niemcy, a ustępując jedynie Chinom, Polska odgrywa obecnie fundamentalną rolę w zaopatrzeniu ukraińskiej gospodarki" - wskazano w raporcie.

Znaczną część wzrostu eksportu Polski, Węgier, Czech, Słowacji, Litwy, Rumunii i Bułgarii na Ukrainę napędzają produkty bezpośrednio związane z wojną (sprzęt militarny) lub towary, które zastąpiły te, które wcześniej importowane były przez Ukrainę z Białorusi i Rosji - przede wszystkim paliwa. Jednak nawet po wyłączeniu szerokiej listy towarów związanych z działaniami wojennymi, eksport pozostałych towarów, choć mniejszy, wykazuje stabilny trend wzrostowy i utrzymuje się na poziomie wyższym niż przed wybuchem rosyjskiej inwazji. Stanowi to potencjał do dalszego rozwoju relacji handlowych po zakończeniu wojny.

Nie uwzględniając towarów podwójnego zastosowania, które mogą być wykorzystywane celów cywilnych i wojskowych, wzrost eksportu z tych krajów wzrósł o 47 proc. Unijne kraje Europy Środkowo-Wschodniej odpowiadały za ok. 50 proc. łącznego importu z Ukrainy do UE w latach 2021-2024, co - w ocenie autorów raportu - świadczy o ich strategicznym znaczeniu w handlu z Ukrainą.

Polski Instytut Ekonomiczny to publiczny think tank ekonomiczny; przygotowuje raporty, analizy i rekomendacje dotyczące kluczowych obszarów gospodarki oraz życia społecznego w Polsce.