Zły stan sieci wodociągowych i zdalne “ataki na kurek”. Ratunkiem może być AI

Według danych GUS, zagęszczenie sieci wodociągowej w Polsce wynosi około 108,7 km na 100 km². Wciąż jednym z większych problemów są różnice pomiędzy regionami. Najbardziej rozwiniętą infrastrukturę mają Małopolska i Śląsk, a najgorzej województwo zachodniopomorskie i lubuskie. 

Zdaniem mgr inż. Włodzimierza Woźniaka z Sieci Badawczej Łukasiewicz, cytowanego przez Strefę Agro, stan polskich sieci wodociągowych zależy głównie od ich wielkości. Najlepiej mają się większe systemy, zarządzane przez miasta.  

Na wsiach częściej zdarzają się tzw. ubytki, w wyniku których dochodzi do strat wody na poziomie nawet 30%. W przypadku większych wodociągów to około 10%, ale jak zaznacza Woźniak “wymaga to inwestycji i systematycznych kontroli", a duże przedsiębiorstwa “mają lepsze metody odnalezienia swoich ubytków". 

Jak przekonują eksperci z Sieci Budowniczej, aby działania na rzecz poprawy efektywności wodociągów były skuteczne, konieczne jest wykorzystanie sztucznej inteligencji. Rury wodociągowe to ogromne konstrukcje, podatne na rozszczelnienia m.in. w wyniku ruchów tektonicznych. Dzięki użyciu AI możliwe byłoby śledzenie zmian w danym obszarze na podstawie zwiększonej wilgotności gleby. “Sztuczna inteligencja zobaczy więcej i lepiej" - przekonuje Włodzimierz Woźniak. 

Poza oceną wilgotności gleby na danym obszarze, sztuczna inteligencja mogłaby zbierać dane również za pomocą czujników. Sieć neuronowa jest w stanie przeanalizować dane z tysięcy urządzeń raportujących. Zdaniem specjalistów dobrze wyszkolony model potrafi precyzyjnie wskazać miejsce nieprawidłowości, a nawet podpowiedzieć które elementy infrastruktury wymagają serwisu.  

Naukowcy nie mają wątpliwości - cena wody będzie rosnąć. To wynik jej słabnącej dostępności oraz trudności w pozyskiwaniu. Również w tym aspekcie pomocna może okazać się sztuczna inteligencja, która będzie w stanie odnaleźć źródła wody i stworzyć najbardziej opłacalny plan zagospodarowania. 

Przykładem takich działań jest instalacja wodomierzy, które zastąpiły tradycyjne liczniki. “Zwrot z takiej inwestycji liczy się wprawdzie w latach, ale późniejsze oszczędności są milionowe i okazuje się, że dotykają nie tylko kwestii kosztów pomiarów, ale także mniejszej liczby reklamacji" - tłumaczą rozmówcy Strefy Agro.  

W 2025 roku w Polsce doszło do kilku potwierdzonych cyberataków na wodociągi. W miejscach takich jak Kuźnica, Wydminy czy Tolkmick hakerzy “zdalnie zakręcili kurek". Ekeprci zauważają, że takie działania to nie tylko przerwy w dostawie wody, ale też ryzyko katastrofy ekologicznej. “Wyłączenie urządzeń oczyszczających ścieki lub manipulacja parametrami ich działania spowoduje natychmiastowe zatrucie rzeki w trudnej do przewidzenia skali." - komentuje Woźniak. 

Zdaniem Krzysztofa Gawkowskiego, Pełnomocnika Rządu do Spraw Cyberbezpieczeństwa, “Białoruś i Rosja stoją za większością incydentów".