Inwestor zaplanował przedsięwzięcie, którego realizacja uzależniona jest od wybudowania nowej drogi dojazdowej prowadzącej do jego nieruchomości. Czy wybudowanie takiej infrastruktury - całkowicie z prywatnych środków inwestora - i jej nieodpłatne przekazanie na rzecz gminy skutkować będzie opodatkowaniem podatkiem VAT? Czy w kwestii ewentualnego opodatkowania VAT odgrywa znaczenie fakt, czy droga wybudowana zostanie na działce należącej do właściciela, czy też jest ona własnością gminy?
Przy rozstrzyganiu właściwego charakteru podatkowego czynności nieodpłatnego przekazania infrastruktury na rzecz gminy kluczowa będzie kwestia zakwalifikowania takiej formy darowizny jako dostawy towaru lub świadczenia usługi - informuje Bartłomiej Kuźniar z portalu www.dzialkanadmorzem.pl. W sytuacji przekazania przez inwestora drogi, która znajdować się będzie na gruncie należącym do niego, mamy do czynienia z dostawą towarów, a konkretniej dostawą gruntu wraz z naniesieniami, która podlega opodatkowaniu VAT zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa VAT).
Z kolei, gdy dojdzie do przekazania infrastruktury zlokalizowanej na gruncie należącym nie do inwestora, a do gminy, nie można zastosować przywołanej powyżej przesłanki (art. 7 ustawy VAT). W opinii organów podatkowych transakcja ta nie spełnia bowiem dyrektyw pozwalających zakwalifikować ją jako dostawę towaru. Zgodnie z treścią kodeksu cywilnego, budynki i inne urządzenia trwale związane z gruntem należą do części składowych tego gruntu - w konsekwencji stanowią własność właściciela danego gruntu. W omawianym przypadku wybudowana przez inwestora droga powstała na terenie gminnym, a ponieważ jest trwale związana z gruntem, jej właścicielem będzie według przepisów kodeksu cywilnego gmina - wyjaśnia Bartłomiej Kuźniar. W związku z powyższym przekazanie gminie infrastruktury zlokalizowanej na jej gruncie może zostać zakwalifikowane jako świadczenie usług w oparciu o art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym za usługę należy uznać każde świadczenie niebędące dostawą towarów.
Podsumowując: poniesienie przez inwestora kosztów związanych z budową infrastruktury na działce należącej do gminy oraz jej nieodpłatne przekazanie stanowi nieodpłatne świadczenie usług niepodlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (vide: art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT). Warto w tym miejscu podkreślić także, że nieodpłatne świadczenie usług podlegać będzie obowiązkowi podatkowemu VAT jedynie w sytuacji, gdy nie będzie ono związane z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą. Co szczególnie istotne, zastosowanie tej zasady nie sprawia, że inwestor nie ma możliwości odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i sług związanych z tą infrastrukturą - podkreśla Bartłomiej Kuźniar. Zawsze bowiem w sytuacji, gdy zaplanowane przedsięwzięcie jest związane z działalnością opodatkowaną, podatnikowi przysługiwać będzie prawo do odliczenia VAT.
Rozważmy teraz sytuację, w której inwestor buduje dojazdową infrastrukturę drogową do swojej nieruchomości przy częściowym dofinansowaniu budowy przedsięwzięcia przez gminę. W tym przypadku część przekazana gminie nieodpłatnie powinna zostać potraktowana analogicznie jak w sytuacji omówionej powyżej. Oznacza to, że przekazanie infrastruktury stanowić będzie nieodpłatne świadczenie usług niepodlegających opodatkowaniu podatkiem VAT - mówi Bartłomiej Kuźniar. Natomiast część, która została dofinansowana przez gminę zostanie uznana za podstawę opodatkowania tą formą daniny na rzecz fiskusa - oczywiście na według wystawionej przez inwestora faktury VAT, zgodnie z obowiązującymi na daną chwilę stawkami. Tu warto jeszcze zwrócić uwagę na jedną bardzo ważną kwestię. Nowelizacja przepisów o VAT, która obowiązuje od 2017 roku, wprowadziła tzw. mechanizm odwrotnego obciążenia w odniesieniu do usług budowlanych świadczonych przez wykonawców. Może mieć to zastosowanie również w przypadku częściowego dofinansowania projektu budowy infrastruktury ze środków gminnych, jeśli fiskus uzna, że między gminą a inwestorem zaistniał stosunek zlecenia danego przedsięwzięcia - w omawianym tu przypadku gmina miałaby zlecić wykonanie drogi. W konsekwencji takie dofinansowanie powinno, w świetle nowych przepisów, skutkować brakiem możliwości odliczenia w całości VAT naliczonego na postawie faktur zakupowych od firm budowlanych. Mowa o sytuacjach, w których faktury zakupowe dotyczące przekazywanej na rzecz gminy inwestycji będą obejmować usługi budowlane wymienione w załączniku nr 14 do ustawy o VAT (pozycje od 2 do 48).
Bartłomiej Kuźniar
koordynator projektów inwestycyjnych Saveinvest
