Co to jest ulga abolicyjna, kogo dotyczy i jak ją rozliczyć w PIT?

Ulga abolicyjna została wprowadzona na początku 2008 roku po to, aby ograniczyć negatywne skutki podwójnego opodatkowania dla osób, które osiągnęły dochody poza granicami kraju, chociaż na stałe mieszkają w Polsce. Dotyczy krajów, z którymi Polska ma podpisaną umowę o proporcjonalnym lub progresywnym odliczeniu podatku.

Ile wynosi ulga abolicyjna w 2022 roku? Dotychczas nie była ona limitowana, natomiast już w rozliczeniu za 2021 rok jej wysokość nie może przekroczyć kwoty zmniejszającej podatek. Ta wynosi dokładnie 1360 zł i to aktualna wysokość ulgi abolicyjnej. Są jednak wyjątki - limit nie obowiązuje osób, które pracują poza terytorium lądowym państw. Do tej grupy zaliczają się na przykład rybacy, stewardesy czy marynarze.

Ulga abolicyjna to dwa różne sposoby rozliczania się z dochodów uzyskanych za granicą. Pierwszy z nich to metoda proporcjonalnego odliczania podatku. Ta polega na opodatkowaniu dochodu z zagranicy w kraju. Podatek zapłacony w kraju, w którym podatnik uzyskał dochód, jest odliczany od podatku w Polsce. Podatek zapłacony za granicą jest traktowany jako zadatek na podatek do zapłacenia w Polsce, dlatego też proporcjonalnie do dochodów odlicza się go od kwoty do zapłaty. Limit proporcjonalny liczy się następująco:

• należy zsumować dochód uzyskany za granicą z dochodem uzyskanym w Polsce
• od sumy dochodów należy wyliczyć podatek dochodowy według skali podatkowej
• otrzymaną wartość podatku należy przemnożyć przez dochód uzyskany za granicą i podzielić przez sumę dochodów

Druga metoda odliczania to metoda wyłączenia z progresją. W tej dochody zza granicy nie podlegają opodatkowaniu w Polsce. Są one za to uwzględniane podczas obliczania stopy procentowej do opodatkowania dochodów uzyskanych w naszym kraju. W odliczaniu metodą wyłączenia z progresją pracownik nie płaci podatków od zagranicznych zarobków, ale mają one wpływ na wysokość podatku, który finalnie zapłaci od polskich dochodów. Tu limit określa się w następujący sposób:

• do dochodów podlegających opodatkowaniu w Polsce podatkiem dochodowym dodaje się dochody zwolnione od tego podatku (uzyskane za granicą), od ich sumy oblicza się podatek według skali
• następnie należy obliczyć stopę procentową, czyli otrzymaną wartość podatku dzieli się przez sumę dochodów z Polski i z zagranicy oraz dzieli przez 100
• na końcu, ustaloną stopę procentową stosuje się do dochodu uzyskanego w Polsce, podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym i zaokrągla do dwóch miejsc po przecinku

To, która z metod odliczenia ma zastosowanie, zależy od podpisanych przez Polskę umów międzynarodowych. W momencie, kiedy Polska nie ma podpisanej umowy z danym państwem, do uzyskanych w nim przychodów stosuje się metodę proporcjonalnego odliczenia.

Z ulgi podatkowej mogą skorzystać osoby zarabiające za granicą, których dochody są wynikiem umowy o pracę, zlecenia, prowadzonej działalności gospodarczej, artystycznej, literackiej, naukowej, oświatowej lub publicystycznej. 

Ulga abolicyjna dotyczy również osób, które posiadają prawa majątkowe lub autorskie, jednak rozliczają się metodą proporcjonalnego odliczenia. 

Metoda odliczenia proporcjonalnego obowiązuje w takich krajach, jak: Armenia, Australia, Belgia, Chile, Egipt, Gruzja, Holandia, Iran, Islandia, Kazachstan, Kirgistan, Korea Południowa, Luksemburg, Macedonia, Mołdawia, Rosja, USA, Syria, Tadżykistan czy Uzbekistan. 

Metodę wyłączenia z progresją przewidują umowy zawarte z: Albanią, Austrią, Chinami, Chorwacją, Cyprem, Czechami, Danią, Estonią, Niemcami, Szwecją, Wielką Brytanią czy Włochami.

Dla wypełniających deklarację i korzystających z ulgi abolicyjnej przewidziano załącznik PIT-ZG. W tym wskazuje się przychody uzyskane za granicą, a oprócz tego załącznika, dodatkowo ulgę należy ująć w podstawowej deklaracji podatkowej, czyli PIT-36, PIT-28, PIT-36L oraz w załączniku PIT/O (jako ulgi, które nie są przewidziane w pozostałych pozycjach załącznika).

Czy ulga abolicyjna jest opłacalna? Niestety wprowadzone w 2021 roku nowe regulacje nie są w żaden sposób korzystne dla podatników. Ulga abolicyjna jest bardzo niska, co sprawia, że pracujący za granicą prawie zawsze będą musieli zapłacić podatek. Ulga abolicyjna miała pomóc pracownikom, ale tak się nie stało. 

Zmiany na pewno służą zwiększeniu wpływów do budżetu państwa, bo w praktyce każdy, kto uzyska za granicą dochód przewyższający 8 000 zł, będzie musiał zapłacić podatek w Polsce w wysokości 17 procent, a po przekroczeniu 85 528 zł aż 32 procent.