Kto jest małym podatnikiem w 2009 r.?

Co nowego w VAT?

Zmiany, które do ustawy o VAT wprowadziła jej nowelizacja, objęły także zmiany w przepisach dotyczących małych podatników.

W przypadku podatników prowadzących przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzających funduszami powierniczymi, będących agentami, zleceniobiorcami lub innymi osobami świadczącymi usługi o podobnym charakterze (z wyjątkiem komisu) od 1 stycznia 2009 r. limit ten stanowi wartość nieprzekraczającą wyrażonej w złotych kwoty odpowiadającej 45.000 euro (limit ten wynosił 30.000 euro).

Bez zmian natomiast pozostała zasada przeliczania tych kwot na złote. Dokonuje się jej według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł.

Kurs euro na 1 października 2008 r. wynosił 3,3775 zł, czyli równowartość 1,2 mln euro wynosi 4.053.000 zł (do końca 2008 r. było 3.014.000 zł). Natomiast równowartość 45.000 euro wynosi 152.000 zł (było 113.000 zł).

Przywileje małego podatnika

Podmiot będący małym podatnikiem może (ale nie musi) wybrać szczególny rodzaj rozliczania podatku VAT, czyli tzw. kasową metodę rozliczeń.

Metoda ta polega na tym, że obowiązek podatkowy w VAT powstaje z dniem uregulowania całości lub części należności, nie później jednak niż 90. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 21 ust. 1 ustawy o VAT - Dz. U. z 2004 r. nr 54, poz. 535 ze zm.). Przy czym wcześniejsze uregulowanie całości lub części należności powodować będzie powstanie obowiązku podatkowego w tej części.

O wyborze tej metody należy poinformować naczelnika urzędu skarbowego w terminie do końca miesiąca poprzedzającego okres, za który podatnik ma zamiar stosować metodę kasową. Zawiadomienie to składa się na druku VAT-R.

Podatnik stosujący tę metodę ma obowiązek dokonywania rozliczeń VAT kwartalnie - w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po każdym kolejnym kwartale.

Wybierając kasowy sposób rozliczania VAT należy pamiętać, że decyzja ta wywiera wpływ także na sposób rozliczania podatku naliczonego.

Przy czym odliczenia VAT z faktur dokumentujących zakupy wymienione w art. 86 ust. 10 ustawy o VAT (m.in. tzw. media) dokonują w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności lub w rozliczeniu za dwa kolejne okresy rozliczeniowe.

Podatnicy korzystający z kasowej metody rozliczania VAT sporządzają faktury zgodnie z zasadami określonymi w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie m.in. wystawiania faktur (Dz. U. nr 212, poz. 1337). Zasady te są praktycznie identyczne jak te, które obowiązują przy wystawianiu zwykłych faktur VAT. Jedyną różnicą jest to, że mały podatnik musi na fakturze w miejsce oznaczenia "Faktura VAT" wpisać "Faktura VAT-MP" oraz podać termin płatności należności określonej w fakturze.

Należy także pamiętać, że wybór tej metody rozliczania VAT ma wpływ na sposób rozliczenia VAT kontrahentów. Prawo do odliczenia VAT z faktur VAT-MP zostało bowiem ustalone w odmienny sposób niż w przypadku zwykłych faktur VAT. Wynika to z § 18 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o VAT (Dz. U. nr 212, poz. 1336). Zgodnie z tym przepisem w przypadku nabycia towarów i usług udokumentowanych

FAKTURA VAT-MP, podatnik VAT rozliczający podatek na zasadach ogólnych może odliczyć podatek VAT określony w tej fakturze, w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym:

1) uregulował część należności na rzecz podatnika rozliczającego się metoda kasową - w tej części,

2) uregulował w całości należność na rzecz tego podatnika,

3 przypada 90. dzień od dnia otrzymania towaru lub wykonania usługi, w przypadkach innych niż wyżej określone. Dlatego też niewielu podatników decyduje się na taki sposób rozliczania VAT.

Utrata prawa lub rezygnacja z metody kasowej

Do końca 2008 r. zasadą było, że utrata prawa do stosowania metody kasowej (z uwagi na przekroczenie limitu sprzedaży) była równoznaczna z utratą prawa do korzystania z rozliczania VAT za okresy kwartalne. Nowelizacja ustawy, która w tym zakresie weszła w życie z dniem 1 stycznia 2009 r., nie wyklucza już tych podatników z prawa do rozliczania się za okresy kwartalne. Wynika to z art. 99 ust. 5 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem podatnicy ci, pomimo utraty prawa do stosowania metody kasowej, mogą składać deklaracje kwartalne po uprzednim pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona kwartalna deklaracja podatkowa (nie jako podatnika rozliczającego się kasowo).

Podatnik, który wybrał metodę kasową może z niej sam zrezygnować, jednak nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy, kiedy rozliczał się tą metodą. Rezygnacja może nastąpić po pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego, w terminie do końca kwartału, w którym była ona stosowana.

W przypadku utraty prawa do tej metody (czy rezygnacji) określono zasady rozliczeń podatku należnego i podatku naliczonego, związanych z okresem kiedy była ona stosowana (art. 21 ust. 5 oraz art. 86 ust. 18 ustawy o VAT).

Kwartalne rozliczanie VAT

Mali podatnicy, mogą także zdecydować się wyłącznie na rozliczanie VAT za okresy kwartalne (bez wybierania metody kasowej). Przy czym mogą także korzystać z ogólnych zasad rozliczania podatku VAT.

Przy wyborze tylko kwartalnego cyklu składania deklaracji obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych.Także nie zmienia się sposób odliczenia VAT naliczonego. Różnica polega jedynie na tym, że rozliczenie dokonywane jest za okresy kwartalne w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale.

Należy pamiętać, że o zamiarze rozliczania VAT za okresy kwartalne należy powiadomić naczelnika urzędu skarbowego (na druku VAT-R). Zawiadomienie to powinno być złożone najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie po raz pierwszy złożona deklaracja kwartalna. Podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności podlegających opodatkowaniu dokonuje tego zawiadomienia, w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym rozpoczął wykonywanie tych czynności.

Powrót do miesięcznego rozliczania VAT jest możliwy dopiero po upływie 4 kwartałów, za które podatnik rozliczał się kwartalnie, po pisemnym zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w terminie do dnia złożenia deklaracji podatkowej za pierwszy miesięczny okres rozliczeniowy, jednak nie później niż z dniem upływu terminu złożenia tej deklaracji.

Należy pamiętać, że kwartalna metoda rozliczeń VAT opłacalna jest w przypadku gdy u podatnika występuje zazwyczaj nadwyżka podatku należnego nad naliczonym. W takiej sytuacji podatnik bowiem może przesunąć w czasie zapłatę podatku VAT do 25. dnia po upływie kwartału, za który dokonywane jest rozliczenie. Jednak w przypadku kiedy u podatnika występuje najczęściej różnica VAT do zwrotu rozliczenie kwartalne jest nieopłacalne, bowiem wówczas znacznie wydłuża się okres oczekiwania na jej zwrot.

autor: Aleksandra Węgielska

Gazeta Podatkowa Nr 521 z dnia 2009-01-05