Na zaświadczenie nie złożysz zażalenia

Zaświadczenie o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzające istnienie zaległości podatkowych należy do kategorii czynności materialno-technicznych oraz jest jednocześnie urzędowym potwierdzeniem określanych faktów lub stanu prawnego. Jego istota sprowadza się do tego, że nie rozstrzyga ono o żadnych prawach lub obowiązkach i nie może tworzyć nowej sytuacji prawnej. Celem takiego zaświadczenia jest wskazanie informacji zawartych w źródłach. W jednym z wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie (24 września 2009r., sygn. I SA/Kr 870/09), podkreślono, iż: "W postępowaniu o wydanie zaświadczenia organ nie jest uprawniony do dokonywania ocen prawnych w zakresie zgodności z przepisami prawa tego, co w przedmiocie objętym żądaniem wynika z materiałów, na których opiera się organ, czy to co w tym materiale jest winno było być właśnie takie, lecz jedynie ma obowiązek w oparciu o ten materiał ustalić, jak ów przedmiot się przejawia w tym materiale, jaki jest w jego świetle". Można więc stwierdzić, że zaświadczenie dotyczące stanu prawnego potwierdza istnienie lub brak uprawnień czy obowiązków określonych uprzednio decyzją administracyjną, albo uznaje fakty lub stany prawne wynikający z prowadzonej ewidencji, rejestrów lub innych danych znajdujących się w posiadaniu organu. Oznacza to, że zaświadczenie nie jest przejawem woli organu, lecz przejawem jego wiedzy. Nie wywołuje bezpośrednich skutków prawnych, może mieć natomiast znaczenie jako środek dowodowy - jego moc dowodowa trwa taka długo, dopóki nie zostanie obalona za pomocą innych dowodów. Z kolei zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sadu Administracyjnego (wyrok z 9 października 2009r., sygn. II FSK 781/08), pomimo sprowadzenia zaświadczenia do dowodu faktów i stanów, to jednak dokumentacja ta powinna odpowiadać prawdzie. Mylne byłoby założenie, że jest ono prostym "wypisem" z rejestru uwzględniającym zawarte w nim błędy. Jeżeli więc doszło do zmiany stwierdzonych w zaświadczeniu informacji, stało się ono nieaktualne i powinno zostać wydane nowe zaświadczenie.

Przedmiotem sprawy rozpatrywanej przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu była sytuacja podatnika, który w lutym 2012 r. zwrócił się do burmistrza o wydanie zaświadczenia o zaleganiu lub niezaleganiu w płatnościach z tytułu zobowiązań wobec Urzędu Miejskiego. W odpowiedzi na wniosek, 8 lutego 2012 r. Burmistrz wydał zaświadczenie stwierdzające stan zaległości podatnika, na co 15 lutego wnioskodawca wniósł zażalenie. Zarzucił organowi, iż wydane zaświadczenie jest błędne i niewłaściwe. Ponadto podniósł, że organ podatkowy nie miał prawa wydać zaświadczenia stwierdzającego istnienie po jego stronie zaległości, jeżeli jednocześnie istnieją wzajemne zobowiązania finansowe organu, które powinny być kompensowane. Z kolei Samorządowe Kolegium Odwoławcze stwierdziło w formie postanowienia niedopuszczalność wniesienia zażalenia, zaznaczając, że taka możliwość istnieje tylko w stosunku do aktów administracyjnych wyraźnie wymienionych w Ordynacji podatkowej. Podatnik nie zgodził się z powyższym stanowiskiem, w związku z czym sprawa trafiła na wokandę sądu administracyjnego.

Zdaniem sądu skarga nie zasługiwała na uwzględnienie. Przywołując argumentację użytą w uzasadnieniu wyroku, należy w pierwszej kolejności zaznaczyć, że sąd nie dokonał oceny prawidłowości materialnej zaświadczenia - tj. oceny, czy podatnik rzeczywiści zalega z uiszczeniem zobowiązań podatkowych, a jedynie rozstrzygał o możliwość zaskarżenia zaświadczenia w trybie zastosowanym przez stronę. WSA zwrócił przede wszystkim uwagę, że - zgodnie z art. 236 § 1 Ordynacji podatkowej, zażalenie przysługuje jedynie na wydane w toku postępowania postanowienia i to tylko o ile ustawodawca tak postanowił. W szczególności nie jest możliwe aby czynność materialno-techniczna przybrała formę postanowienia, jeżeli nie istnieje wyraźny przepis, który na to zezwala. Ponadto organ odwoławczy zawsze bada dopuszczalność wniesienia zażalenia i jeżeli stwierdzi istnienie przesłanek o charakterze przedmiotowym lub podmiotowym wyłączających taką możliwość, wydaje postanowienie o niedopuszczalności zastosowania tego środka zaskarżenia. W przedmiotowej sprawie, zdaniem sądu, organ odwoławczy właściwie ocenił stan faktyczny i w sytuacji gdy skarżący wniósł zażalenie od czynności prawnej, na która ono zgodnie z przepisami nie przysługuje - powinien wydać postanowienie o niedopuszczalności wniesienia zażalenia.

Wyrok jest nieprawomocny.

Marcin Parulski

Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie

^{Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.}