PIT 2009 - podsumowanie

Nowa skala

W 2009 r. jedną z największych zmian w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych było wprowadzenie nowej skali podatkowej. Dotychczasowe trzy stawki 19 proc., 30 proc. i 40 proc. obowiązujące do końca 2008 r., zastąpiono dwoma nowymi 18 proc. i 32 proc. W 2009 r. próg przychodów, po przekroczeniu którego trzeba zapłacić podatek według stawki 32 proc. wynosi 85 528 złotych. Natomiast, podatnicy, którzy rozliczają się metodą liniową w rozliczeniu za 2009 rok będą nadal stosować stawkę 19 proc. podatku dochodowego.

Kolejną zmianą jest możliwość odliczenia od dochodu / podatku w Polsce składki na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne / ubezpieczenie zdrowotne, które podatnicy opłacali w Szwajcarii lub innym kraju będącym członkiem Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Dzieci z ulgą

Ulga na dzieci nadal obowiązuje, a od 2009 r. został nawet rozszerzony krąg osób uprawnionych do odliczenia od podatku ulgi na dzieci o opiekunów prawnych zamieszkujących wraz z dzieckiem oraz rodziny zastępcze. Ważne jest jednak, aby pamiętać, iż w rozliczeniu za 2009 r. zmieniła się metoda kalkulacji ulgi. Teraz, ulga przysługuje za każdy miesiąc, w którym podatnik wykonywał władzę, pełnił funkcję albo sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej.

Natomiast, ulga nie przysługuje, jeżeli dziecko ma przychody z działalności gospodarczej opodatkowane 19 proc. podatkiem liniowym lub podatkiem zryczałtowanym.

Wspólne rozliczanie

W 2009 roku nadal istnieje możliwość wspólnego rozliczania się przez małżonków, w tym małżonków nieposiadających miejsca zamieszkania w Polsce oraz wspólnego rozliczania dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci wraz z dochodami dziecka.

Odliczenie od dochodu odsetek płaconych od kredytu mieszkaniowego

Nowelizacja ustawy o PIT z 2008 r. uspokoiła rzesze podatników rozszerzając obowiązującą ulgę polegającą na możliwości odliczenia od dochodu wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu mieszkaniowego zaciągniętego w latach 2002 - 2006. Obecnie ulga ta obejmuje również wydatki na spłatę odsetek od kredytu zaciągniętego na spłatę kredytu mieszkaniowego oraz od każdego kolejnego kredytu zaciągniętego na spłatę powyższych kredytów. Odliczenie obowiązuje do dnia 31 grudnia 2027 roku.

Opodatkowanie sprzedaży nieruchomości

Na przestrzeni kilku ostatnich lat temat opodatkowania sprzedaży nieruchomości przez osoby fizyczne budził wielkie emocje. Ustawodawca zmieniał koncepcję często i z różnym skutkiem. Głównym efektem wprowadzanych zmian jest sporo zamieszania i wątpliwości jak należy opodatkować sprzedaż nieruchomości. Zobaczmy jak się to kształtowało.

Przypadek I: Sprzedajemy nieruchomość nabytą / wybudowaną do końca roku 2006, przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym kupiliśmy / wybudowaliśmy tę nieruchomość. W takiej sytuacji będziemy mogli skorzystać ze zwolnienia od opodatkowania otrzymanego przychodu, jeżeli w ciągu dwóch lat od dnia sprzedaży, wydamy nasz przychód ze sprzedaży mieszkania na nabycie lub wybudowanie nieruchomości mieszkalne.

Przy czym, aby skorzystać ze zwolnienia nabyta / wybudowana nieruchomość musi być położona w Polsce.

Przypadek II: Sprzedajemy nieruchomość nabytą / wybudowaną w okresie od początku roku 2007 do końca roku 2008. W takiej sytuacji otrzymane przychody będą zwolnione z podatku dochodowego jeżeli w tej nieruchomości byliśmy zameldowani co najmniej przez 12 miesięcy przed datą jej zbycia.

Przypadek III: Sprzedajemy nieruchomość nabytą / wybudowaną od początku 2009 r., przed upływem pięciu lat od końca roku kalendarzowego, w którym kupiliśmy / wybudowaliśmy tą nieruchomość. Dla dochodu z tytułu sprzedaży tej nieruchomości ustawodawca przewidział zwolnienie z opodatkowania pod warunkiem jednakże, że w ciągu dwóch lat od daty sprzedaży podatnik przeznaczy je na cele mieszkaniowe, np. nabycie mieszkania, gruntu pod budowę domu i inne. Limit zwolnionej od podatku kwoty dochodu oblicza się jako iloczyn osiągniętego dochodu na sprzedaży nieruchomości i udziału wydatków poniesionych na własne cele mieszkaniowe w przychodzie z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych.

Tym razem zakres zwolnienia został rozszerzony na podatników, którzy nabywają nieruchomość mieszkalną położoną w innym kraju Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Szwajcarii.

Ulga od hazardu

Od 2009 r. istniejące już zwolnienie od opodatkowania podatkiem dochodowym pewnych kwot wygranych m.in. w grach i loteriach zostało rozszerzone na podmioty je prowadzące uprawnione na podstawie przepisów o grach i zakładach wzajemnych obowiązujących w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Odsetki od kredytów na zakup papierów wartościowych

Na fali popularności inwestowania w akcje / udziały lub pochodne instrumenty finansowe posiłkując się kredytem, ustawodawca wprowadził ograniczenie w uznawaniu za koszt podatkowy wydatków poniesionych na ten kredyt. W konsekwencji, od 2009 r. nie stanowią kosztów uzyskania przychodów zapłacone odsetki i prowizje od kredytu, za który nabyto papiery wartościowe, udziały lub pochodne instrumenty finansowe, przypadających proporcjonalnie na tę część kredytu, która nie została wydatkowana na nabycie tych papierów wartościowych, udziałów lub pochodnych instrumentów finansowych.

Kredyty waloryzowane

Osoby prowadzące działalność gospodarczą, od 2009 r. zaliczają do kosztu bądź przychodu podatkowego różnice, które powstały pomiędzy kwotą udzielonej pożyczki a kwotą zwróconego kapitału, jeżeli pożyczka (kredyt) była waloryzowana kursem waluty obcej.

Zaliczki za ostatni miesiąc/ kwartał roku podatkowego

Niestety, ustawodawca wycofał się z bardzo korzystnej zmiany dotyczącej terminu wpłacania zaliczki za ostatni miesiąc / kwartał roku podatkowego w przypadku podatników prowadzących działalność gospodarczą. Pierwotnie, zgodnie z nowelizacją przyjętą w 2008 r., od 2010 r. miał wejść przepis, iż zaliczkę za ostatni miesiąc/ kwartał roku podatkowego wpłaca się do 20 stycznia następnego roku. Jeżeli podatnik do tego dnia złożył zeznanie podatkowe zaliczki się nie wpłaca. Obecnie, wejście w życie tego przepisu przesunięto na 1 stycznia 2012 r.

Natalia Mitręga, PricewaterhouseCoopers