Premia pieniężna nie jest usługą

Premia taka nie jest związana z żadną konkretną dostawą i nie powinna być uznana za świadczenie usług przez nabywcę towarów, gdyż nie jest to de facto usługa. Ponadto, jedna transakcja nie może stanowić jednocześnie dostawy towaru i świadczenia usług. Jeżeli uznalibyśmy, że otrzymywanie premii jest usługą, to jedna czynność opodatkowana byłaby dwukrotnie - raz jako dostawa towaru, a drugi raz - jako świadczenie usług. Takie działanie nie jest słuszne.

Ponieważ przyznanie premii nie jest ani dostawą towarów, ani świadczeniem usług, to czynność ta nie powinna być potwierdzona fakturą VAT, lecz notą księgową.

Tak jednolicie orzekają sądy, np.:

* WSA w Warszawie w wyroku z 5 stycznia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 1451/08,

* WSA w Kielcach w wyroku z 27 marca 2008 r., sygn. akt I SA/Ke 100/08,

* NSA w wyroku z 6 lutego 2007 r., sygn. akt I FSK 94/06,

* NSA w wyroku z 28 sierpnia 2007 r., sygn. akt I FSK 1109/06,

* NSA w wyroku z 23 września 2008 r., sygn. akt I FSK 998/08:

?(?) wypłacana nabywcy towarów premia (bonus) za uzyskanie tego pułapu obrotów nie stanowi odpłatności (wynagrodzenia za świadczenie usług). Za tezą tą przemawia wykładnia przepisów polskich i unijnych. Transakcja gospodarcza nie może stanowić jednocześnie dostawy towarów i świadczenia usług, a także nie może podlegać podwójnemu opodatkowaniu (?)?.

Niestety, organy podatkowe nadal uznają, że otrzymanie premii pieniężnej jest świadczeniem usług przez nabywcę i podlega opodatkowaniu VAT (por. interpretacja indywidualna Izby Skarbowej w Katowicach z 5 listopada 2008 r., nr IBPP1/443-1129/08/AW, cytowana w Biuletynie Informacyjnym nr 7 z 1 marca 2009 r.). Takie stanowisko organów podatkowych jest następstwem pisma Ministerstwa Finansów z 30 grudnia 2004 r., nr PP3-812-1222/04/AP/4026, potwierdzonego następnie pismem z 28 grudnia 2007 r., nr PT3/0602/34/599/LBE/07/MB7-16001.

WAŻNE: Obecnie Ministerstwo Finansów weryfikuje swoje wcześniejsze stanowisko i można mieć nadzieję, że wycofa się z dotychczasowej interpretacji, przychylając się do utrwalonego już orzecznictwa sądowego w powyższej sprawie. Jak bowiem wynika z odpowiedzi Ministerstwa Finansów z 18 listopada 2008 r. na interpelację poselską nr 5930:

?(?) W związku z wyrokami sądów administracyjnych, w których odmiennie orzeczono o zakresie stosowania ww. przepisów o podatku od towarów i usług uprzejmie informuję, iż kwestie te są obecnie przedmiotem wnikliwej analizy, w szczególności w kontekście rozpatrywanych w tych wyrokach stanów faktycznych.

W związku z powyższym uprzejmie informuję, iż po dokonaniu tej analizy podejmę decyzję co do ewentualnej konieczności podjęcia dalszych działań, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).?

Także w świetle przepisów o podatku dochodowym, premia pieniężna nie stanowi zapłaty za wykonaną usługę. Jest nagrodą za zrealizowanie określonego z góry pułapu zakupów, która stanowi przychód w dacie otrzymania. Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w wyroku z 6 stycznia 2009 r., sygn. akt I SA/Bd 744/08.

Podatniczka wystąpiła do organu podatkowego z wnioskiem o udzielenie interpretacji w zakresie ustalenia momentu zaliczenia do przychodów premii pieniężnej. We wniosku wskazała, że prowadzi działalność gospodarczą polegającą na sprzedaży towarów, wyrobów i usług. Od jednego z kontrahentów otrzymuje premię pieniężną za osiągnięcie określonej umownie wielkości zakupów. Obliczana jest ona przy zastosowaniu różnorodnych wskaźników na podstawie zestawienia zakupów za miniony rok. Moment rozliczenia premii przypada zawsze w następnym roku podatkowym (pod koniec stycznia lub początek lutego). Dla potrzeb podatku dochodowego podatniczka powyższą premię zalicza do przychodów tego roku, w którym ją otrzymuje, na podstawie art. 14 ust. 1i ustawy o PDOF, bez względu na fakt, że wynika ona z wielkości zakupów dokonanych w poprzednim roku.

Z takim momentem ustalania przychodów z otrzymanej premii pieniężnej nie zgodził się organ podatkowy. Jego zdaniem w opisanym stanie faktycznym otrzymana premia pieniężna stanowi zapłatę za wykonaną usługę i ma do niej zastosowanie art. 14 ust. 1e ustawy o PDOF. W jego myśl, jeżeli strony ustalą, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Jego uwzględnienie oznacza, że skoro umowa przewiduje, że premia pieniężna naliczana i otrzymywana będzie po zakończeniu roku kalendarzowego, a rozliczanie następuje na koniec miesiąca stycznia lub na początku miesiąca lutego następnego roku, to dniem powstania przychodu będzie zawsze ostatni dzień okresu rozliczeniowego, tj. ostatni dzień roku kalendarzowego.

Spór w przedmiotowej sprawie znalazł rozstrzygnięcie w sądzie. WSA w Bydgoszczy za zasadne uznał stanowisko podatniczki.

Sąd nie zgodził się, że w opisywanej sytuacji ma zastosowanie art. 14 ust. 1e ustawy o PDOF. Wskazał bowiem, że w literaturze przedmiotu zwraca się uwagę, że przepis ten dotyczy tzw. usług ciągłych. Tymczasem w prawie cywilnym, przez świadczenie ciągłe rozumie się świadczenie polegające na określonym, stałym zachowaniu się dłużnika przez czas trwania danego stosunku kontraktowego. Przykładowo podano, że taki charakter mają świadczenia wynajmującego, wydzierżawiającego, przedsiębiorstw dostarczających energię elektryczną, gaz, wodę. W przypadku premii pieniężnej świadczenie stron nie polega na jakimś stałym zachowaniu się. Premia jest zaś swoistą nagrodą za osiągnięcie określonego pułapu zakupów, którą strona otrzymuje raz w roku.

W oparciu o powyższe Sąd nie podzielił poglądu, że podatniczka świadczy usługę. Wskazał jednocześnie, że również na gruncie ustawy o VAT, zrealizowanie określonego z góry pułapu zakupów nie jest traktowane jako świadczenie usługi. W konsekwencji uznał, że do premii pieniężnej ma zastosowanie art. 14i ustawy o PDOF, stosownie do którego za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty. Premię pieniężną należy zatem zaliczyć do przychodów w chwili jej otrzymania.

Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 9 z dnia 2009-03-20