Jaka jest różnica między nagrodą a premią? Obie łączy jeden podatek

Przy nagrodach przyznawanych przez pracodawcę sprawa jest jasna. Mechanizm nagród jest bowiem regulowany przez Kodeks pracy.

Nagroda to dodatkowe wynagrodzenie dla pracownika, który wzorowo wypełnia swoje obowiązki. Decyzję o przyznaniu nagrody i jej wysokość podejmuje przełożony. Nagroda jest formą uznaniową i zwykle jednorazową, choć słowo "nagroda" często jest używane zamiennie z "premią" jako dodatkowym elementem wynagrodzenia.

Jednym szczególnym rodzajem nagrody jest nagroda jubileuszowa. Przyznanie pracownikom prawa do nagrody jubileuszowej może być określone w regulaminie wynagradzania, układzie zbiorowym pracy lub przepisach dotyczących określonej grupy pracowników. Odpowiednie zapisy mogą również zostać ujęte w umowie o pracę.

"Jubileuszówki" nie dotyczą wszystkich pracowników. W przypadku niektórych zawodów (np. nauczyciel) są one odgórnie określane przez stosowne akty prawne. Tam, gdzie nagroda za staż pracy nie jest uregulowana w przepisach, pracodawca może wprowadzić ją na podstawie regulaminów i dokumentów wewnętrznych. 

Premia wchodzi w skład wynagrodzenia częściej niż nagroda, jednak zasady jej przyznawania w poszczególnych zakładach pracy regulują osobne regulaminy lub zapisy w umowach. Premia nie została zdefiniowana w kodeksie pracy, ale zwykle wyróżnia się dwa rodzaje świadczenia:

• premię uznaniową;
• premię regulaminową.

Różnica między premią regulaminową a premią uznaniową polega na tym, że premia uznaniowa zależy od decyzji przełożonego i nie są wymagane żadne określone przesłanki do jej otrzymania. Jej przyznanie jest całkowicie w gestii pracodawcy. 

Z kolei premia regulaminowa jest zwykle jasno zdefiniowana w regulaminie wynagradzania. Wiążą się z nią określone warunki, które muszą zostać spełnione przez pracownika, aby otrzymać dodatek. W przypadku premii regulaminowej pracodawca nie może odmówić jej przyznania, jeśli pracownik spełnia wymagane kryteria. Instytucją rozstrzygającą ewentualne spory w tej kwestii jest sąd pracy.

Premia uznaniowa jest więc subiektywna i zależy od indywidualnej oceny pracodawcy. Premia regulaminowa, przynajmniej w założeniu, powinna opierać się na mierzalnych kryteriach i ustalonych z góry warunkach. 

Różnica między premią i nagrodą jest w gruncie rzeczy nie tak duża - obie wiążą się z dodatkową gratyfikacją finansową i poprawą humoru (chyba że nielubiany współpracownik dostał więcej). Pomimo faktu, że nagroda znalazła się w kodeksie pracy, to bardziej klarowne dla pracownika wydają się zapisy niższych rangą dokumentów dotyczących premii. 

W przypadku nagrody i premii uznaniowej, jej przyznanie i wysokość zależy od subiektywnej oceny pracodawcy. Zasady przyznawania premii regulaminowej są bardziej przejrzyste i zwykle z góry zakładają warunki konieczne do spełnienia (normy, progi sprzedaży, itd.)

Co do zasady, premie mają też bardziej regularny charakter, zwykle możemy się o nie starać raz na miesiąc lub raz na kwartał. Nagrody to zazwyczaj jednorazowy zastrzyk finansowy.

Zarówno premia, jak i nagroda są objęte podatkiem dochodowym. Przychód z premii jest również uwzględniany przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne (ZUS), zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r.

W przypadku premii regulaminowej lub uznaniowej zaliczka na podatek dochodowy od 1 lipca 2022 roku wynosi 12 proc. wartości premii. Jeśli kwota premii przekroczy próg podatkowy, stawka podatku wzrasta do 32 procent. Opodatkowanie dotyczy też nagrody jubileuszowej, jednak jeżeli od ostatniego jej przyznania upłynęło co najmniej 5 lat, to świadczenie nie podlega oskładkowaniu przez ZUS.

Czytaj także:

Polsce daleko do średniej unijnej. Ceny u nas nawet o połowę niższe

Wielka zmiana w polskich sklepach. Sejm podjął decyzję w sprawie systemu kaucyjnego

Skarbówka zaczęła kontrole. Jeśli użyłeś tych ulg w PIT, możesz dostać wezwanie do zapłaty

Zobacz też: