Zwolnienie lekarskie wydawane jest pracownikowi w momencie, gdy stan zdrowia uniemożliwia wykonywanie obowiązków. L4 może zostać wydane z różnych powodów, a te opisywane są kodami literowymi:
- kod A - niezdolność do pracy spowodowana tą samą chorobą, co wcześniej, jeżeli przerwa między zwolnieniami nie przekraczała 60 dni,
- kod B - niezdolność do pracy w czasie ciąży,
- kod C - niezdolność do pracy spowodowana nadużyciem alkoholu,
- kod D - niezdolność do pracy spowodowana gruźlicą,
- kod E - niezdolność do pracy spowodowaną choroba zakaźną.
Zwolnienie lekarskie z kodem "C". Co to oznacza?
Jak widać w powyższej liście zwolnienie lekarskie z kodem "C" to wiadomość, że pracownik był niezdolny do pracy z powodu nadużycia alkoholu. Z oczywistych względów szef na takie zwolnienie lekarskie może spojrzeć z większą obawą. Dla pracownika to natomiast fatalna wiadomość, że może mieć problem z nadużywaniem alkoholu.
Co ciekawe, w niektórych sytuacjach, np. w przypadku kodu "B" i "D", złożyć można wniosek o niewpisywanie kodu. Jednak o tym, czy kod "C" znajdzie się finalnie na dokumencie zwolnienia, decyduje lekarz.
Liczba zwolnień lekarskich z kodem "C" rośnie wyraźnie. Rok do roku odnotowano wzrost o 4 proc. dni absencji chorobowej z powodu nadużycia alkoholu. Niemal co drugie takie zwolnienie lekarskie wydawane jest osobom w wieku 35-49 lat.
Wedle województw od stycznia do września 2025 roku najwięcej takich zaświadczeń dotyczyło:
- woj. mazowieckie - ponad 1 tys (13,1% w całym kraju),
- woj. wielkopolskie - 854 (11,2%),
- woj. śląskie - 840 (11%).
Jakie przyczyny kodu C? Dlatego pojawiają się na L4
Zakład Ubezpieczeń Społecznych podaje, że najczęstsze przyczyny, dla których lekarze wystawiają zwolnienie lekarskie z tym kodem, to m.in. marskość wątroby, uzależnienie od alkoholu, depresja, choroba wrzodowa żołądka, choroby układy krążenia oraz choroby związane z układem oddechowym.
- Najwięcej zwolnień lekarskich dotyczy krótkotrwałych chorób i jest to całkowicie zrozumiałe. Tendencję widać również w przypadku zaświadczeń z kodem C. Ponad 1/3 z nich dotyczy absencji od 1 do 5 dni, co można interpretować jako chwilową niedyspozycyjność. Jednak nie każde zwolnienie z tego tytułu wynika z jednorazowych sytuacji. Alkohol może być przecież przyczyną poważnych chorób, w tym przewlekłych - komentuje dane ZUS Szymon Witkowski, pełnomocnik zarządu Pracodawców RP ds. dialogu społecznego.
Z takim L4 nie wypłacają na początku wynagrodzenia
Zwolnienie lekarskie z kodem C nie uprawnia do wynagrodzenia ani zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni zwolnienia. Pracownik z takim L4 nie dostanie żadnych środków za ten okres bez względu na staż pracy i warunki zatrudnienia. Zasiłek i wynagrodzenie chorobowe będą wypłacane dopiero od 6. dnia zwolnienia.
Zła wiadomość dla pracownika z takim L4 jest też taka, że choć pracodawca nie widzi szczegółowych danych zwolnienia, to jednak ma dostęp do kodu. Co więcej, takie zwolnienia podlegają też dokładnej weryfikacji przez ZUS, który szczegółowo przygląda się osobom z tego typu L4.
- O tym, czy choroba wynika z nadużycia alkoholu, czy z innych przyczyn, poświadcza lekarz. Po stwierdzeniu, że istnieje związek między spożyciem alkoholu i stanem chorobowym pacjenta umieszcza on w zaświadczeniu lekarskim kod literowy "C" - wskazuje Katarzyna Krupicka, rzeczniczka prasowa ZUS z Podlasia.
Liczba kodów C na L4 rośnie od lat
W dłuższej perspektywie z danych ZUS wynika, że liczba zwolnień z kodem "C" rośnie od lat. W 2023 roku wydano ich 6,6 tys., ale już w 2024 roku było to ponad 8 tys. L4 z tym kodem. Statystycznie 3 na 4 L4 z kodem "C" wydawane są mężczyznom.
W ostatnich latach najwięcej tego typu zwolnień pobierali panowie w wieku 40-44 lata. Zwolnienia lekarskie z kodem C wydawane kobietom stanowiły 22,3 proc. wszystkich zwolnień z kodem C i najczęściej dotyczyły pań w grupie wiekowej 30-34 lata.
- Liczba zaświadczeń lekarskich z kodem C jest wyższa każdego roku. W ciągu trzech kwartałów br. to było blisko 77 tys. dni absencji, co wciąż stanowi niewielką część wszystkich zwolnień - podsumowuje Witkowski.
