Wypadek w pracy. Kiedy dostaniemy odszkodowanie z ZUS?

Definicję wypadku w pracy stanowi art. 3 ust. 1 z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Według tego dokumentu jest to nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć i dochodzi do niego podczas wykonywania obowiązków zawodowych. Do wypadku w pracy dochodzi również w sytuacji, gdy pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą firmy, a miejscem wykonywania pracy.

Jakie inne zdarzenia traktowane są na takich samych zasadach jak wypadek w pracy?

• wypadki, które powstały w czasie podróży służbowej (wyjątkiem jest wypadek spowodowany w wyniku postępowania pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań);
• szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony;
• w trakcie wykonywania zadań na rzecz działających u pracodawcy organizacji związkowych.

W zależności od skutków ustawa wypadkowa wprowadza trzy rodzaje wypadków w pracy:

1. wypadek śmiertelny w pracy, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie do 6 miesięcy od dnia wypadku;
2. ciężki wypadek w pracy, a jego konsekwencją jest ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej lub inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie albo trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała;
3. zbiorowy wypadek w pracy, w ramach którego ucierpiały minimum dwie osoby w tym samym zdarzeniu.

Zgłoszenie wypadku w pracy dokonuje poszkodowany lub świadek zdarzenia. Pracodawca ma obowiązek udzielenia pierwszej pomocy poszkodowanemu oraz zabezpieczyć miejsce wypadku. Dopiero wtedy powinien przystąpić do ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku, powołując zespół powypadkowy, w którego skład wchodzą pracownik służby bezpieczeństwa i higieny pracy oraz społeczny inspektor pracy. Do zadań zespołu powypadkowego należy:

• dokonanie oględzin miejsca wypadku, stanu technicznego maszyn, innych urządzeń technicznych i urządzeń ochronnych oraz zbadanie warunków wykonywania pracy, jak też innych okoliczności, które mogły mieć wpływ na zaistnienie wypadku;
• sporządzenie w razie konieczności szkicu lub fotografii miejsca wypadku;
• wysłuchanie wyjaśnień poszkodowanego, jeżeli stan jego zdrowia na to pozwala;
• zebranie informacji dotyczących wypadku od świadków wypadku i zebranie innych dowodów dotyczących wypadku;
• zasięgnięcie opinii lekarza, a w razie potrzeby opinii innych specjalistów w zakresie niezbędnym do oceny rodzaju i skutków wypadku.

Zespół sporządza protokół powypadkowy nie później niż w terminie 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Jeśli termin ten nie może zostać dochowany na skutek uzasadnionych przeszkód lub trudności, przyczynę tego opóźnienia zamieszcza się w treści protokołu powypadkowego.

W okresie od 1 kwietnia 2021 r. do 31 marca 2022 r. kwoty jednorazowych odszkodowań z tytułu wypadku przy pracy wynoszą:

• 1033 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
• 1033 zł za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, z tytułu zwiększenia tego uszczerbku co najmniej o 10 punktów procentowych;
• 18 086 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji ubezpieczonego;
• 18 086 zł z tytułu orzeczenia całkowitej niezdolności do pracy oraz niezdolności do samodzielnej egzystencji wskutek pogorszenia się stanu zdrowia rencisty;
• 18 086 zł, gdy obok małżonka lub dzieci do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie inni członkowie rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty; każdemu z nich przysługuje ta kwota, niezależnie od odszkodowania przysługującego małżonkowi lub dzieciom;
• 46 507 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty inny niż małżonek lub dziecko;
• 46 507 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są tylko członkowie rodziny inni niż małżonek lub dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18 086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugiego i każdego następnego uprawnionego.
• 93 014 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnieni są równocześnie małżonek i jedno lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18 086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na każde z tych dzieci;
• 93 014 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawnionych jest równocześnie dwoje lub więcej dzieci zmarłego ubezpieczonego lub rencisty oraz 18 086 zł z tytułu zwiększenia tego odszkodowania przysługującego na drugie i każde następne dziecko;
• 93 014 zł, gdy do jednorazowego odszkodowania uprawniony jest małżonek lub dziecko zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;

Decyzja dotycząca przyznania jednorazowego odszkodowania wydawana jest w ciągu 14 dni od dnia uprawomocnienia orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, otrzymania orzeczenia komisji lekarskiej lub wyjaśnienia ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Wypłata jednorazowego odszkodowania z ZUS następuje w terminie 30 dni od dnia wydania decyzji.

Za wypadek w drodze do pracy lub z pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w drodze do lub z miejsca wykonywania zatrudnienia. Przykłady takich zdarzeń to upadek w środkach komunikacji miejskiej, napaść, przewrócenie na oblodzonym chodniku czy potrącenie przez samochód.

Ustawodawca szczególne znaczenie przywiązuje do dystansu, jaki pokonuje pracownik w drodze do lub z pracy. Oznacza to, że droga z domu do pracy lub odwrotnie, ma być najkrótsza. Ustawa uwzględnia jednak możliwość krótkich, uzasadnionych przez poszkodowanego przerw (np. zatankowanie paliwa na stacji benzynowej).

Za drogę do pracy lub z pracy uważa się również drogę do miejsca lub z miejsca:

• innego zatrudnienia lub innej działalności stanowiącej tytuł ubezpieczenia rentowego;
• zwykłego wykonywania funkcji lub zadań zawodowych albo społecznych;
• zwykłego spożywania posiłków;
• odbywania nauki lub studiów.

Pracownik, który uległ wypadkowi w drodze do pracy lub z pracy, zawiadamia niezwłocznie pracodawcę o zdarzeniu. Następnie pracodawca w ciągu 14 dni od dnia otrzymania informacji o zdarzeniu ma obowiązek sporządzenia karty wypadku zgodnie ze wzorem (TUTAJ). Do karty wypadku należy dołączyć oświadczenia poszkodowanego i świadków, dokumenty medyczne oraz materiały z urzędów i instytucji prowadzących dochodzenie w sprawie zdarzenia.

O tym, czy poszkodowanej osobie, która uległa wypadkowi w drodze lub z pracy przysługuje odszkodowanie, zależą konkretne okoliczności zaistniałego zdarzenia. W zależności od przebiegu i skutków wypadku pracownik ma prawo do:

• wynagrodzenia i zasiłku chorobowego;
• świadczenia rehabilitacyjnego;
• renty z tytułu niezdolności do pracy.

Sprawdź też: Zwolnienie lekarskie na nowych zasadach. Co się zmieniło?

Z tytułu wypadku przy pracy pracownikowi przysługują następujące świadczenia:

• zasiłek chorobowy;
• świadczenie rehabilitacyjne;
• zasiłek wyrównawczy;
• jednorazowe odszkodowanie;
• renta z tytułu niezdolności do pracy, w tym renta szkoleniowa;
• renta rodzinna;
• dodatek pielęgnacyjny;
• dodatek do renty rodzinnej - dla sieroty zupełnej;
• pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne.

Osoby pracujące w oparciu o umowę zlecenie podlegają ubezpieczeniu wypadkowemu na takich samych zasadach, jak osoby wykonujące obowiązki zawodowe na podstawie umowy o pracę. To samo dotyczy świadczeń wynikających ze śmierci poszkodowanego w wyniku wypadku przy pracy, które przysługują członkom rodziny ubezpieczonego.

Zleceniobiorcy nie przysługuje prawo do pobierania zasiłku chorobowego z funduszu wypadkowego, kiedy do zdarzenia doszło z winy poszkodowanego na skutek naruszenia przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia.

Czytaj też: Ekwiwalent za urlop. Jak go rozliczyć i komu przysługuje?