Tarcza dla firm: Wsparcie antykryzysowe w formie pożyczek i gwarancji
Pomoc publiczna z funduszy europejskich w formie pożyczek, poręczeń i gwarancji jest udzielana przedsiębiorcom na preferencyjnych antykryzysowych warunkach. Mogą z niej skorzystać zarówno beneficjenci, którzy mają kłopoty z realizacją swoich projektów, jak i przedsiębiorcy, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji w związku z wystąpieniem pandemii i potrzebują środków na zachowanie płynności finansowej. Wsparcie może być udzielone maksymalnie na 6 lat przy oprocentowaniu bazowym 1,84% powiększonym o marżę ryzyka kredytowego.
Mikro-, małym, średnim i dużym przedsiębiorcom pomoc publiczna w formie pożyczek, poręczeń i gwarancji może być udzielona na cele inwestycyjne lub obrotowe, nakierowane na łagodzenie skutków pandemii COVID-19. Mowa o tym w rozporządzeniu Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w sprawie udzielania pomocy z instrumentów finansowych w ramach programów operacyjnych na lata 2014-2020 w celu wspierania polskiej gospodarki w związku z wystąpieniem pandemii... (Dz. U. z 2020 r. poz. 670).
Rozporządzenie nie precyzuje, kto będzie udzielał pomocy publicznej. W § 5 wskazuje, że podmiotem udzielającym pomocy jest podmiot wdrażający instrument finansowy, o którym mowa w art. 28 ust. 2 ustawy o zasadach realizacji programów w zakresie polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (Dz. U. z 2018 r. poz. 1431 ze zm.). Ta określa, że może to być w szczególności BGK, NFOŚiGW oraz PARP. Podmioty te wybierają tzw. pośredników finansowych, którzy są odpowiedzialni za udzielenie preferencyjnych pożyczek, poręczeń i gwarancji.
Pożyczka z instrumentów finansowych w zakresie programów operacyjnych na lata 2014-2020 może być udzielona maksymalnie na 6 lat. Wartość pomocy publicznej dla przedsiębiorcy w przypadku tej formy wsparcia będzie wynikała z różnicy między zdyskontowaną rynkową wartością odsetek, która byłaby naliczona dla udzielonej pożyczki, a zdyskontowaną wartością odsetek wynikającą z oprocentowania zastosowanego przez podmiot udzielający pożyczki. Wartość tej pomocy wyrażana jest w ekwiwalencie dotacji brutto, i jest o tyle istotna dla przedsiębiorcy, że wlicza się do limitu kwotowego pomocy publicznej otrzymanej w związku z pandemią COVID-19. Limit ten wynosi 800 tys. euro na jednego przedsiębiorcę.
Oprocentowanie pożyczki jest preferencyjne, ponieważ jest niższe niż rynkowe. Jest równe stopie bazowej ustalonej zgodnie z komunikatem Komisji w sprawie zmiany metody ustalania stóp referencyjnych i dyskontowych (Dz. Urz. UE C 14 z 10.01.2008 r.), obowiązującej na dzień 1 stycznia 2020 r., powiększonej o marżę ryzyka kredytowego.
Obecnie stopa bazowa plasuje się na poziomie 1,84 proc.. Do niej podmiot udzielający pożyczki dolicza marżę ryzyka kredytowego w:
- pierwszym roku trwania pożyczki (25 punktów bazowych dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorców - MŚP, 50 - dla dużych),
- drugim i trzecim roku trwania pożyczki (50 punktów bazowych dla MŚP, 100 - dla dużych),
- czwartym, piątym i szóstym roku trwania pożyczki (100 punktów bazowych dla MŚP, 200 - dla dużych).
Przy preferencyjnym oprocentowaniu kwota główna pożyczki nie może przekroczyć:
- dwukrotności rocznych kosztów wynagrodzeń wypłacanych przez przedsiębiorcę oraz kosztów personelu pracującego na terenie jego przedsiębiorstwa, ale otrzymującego wynagrodzenie od podwykonawców, za rok 2019 lub za ostatni rok, za który dostępne są dane (w przypadku przedsiębiorstw utworzonych w dniu 1 stycznia 2019 r. lub po tym dniu maksymalna kwota pożyczki nie może przekroczyć rocznych kosztów wynagrodzeń szacowanych na okres pierwszych 2 lat działalności), albo
- 25 proc. łącznego obrotu przedsiębiorcy w 2019 r.
Kwota główna pożyczki może być zwiększona, jeśli przemawia za tym interes społeczny lub ważny interes przedsiębiorcy w oparciu o oświadczenie przedsiębiorcy o zapotrzebowaniu na płynność finansową. Oczywiście powinno być to odpowiednio uzasadnione przez przedsiębiorcę. Kwota główna pożyczki może być zwiększona w celu pokrycia zapotrzebowania na płynność finansową od dnia udzielenia pomocy przez najbliższe 18 miesięcy w odniesieniu do przedsiębiorcy z sektora MŚP oraz przez najbliższe 12 miesięcy w przypadku dużego podmiotu.
W odniesieniu do pomocy udzielanej w formie poręczenia lub gwarancji, wartość pomocy publicznej stanowi różnicę między zdyskontowaną wartością rynkowej opłaty prowizyjnej, która byłaby pobrana od udzielonego poręczenia lub gwarancji, a zdyskontowaną wartością opłaty prowizyjnej pobranej przez podmiot udzielający wsparcia.
Opłata prowizyjna uzależniona jest od okresu trwania pożyczki lub kredytu, na które udzielane jest poręczenie bądź gwarancja oraz od wielkości przedsiębiorcy (wynosi od 25 do 200 punktów bazowych).
Poręczenie lub gwarancja nie mogą przekroczyć:
- 90 proc. kwoty głównej pożyczki lub kredytu, jeśli straty są ponoszone proporcjonalnie i na tych samych warunkach przez instytucję udzielającą pożyczki lub kredytu i państwo, lub
- 35 proc. kwoty głównej pożyczki lub kredytu, gdy straty są w pierwszej kolejności przypisane państwu, a dopiero w następnej - instytucji udzielającej pożyczki lub kredytu.
W odniesieniu do tej samej podstawowej kwoty głównej pożyczki pomoc w formie poręczeń i gwarancji oraz pożyczki nie podlega kumulacji. Oznacza to, że nie jest dozwolone przyznanie jednocześnie preferencyjnie oprocentowanej pożyczki oraz gwarancji jej spłaty z udziałem pomocy publicznej w związku z COVID-19, czyli tej z limitem kwotowym 800 tys. euro.
Dopuszczalne jest jednak jej połączenie z pomocą de minimis w zakresie programów pomocowych objętych tym rodzajem pomocy. Przykładowo przedsiębiorcy może być przyznana preferencyjnie oprocentowana pożyczka objęta pomocą publiczną w związku z COVID-19 oraz gwarancja jej spłaty z udziałem pomocy de minimis.
Dopuszczalne jest łączenie pomocy publicznej w związku z COVID-19 z pomocą de minimis.
autor: Jolanta Białkowska
Gazeta Podatkowa nr 38 (1704) z dnia 2020-05-11
