Jak wypełnić kryteria z Maastricht ?

Pięć kryteriów z Maastricht to: inflacja na poziomie nie wyższym niż o 1,5 proc. niż przeciętna dla trzech krajów EMU o najniższej inflacji, długofalowe stopy procentowe nie przekraczające 2,0 proc. przeciętnej dla trzech krajów EMU o najniższej inflacji, deficyt fiskalny nie wyższy niż 3,0 proc. PKB, dług sektora publicznego poniżej 60 proc. PKB oraz stabilny kurs wymiany narodowych walut wymagający dwuletniego podwiązania ich pod euro w przedziale wahań +/- 15,0 proc.

Kryterium długoterminowych stóp Zgodnie z tym kryterium długoterminowe stopy procentowe w okresie roku nie powinny przekraczać więcej niż o 2 punkty procentowe średniej stopy procentowej w trzech państwach członkowskich UE o najbardziej stabilnych cenach. Obecnie w państwach o najniższej inflacji (Niemcy, Belgia i Finlandia) rentowność 10-letnich obligacji skarbowych wynosi średnio 4,4%, jest więc niższa o 1,8 pkt. proc. od rentowności polskich obligacji na przetargu w dniu 9 października br. W drugiej połowie października i na początku listopada rentowność obligacji dziesięcioletnich na rynku wtórnym spadła jeszcze bardziej spadając poniżej 6%.

Całkowite wypełnienie kryterium dotyczącego konwergencji długoterminowych stóp procentowych wymagać będzie: - utrzymania rentowności polskich długoterminowych obligacji skarbowych (10-letnich) na poziomie zgodnym z kryterium konwergencji długoterminowych stóp procentowych, - osiągnięcia przez emisje obligacji 10-letnich odpowiedniej płynności, co Ministerstwo Finansów planuje osiągnąć poprzez ograniczanie liczby emisji obligacji, przy jednoczesnym zwiększeniu ich całkowitej wartości (do równowartości ok. 5 mld EUR).

Dotychczas od maja 1999 roku - przeprowadzono 107 przetargów dziesięciolatek na łączną kwotę ponad 14 mld zł, a ich średnia rentowność na rynku pierwotnym wahała się w granicach obecnego od 6,2% do prawie 13% (07.2000). Dla porównania rentowność 10-letnich papierów skarbowych kształtowała się - na koniec października br. na poziomie 6,8% na Węgrzech oraz 3,15% w Czechach.

Pozostałe kryteria z Maastricht (stan wypełnienia przez Polskę na dziś):

Kryterium inflacyjne - utrzymanie inflacji na poziomie nie przekraczającym 1,5 pkt. proc. powyżej średniej stopy inflacji w trzech krajach UE o najniższej wartości tej stopy, co przy obecnych danych pochodzących z Unii wyznacza granicę ok. 3%. W październiku zbliżenie się wskaźnika CPI do ok. 1%, zaś na koniec roku do poziomu 1,4% - przy zapewnieniach rządu i założeniach NBP nie powinno spowodować jego przekroczenia w kolejnych latach. Jest to wpisane w założenia budżetowe na rok 2003, które zgodne są z celem inflacyjnym ustalonym przez RPP na poziomie 3% +/-1 pkt. proc. na koniec roku.

Kryterium deficytu budżetu państwa - trwałe sprowadzenie deficytu budżetowego poniżej 3% PKB. Na koniec br. ma wynieść on 5,4% PKB, a planowany w ustawie budżetowej na rok 2003 ? 4,9%. Według ogłoszonych planów wicepremiera Kołodki rząd ma zamiar spełnić kryteria konwergencji w 2005 r. A więc spełnienie tego kryterium będzie wymagało szerokiej skali działań w zakresie restrukturyzacji finansów publicznych zmierzających do obniżenia deficytu budżetowego. Należy przy tym pamiętać, iż poczynając od roku 2004, jeśli staniemy się częścią UE, według obecnych założeń będziemy odprowadzać do unijnego budżetu ponad 10 mld zł rocznie (płatne w miesięcznych ratach), co wyniesie ok. 6-7% dochodów budżetowych. Ponadto potrzebne będzie wygospodarowanie środków na współfinansowanie unijnych projektów oraz wstępne finansowanie tych świadczeń z budżetu Unii, które wypłacane są z wielomiesięcznym opóźnieniem.

Kryterium długu publicznego - utrzymanie długu publicznego poniżej poziomu 60% PKB. Wg szacunków Ministerstwa Finansów na koniec br. poziom długu publicznego w relacji do PKB wyniesie ok. 50%, zbliżając się tym samym do poziomu ostrzegawczego, przy którym należy uruchomić odpowiednie procedury ostrożnościowe. Zagrożenie niewypełnienia tego kryterium redukuje fakt, że przekroczenia wysokości długu publicznego na poziomie 60% PKB zabrania Konstytucja, a przy niższych poziomach długu (wspomnianych 50% oraz 55% PKB), zgodnie z Ustawą o finansach publicznych, uruchamiane są procedury ostrożnościowe zmierzające do ograniczenia wysokości długu publicznego). Ponadto w Unii Europejskiej według standardów Eurostatu do długu publicznego nie wlicza się przewidywanych wypłat z tytuł poręczeń i gwarancji oraz zobowiązań wymagalnych (wliczanych obecnie do polskiego długu). Powoduje to, iż licząc w ten sposób polski dług publiczny jest na poziomie poniżej 50%.

Źródło Analitycy PKO BP