Dla kogo wcześniejsza emerytura? ZUS wie już, ile osób skorzysta

Pod koniec czerwca 2023 r. emerytury pomostowe pobierało łącznie 40,8 tys. osób. - przekazał Polskiej Agencji Prasowej ZUS. 

Według szacunków Zakładu, po uchyleniu wygasającego charakteru emerytur pomostowych, na to świadczenie przejdzie w 2024 r. około 7,3 tys. osób. W przyszłości będą to mniejsze liczby. W 2029 roku na "pomostówkę" przejdą 4 tys. osób - szacuje ZUS. Z kolei w 2033 roku - 4,8 tys. osób.

Prezydent Andrzej Duda podpisał w środę nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych. Nowe prawo sprawi, że z tego typu  świadczenia będzie mogła skorzystać szersza grupa przyszłych emerytów. Dodano także zapisy dotyczące dodatku za pracę w szczególnych warunkach czy osób przynależące do związków zawodowych. Szczegóły znowelizowanej ustawy omawiamy w tym artykule.

Nowelizacja ustawy sprawi przede wszystkim, że "pomostówki" zostaną w polskim systemie na stałe. Do tej pory emerytury pomostowe przysługiwały tylko ograniczonej grupie pracowników, których liczba malała z każdym rokiem. Chodziło o osoby, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. 

To oznacza, że emerytury pomostowe miały charakter wygasający - obejmujący coraz mniej osób. Ale w nowelizacji ustawy zapisano m.in. uchylenie wygasającego charakteru emerytur pomostowych. Teraz z "pomostówki" mogły skorzystać wszystkie osoby z co najmniej 15-letnim stażem pracy w szczególnych warunkach, którym do osiągnięcia wieku emerytalnego brakowało pięciu lat. Będą to więc kobiety w wieku co najmniej 55 lat i mężczyzn w wieku co najmniej 60 lat.

Emerytura pomostowa to rodzaj świadczenia okresowego (przysługującego do osiągnięcia powszechnego wieku emerytalnego). Mają prawo z niej skorzystać osoby, wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. Według formalnej definicji prace w szczególnych warunkach to prace:

• związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, 
• wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej, stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku.

Chodzi np. o niektóre prace w przemyśle ciężkim. To na przykład: 

• prace bezpośrednio przy obsłudze wielkich pieców oraz pieców stalowniczych lub odlewniczych; 
• prace przy obsłudze dźwignic bezpośrednio przy wytapianiu surówki, stopów żelaza lub metali nieżelaznych; 
• prace na morskich platformach wiertniczych; 
• prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy; 
• prace wewnątrz cystern, kotłów, a także zbiorników o bardzo małej kubaturze po substancjach niebezpiecznych.

Z kolei prace o szczególnym charakterze to - według oficjalnej definicji - prace, wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się.

Dla przykładu takimi pracami są: 

• prace pilotów statków powietrznych (pilot, instruktor); 
• prace kontrolerów ruchu lotniczego; 
• prace kierowców autobusów, trolejbusów oraz motorniczych tramwajów w transporcie publicznym; 
• prace operatorów reaktorów jądrowych; 
• prace członków zespołów ratownictwa medycznego.