Jesteś z rocznika między 1949 a 1968? Bez tego dokumentu mogą nie wypłacić ci emerytury
Wcześniejsza emerytura przysługuje w Polsce osobom, które wykonują pracę o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach. Najczęściej osoby te ubiegać się mogą o przejście na zasłużony odpoczynek na 5 lat przed standardowym wiekiem emerytalnym, a w szczególnych przypadkach i wcześniej. Obecnie kwestia wcześniejszej emerytury dotyczy osób urodzonych w latach 1949-1968. Sam wiek jednak nie gwarantuje otrzymania świadczenia, ponieważ do wniosku w ZUS trzeba dołożyć jeden konkretny dokument.
- Wcześniejsza emerytura zwykle wypłacana jest 5 lat wcześniej względem zawodów nieobjętych tym przywilejem.
- Prawo do wcześniejszej emerytury mają tylko ci zatrudnieni w pracy o szczególnym charakterze lub w szczególnych warunkach.
- Wniosek o wcześniejszą emeryturę też jest szczególny: brak jednego pisma może dyskwalifikować zgłoszenie.
Emerytura przed uzyskaniem wieku emerytalnego jest regulowana przez ustawę z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Zapiski tej ustawy wskazują, że na wcześniejszą emeryturę mogą liczyć osoby, które wykonują jedną z dwóch prac: szczególnie istotną z punktu widzenia państwa (np. sędziowie, kolejarze czy policjanci), ale także pracę wykonywaną w szczególnych warunkach (np. górnicy, hutnicy).
Pracowanie w szczególnych warunkach lub też w ramach szczególnie istotnego z punktu widzenia państwa zawodzie to przesłanka do tego, by ubiegać się o wcześniejszą emeryturę. Jednak to tylko wstęp, ponieważ konieczne jest także spełnienie szeregu warunków stawianych przez ZUS. Na wcześniejszą emeryturę możesz liczyć, jeśli:
- osiągnąłeś wiek emerytalny - jest on różny w zależności od płci oraz rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- masz 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych) i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
- masz wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze - jest on różny w zależności od rodzaju pracy - i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
- nie jesteś członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo złożyłeś wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na twoim rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.
Jeśli ubiegasz się o wcześniejszą emeryturę, musisz przygotować odpowiedni wniosek. Konieczne jest chociażby to, aby pracodawca dokonał odpowiedniego wpisu w papierach osoby zatrudnionej. Jeśli nie uzupełnimy wniosku o wcześniejszą emeryturę, ten może zostać odrzucony.
Pracodawca w świadectwie pracy musi bowiem wpisać, że dany pracownik faktycznie wykonywał pracę w warunkach uprawniających do wcześniejszej emerytury. Taki zapis przysługuje tylko pracownikom zawodów, które znajdują się w oficjalnym spisie zawodów. Pełną listę zawodów znaleźć możemy w stosownym rozporządzeniu Rady Ministrów z 1983 roku.
Aby uzyskać akceptację wniosku i wcześniejszą emeryturę, ZUS musi otrzymać pakiet stosownych pism. Przede wszystkim jest to wniosek o emeryturę na formularzu EMP, do którego dołączymy informację o okresach składkowych i nieskładkowych na formularzu ERP-6. Do tych dokumentów należy dorzucić kolejne, a ZUS dokładnie wskazuje, o które chodzi. Są to:
- okresy zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- okresy składkowe i nieskładkowe (wykazane w informacji o okresach składkowych i nieskładkowych), np. świadectwa pracy, zaświadczenia o zatrudnieniu, zaświadczenia o okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych czy np. przebywania na urlopie wychowawczym,
- wynagrodzenie, jakie otrzymywałeś w okresach zatrudnienia lub ubezpieczenia.
ZUS podkreśla, że należy też pamiętać o odpowiednim momencie złożenia wniosku. Papiery dostarczyć trzeba najpóźniej na dzień przed datą swoich 60. urodzin w przypadku kobiet lub 65. urodzin, jak miejsce ma to w przypadku mężczyzn.
Przemysław Terlecki
