Ceny w sklepach idą w górę. Zmiany wśród najbardziej drożejących kategorii
Z badania pt. "Indeks cen detalicznych w sklepach" wynika, że w sierpniu br. codzienne zakupy zdrożały średnio o 4,3 proc. względem analogicznego okresu ubiegłego roku. Analiza ponad 68,4 tys. cen detalicznych wykazała, że do liderów podwyżek należy zaliczyć produkty z takich kategorii, jak m.in. napoje bezalkoholowe, słodycze i desery, a także owoce i warzywa. Zdaniem ekspertów, taka sytuacja na sklepowych półkach w Polsce wynika m.in. z powrotu stawki VAT na podstawowe produkty żywnościowe do poziomu 5 proc.
W sierpniu zakupy codzienne zdrożały o 4,3 proc. rdr. - wynika z przeprowadzonego przez platformę analityczno-badawczą UCE Research oraz Uniwersytet WSB Merito badania pt. "Indeks cen detalicznych w sklepach wynika" Badanie UCE Research. To większy wzrost niż zanotowany w lipcu (3,9 proc.), a także w czerwcu (3,1 proc.). Poniżej prezentujemy kategorie produktów, które znalazły się na szczytach drożyzny w ubiegłym miesiącu. Eksperci mówią o mocnych przetasowaniach wśród liderów podwyżek.
Z przesłanego do Interii Biznes raportu wynika, że w sierpniu 16 na 17 monitorowanych kategorii produktów podrożało, a tylko jedna potaniała. W poprzednich trzech miesiącach za każdym razem 13 segmentów było na plusie, a 4 trzymały się na minusie. Z czego to wynika? "Wynika to głównie z powrotu podstawowej stawki VAT na wybraną żywność. Ponadto kształtowanie się cen w sklepach jest mocno zdeterminowane przez rosnące koszty produkcji, płace oraz ceny energii i paliw" - powiedział dr Robert Orpych z Uniwersytetu WSB Merito. Poniżej przedstawiamy niektóre z tych kategorii.
W sierpniu br. napoje bezalkoholowe podrożały o 10,2 proc. rdr. Poprzednia podwyżka wyniosła 15,6 proc. rdr. Zdaniem dr. Artura Fiksa z Uniwersytetu WSB Merito, powodów tej sytuacji należy upatrywać w wyjątkowo upalnym lecie.
"Producenci i sprzedawcy to wykorzystali, wiedząc, że klient będzie chciał przede wszystkim ugasić pragnienie, a nie analizować ceny. To właśnie pogoda w połączeniu ze wzrostem kosztów produkcji zdecydują o tym, jak będą zachowywały się ceny napojów bezalkoholowych w kolejnych miesiącach" - dodał cytowany w raporcie ekspert.
Na drugim miejscu sierpniowego rankingu drożyzny znalazły się słodycze i desery, które awansowały z trzeciej pozycji. Produkty z te kategorii zdrożały o 9,3 proc. rdr., co daje taki sam wynik, jak w lipcu. "Ta kategoria już od dłuższego czasu jest pod presją cenową, ze względu na drogie surowce, w tym m.in. kakao, a także energochłonność procesu produkcyjnego"- wyjaśnia dr inż. Anna Motylska-Kuźma z Uniwersytetu Dolnośląskiego DSW.
Trzecie miejsce w rankingu zajęły owoce ze wzrostem o 9,1 proc. rdr. W poprzednim badaniu produkty z tej kategorii znajdowały się poza czołową piątką drożyzny - w lipcu podrożały o 3,8 proc. rdr. Jako przyczyny wzrostu cen dr inż. Anna Motylska-Kuźma wskazuje m.in. wiosenne przymrozki, letnie upały, ulewy, podtopienia oraz gradobicia. "Wzrośnie ona (cena - red.) jeszcze szczególnie w IV kwartale 2024 roku i I kw. 2025 r." - dodaje ekspertka.
Przedostatnie miejsce w rankingu drożyny zajęły warzywa, które poprzednio były poza "dziesiątką". W sierpniu produkty z tej kategorii podrożały o 6,3 proc. rdr., a miesiąc wcześniej potaniały o 5,6 proc. rdr.
Na piątym miejscu w rankingu znalazła się chemia gospodarcza ze wzrostem o 5,3 proc. rdr. W lipcu była czwarta w zestawieniu z podwyżką o 8,7 proc. rdr. "Tempo wzrostu cen produktów z tej kategorii wyraźnie spada" - wyjaśnia cytowany w raporcie dr Artur Fiks.
Jeszcze w lipcu na ostatnim miejscu rankingu drożyzny znajdowało się pieczywo, które wówczas podrożało o 6,4 proc. rdr. W sierpniu pieczywo podrożało o 5,2 proc. rdr., zaliczając tym samym spadek na szóstą pozycję w rankingu. Na plusie widać ponadto ryby ze wzrostem na poziomie 4,4 proc. rdr. (poprzednio 2,8 proc. rdr.), mięso - 4,2 proc. rdr. (miesiąc wcześniej 2,2 proc. rdr.), a także wędliny - 3,6 proc. rdr. (wcześniej 2,3 proc.).
Nabiał w sierpniu podrożał o 4,1 proc. rdr. (w lipcu o 3,6 proc. rdr.). Wśród drożejących kategorii widać również używki (tj. herbatę, kawę, piwo i wódkę) z podwyżką na poziomie 2,6 proc. rdr. (poprzednio - 1 proc. rdr.) oraz artykuły dla dzieci - 2,2 proc. rdr. (poprzednio - 3,5 proc. rdr.).
Dalej w zestawieniu są dodatki spożywcze ze wzrostem rdr. o 0,6 proc. Należy mieć na uwadze, że jeszcze w lipcu były drugie w rankingu drożyzny - wówczas podrożały o 11,2 proc. rdr. "Wygląda na to, że producenci i sprzedawcy już w lipcu wkalkulowali wzrost opłat za gaz i energię elektryczną w ceny dodatków spożywczych. Ograniczenie tempa wzrostu cen ma zapewne zmniejszyć ryzyko spadku popytu na produkty z tej kategorii" - zauważa dr Artur Fiks.
Na minusie są tylko produkty sypkie, w tym m.in. cukier, mąką i sól, które potaniały o 3,9 proc. rdr. Miesiąc wcześniej zanotowały spadek o 7,4 proc. rdr. Zdaniem dr-a Artura Fiksa, mając na uwadze obecne w różnych regionach świata anomalie pogodowe, niedługo może się to zmienić. "Nawet produkty, których nie dotkną problemy pogodowe, mogą szybko drożeć, bo będą traktowane jako substytuty najbardziej drożejących artykułów" - podsumował ekspert z Uniwersytetu WSB Merito.
