Gotówka pod presją? Koalicja działa na rzecz zmian
W obliczu rosnącej cyfryzacji systemu płatności i spadającej dostępności transakcji gotówkowych, Koalicja dla Gotówki zdecydowała się na konkretne działania legislacyjne. Jak poinformowali przedstawiciele ruchu podczas czwartkowej konferencji prasowej, do Kancelarii Prezydenta RP trafiły dwa projekty ustaw mające na celu ochronę obrotu gotówkowego w Polsce. Inicjatywa została ogłoszona tuż przed Dniem Płacenia Gotówką, obchodzonym 16 sierpnia.
Zobacz również:
"Gotówka daje wolność wyboru, niezależność i prywatność, a Polacy są coraz bardziej zaniepokojeni ograniczaniem jej dostępności" - powiedział Rafał Górski z Instytutu Spraw Obywatelskich, cytowany przez Polską Agencję Prasową (PAP).
Pierwszy z projektów ustaw zakłada podniesienie limitu płatności gotówkowych w transakcjach między przedsiębiorcami (B2B). Obecnie wynosi on 15 tys. zł, a propozycja Koalicji mówi o podniesieniu tej granicy do równowartości 10 tys. euro. "Obecny niski limit transakcji gotówkowych w obrocie B2B uderza w mikro i małych przedsiębiorców i nie wynika z regulacji unijnych" - zaznaczyła Aleksandra Wróbel ze Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
Drugi projekt dotyczy obowiązku akceptowania płatności gotówką w urządzeniach takich jak parkomaty. Obecnie wiele z nich przyjmuje wyłącznie płatności bezgotówkowe, co zdaniem inicjatorów jest problematyczne. "Projekt wprowadza obowiązek akceptacji płatności gotówką w parkomatach" - poinformował Aleksander Pawlak z Warsaw Enterprise Institute.
Argumenty za gotówką, padły jasne wskazania
Podczas czwartkowej konferencji przedstawiciele Koalicji apelowali do obywateli o regularne korzystanie z gotówki w codziennych zakupach i transakcjach. Wskazywali na istotne korzyści wynikające z fizycznego pieniądza - od większej kontroli nad wydatkami, przez ochronę prywatności, po bezpieczeństwo finansowe w sytuacjach kryzysowych.
Koalicja dla Gotówki, powołana w styczniu 2025 roku, przedstawiła siedem głównych powodów dla obrony gotówki jako środka płatniczego. Wśród nich znalazły się:
- gwarancja anonimowości,
- ochrona osób wykluczonych finansowo,
- łatwiejsza kontrola wydatków,
- wspieranie polskich firm,
- bezpieczeństwo transakcji,
- zabezpieczenie polityki pieniężnej NBP,
- zwiększenie odporności kraju na cyberataki.
"Apelujemy do świeżo zaprzysiężonego prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Karola Nawrockiego o podjęcie inicjatywy ustawodawczej mającej na celu nowelizację ustawy Prawo przedsiębiorców, a konkretnie o zmianę w art. 19 podwyższającą limit obrotu gotówkowego pomiędzy przedsiębiorcami z 15 tys. złotych na równowartość 10 tys. euro. Obecny wyjątkowo niski limit budzi nasze duże wątpliwości w zakresie swojej zgodności z konstytucyjną zasadą swobody działalności gospodarczej. W żaden sposób nie wynika też z wymogów nakładanych przez Unię Europejską" - powiedziała Aleksandra Wróbel, analityczka ds. regulacyjnych w Departamencie Prawa i Legislacji Związku Przedsiębiorców i Pracodawców.
"Dodatkowo zwracamy uwagę, że w ciągu 8 lat nie był on dostosowywany do inflacji. W naszym przekonaniu dzisiejszy limit uderza przede wszystkim w mikro i małych przedsiębiorców, w których przypadku obrót gospodarczy w dalszym ciągu odbywa się w dużej mierze za pomocą gotówki. Dlatego zwracamy się do Pana Prezydenta z prośbą o poparcie naszej inicjatywy, która - co warto podkreślić - znakomicie wpisuje się w obowiązujący obecnie w Polsce i Europie trend deregulacyjny. Nasza inicjatywa dotyczy nie tylko przedsiębiorców, a każdego z nas" - dodaje Wróbel.
438 miliardów w obiegu, czyli gotówka nie znika
Z danych Narodowego Banku Polskiego, przytoczonych przez PAP, wynika, że mimo cyfrowych trendów gotówka wciąż ma się dobrze. Na koniec lipca 2025 roku wartość monet i banknotów pozostających w obiegu wyniosła 438 miliardów 990,9 milionów złotych. Największy udział miały banknoty o nominale 100 zł (1,55 mld sztuk) oraz 200 zł (1,07 mld sztuk). Dla porównania, banknotów o najwyższym nominale - 500 zł - było najmniej, bo 94,4 mln sztuk.
Co dalej z projektami? Na razie nie wiadomo, czy prezydent podejmie inicjatywę ustawodawczą na podstawie złożonych projektów. Koalicja dla Gotówki liczy jednak, że ich działania rozpoczną szerszą debatę na temat przyszłości gotówki w Polsce. Czy planowane zmiany znajdą uznanie w oczach decydentów - pokażą najbliższe tygodnie. Pewne jest jedno: temat gotówki wciąż budzi emocje i nie znika z agendy publicznej.
Agata Jaroszewska
