Nowe stopy

W "Założeniach polityki pieniężnej na rok 2002" Narodowy Bank Polski zapowiedział wprowadzenie instrumentów, dzięki którym banki komercyjne zyskają nowe możliwości zarządzania płynnością w krótkim czasie. Przewidywane jest uruchomienie kredytu, który banki będą spłacać jeszcze tego samego dnia, a w przypadkach nadmiaru wolnych środków, których banki nie będą w stanie ulokować na rynku, pojawi się możliwość założenia oprocentowanego depozytu na jeden dzień.

Kredyt...

Możliwość zadłużenia się w ciągu dnia, znana pod angielską nazwą "intra-day credit", w NBP nazywana jest na razie kredytem technicznym, albo kredytem w ciągu dnia. Banki skorzystają z niego na przykład przy rozliczeniach przetargów bonów skarbowych albo pieniężnych, gdy rano nie będą jeszcze dysponowały wolnymi środkami, np. do chwili rozliczenia przetargu nie spłyną one z oddziałów. Wtedy będą mogły zadłużyć się na kilka godzin w banku centralnym, do kwoty przewłaszczonych wcześniej na rzecz NBP papierów skarbowych. Ten kredyt nie będzie oprocentowany. Oprocentowanie pojawi się dopiero wówczas, jeśli bankowi nie uda się spłacić zobowiązania wobec banku centralnego do końca dnia.

W rozmowie z GB Anna Trzecińska, dyrektor Departamentu Polityki Pieniężno-Kredytowej NBP, nie chciała ujawnić, jaka jest planowana wysokość odsetek od tego kredytu, ponieważ zarząd banku nie zaakceptował jeszcze ostatecznie całego projektu. Określiła je jednak jako krotność stopy lombardowej. Na świecie, jeśli analogicznego kredytu nie uda się spłacić przed ostatnią sesją rozliczeniową, to bank może spodziewać się również kontroli nadzoru bankowego - w myśl zasady, że skoro nie wywiązał się ze zobowiązania, coś może być nie w porządku. Nowy instrument ma się pojawić na przełomie tego i przyszłego roku.

...depozyt...

Jak wynika z opublikowanych w ubiegłym tygodniu "Założeń", wkrótce pojawi się również instrument wyznaczający dolną granicę krótkoterminowych stóp procentowych.

Będzie to depozyt na koniec dnia. Bank, który późnym popołudniem będzie miał wolne środki, których nie zdoła już ulokować na rynku, będzie mógł złożyć pieniądze na oprocentowanym rachunku w NBP. Jak mówi dyr. Trzecińska, ten depozyt nie będzie zaliczany do kwoty rezerwy obowiązkowej.

Dzięki obu nowym instrumentom zostaną ograniczone wahania najkrótszych rynkowych stóp procentowych. Teraz, pod koniec każdego miesiąca, kiedy banki komercyjne muszą rozliczyć się z NBP z rezerwy obowiązkowej, stawki pożyczek na najkrótsze terminy mocno się wahają. Mogą spadać do zaledwie kilku procent, ale nierzadko zdarza się również ich duży wzrost. Na przykład pod koniec września stawki wymagane przez banki za jednodniowe pożyczki były wyższe od stopy lombardowej. Po wprowadzeniu kredytu technicznego i depozytu na koniec dnia to właśnie stopy procentowe tych dwóch instrumentów będą wyznaczały granice wahań dla całego rynku.

...i rezerwa

"Dostosowawcze" znaczenie miałaby zapowiedziana w przyszłorocznych "Założeniach polityki pieniężnej" obniżka stopy rezerwy obowiązkowej - części zgromadzonych przez banki komercyjne depozytów, która nie może być wykorzystywana na udzielenie kredytów. Rada Polityki Pieniężnej napisała w swoim dokumencie, że obniżka rezerwy będzie możliwa wtedy, gdy zniesiona zostanie możliwość zaliczania do niej gotówki znajdującej się w kasach banków. Dla sytuacji finansowej banków taka zmiana nie miałaby znaczenia. Cała rezerwa obowiązkowa, pomniejszona w takim stopniu, w jakim banki straciłyby możliwość zaliczania do niej gotówki, znalazłaby się na nieoprocentowanych rachunkach banków w NBP. Jak napisano w "Założeniach", zmiana ta byłaby neutralna dla płynności sektora bankowego i wyniku finansowego NBP. Jednocześnie byłby to krok w kierunku dostosowania systemu rezerwy obowiązkowej do standardu Europejskiego Banku Centralnego.