Opłaty na cmentarzach. Kiedy i za co musisz zapłacić, by nie stracić grobu bliskich?
Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, że nie wystarczy jedynie raz zapłacić za miejsce na cmentarzu. Z czasem pojawiają się dodatkowe koszty związane z jego utrzymaniem, które - jeżeli nie chcemy stracić grobu bliskich - musimy ponieść. Ile wynoszą opłaty za miejsce na cmentarzu komunalnym?
Na niektórych cmentarzach w Polsce istnieje możliwość zarezerwowania miejsca jeszcze za życia. Wysokość opłat za grób zależeć będzie jednak od jego rodzaju i od lokalizacji cmentarza. W przypadku najczęściej wybieranego grobu ziemnego, za 20-letni okres dzierżawy trzeba zazwyczaj zapłacić od 200 do 800 zł w małych miejscowościach oraz od 1000 do nawet 2500 zł w dużych miastach.
Więcej będziemy musieli zapłacić za miejsca pod groby murowane, czyli grobowce, w których można pochować kilka osób. W tym przypadku opłaty potrafią sięgać kilku, a nawet kilkunastu tysięcy złotych, w zależności od wielkości grobowca i lokalizacji cmentarza.
Coraz więcej osób w Polsce decyduje się również na pochówek urny w kolumbarium. Koszty takiego miejsca są zróżnicowane, ale zazwyczaj wynoszą od około 500 do 3000 zł.
Zgodnie z ustawą o cmentarzach i chowaniu zmarłych, miejsca na cmentarzu nie są przyznawane "na zawsze" - są one dzierżawione na 20 lat. Po tym czasie grób może zostać przeznaczony do ponownego pochówku, jeżeli za dane miejsce nie została wniesiona tzw. opłata prolongacyjna, czyli opłata za przedłużenie ważności grobu na kolejny okres.
W praktyce oznacza to, że jeżeli po 20 latach od zawarcia umowy z zarządcą cmentarza nikt nie wniesie opłaty za grób, zostanie on przydzielony innej osobie. Warto jednak pamiętać, że zarząd cmentarza ma obowiązek poinformować ostatnią osobę, która dokonywała płatności, o konieczności przedłużenia przynależności miejsca na cmentarzu. Dopiero gdy nikt nie wniesie opłaty, zarząd obiektu ma prawo przydzielić grób innej osobie.
W takiej sytuacji nagrobek zostaje rozebrany, jednak usuwa się wyłącznie jego zewnętrzne oznaki, takie jak płyty czy napis na nagrobku. Wówczas nie usuwa się szczątków, a jedynie wykonuje się ponowny pochówek.
Nieco inaczej sytuacja wygląda w przypadku grobów murowanych (tzw. grobowców), najczęściej wykupuje się je na dłuższy okres - na 50 lub nawet 99 lat.
W ostatnich latach sądy administracyjne coraz częściej podważają legalność dodatkowych opłat pobieranych za korzystanie z cmentarzy komunalnych. Kluczowy wyrok w tej sprawie zapadł m.in. w Olsztynie, gdzie jeden z mieszkańców złożył skargę dotyczącą konieczności uiszczenia dodatkowej opłaty za dochowanie zmarłego do wcześniej opłaconego, 4-miejscowego grobu. Wówczas Wojewódzki Sąd Administracyjny uznał, że jedyną zgodną z prawem opłatą cmentarną jest opłata za pochówek i przedłużenie prawa grobu na kolejne 20 lat.
Podobny wyrok zapadł również 12 marca 2025 r. w Warszawie, gdzie WSA stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej w Radomiu, która określała ceny grobów i usług pogrzebowych na tamtejszym cmentarzu. Sąd uznał, że gminy nie mają prawa pobierać opłat eksploatacyjnych ani dodatkowych opłat za dochowanie zmarłych do już opłaconego grobu.
WB
