Spadek po byłym małżonku. Możesz odziedziczyć pod jednym warunkiem
Konsekwencją rozwodu jest powstanie rozdzielności majątkowej, możliwość powrotu do swojego panieńskiego nazwiska, szansa na zawarcie nowego związku w obliczu prawa i… utrata prawa do dziedziczenia czy zachowku w razie śmierci byłego współmałżonka. Od tego jest jednak pewien wyjątek - gdy zmarły pozostawił testament wskazujący byłego współmałżonka jako spadkobiercę.
Dziedziczenie ustawowe to standardowa forma dziedziczenia, którą uruchamia się, gdy zmarły nie pozostawił testamentu. W przypadku rozwodu lub separacji sądowej, były współmałżonek nie ma prawa do dziedziczenia ustawowego. Jest to spowodowane faktem, że rozwód lub separacja kończy związek małżeński, a co za tym idzie, również prawo do dziedziczenia wynikające z tego związku. I nie ma przy tym znaczenia, czy odbyło się to za porozumieniem stron, czy z orzeczeniem o winie.
Art. 940 Kodeksu cywilnego jasno wskazuje na wyłączenie z dziedziczenia byłego współmałżonka - bez względu na to, czy był winny, czy też nie ponosi on odpowiedzialności za rozkład pożycia małżeńskiego.
Wyłączenie od dziedziczenia na mocy art. 940 Kodeksu cywilnego ma też zastosowanie, gdy rozwód lub separacja zostały orzeczone z winy współmałżonka. Jeżeli sąd uzna, że wina leży po stronie jednego z małżonków, to traci on prawo do dziedziczenia. Przykładowo, jeżeli dopuścił się zdrady, przemocy lub innych działań szkodzących małżeństwu, sąd może orzec rozwód z jego winy, co automatycznie wyklucza go z dziedziczenia.
Choć były małżonek nie dziedziczy ustawowo, dzieci zmarłego mają pełne prawo do dziedziczenia (albo przynajmniej do ubiegania się o zachowek). W przypadku braku testamentu, dzieci dziedziczą na zasadach ogólnych, co oznacza, że mają prawo do równego podziału majątku po zmarłym rodzicu. Jest to zgodne z zasadą dziedziczenia ustawowego, która zakłada, że najbliżsi krewni mają pierwszeństwo w drodze do spadku.
Jedyną sytuacją, w której możliwe jest dziedziczenie po byłym małżonku, jest istnienie testamentu, w którym zmarły wyraźnie wskazuje byłego współmałżonka jako spadkobiercę (części lub całości masy spadkowej).
Testament jest dokumentem, który pozwala spadkodawcy dowolnie rozporządzać swoim majątkiem po śmierci, a więc może on zdecydować o przekazaniu swojego majątku na rzecz byłego małżonka. Testament pozwala na wykluczenie z dziedziczenia osób, które dziedziczyłyby ustawowo (mogą one wciąż ubiegać się o zachowek), a także na uwzględnienie tych, które normalnie nie miałyby do tego prawa.
Przepisy dotyczące dziedziczenia mają istotne znaczenie dla wszystkich zainteresowanych stron. Byli małżonkowie nie mogą liczyć na dziedziczenie ustawowe po zmarłym byłym współmałżonku. Dla dzieci zmarłego jest to jednak szansa na zachowanie pełni swoich praw do spadku - są one chronione ustawowo, niezależnie od relacji między rodzicami.
Przeczytaj także:
Jak odrzucić spadek po zmarłej osobie? Masz na to tylko kilka miesięcy
Kiedy darowizna nie liczy się do spadku? Wątpliwości rozwiewa Kodeks cywilny
Jak ustalić majątek zmarłego? Tak sprawdzisz, co wchodzi w skład spadku
