Spadek u notariusza. Co to jest akt poświadczenia dziedziczenia i jak go załatwić?
Potwierdzenie praw do spadku, chociaż nie jest obowiązkiem prawnym, warto ustalić jak najszybciej. Pomocna w tym okaże się wizyta u notariusza, co znacznie zmniejsza ilość formalności. Nie wszyscy jednak mogą skorzystać z tego rozwiązania.
Jeśli jesteś spadkobiercą, formalne potwierdzenie nabycia spadku jest jedynym sposobem na udowodnienie i dochodzenie praw wynikających z dziedziczenia. Przykładowo, nie będziesz mógł żądać wpisania do księgi wieczystej nieruchomości swoich danych, jeśli nie będziesz posiadać potwierdzenia nabycia spadku.
Przez długi czas stwierdzenie nabycia spadku było możliwe jedynie w sądzie. Tymczasem obecnie istnieje szybsza ścieżka, która prowadzi przez kancelarię notarialną.
Notariusz, poświadczając nabycie spadku, sporządza i rejestruje dokument zwany aktem poświadczenia dziedziczenia. Co ważne, taki akt urzędnik może sporządzić, gdy zmarły pozostawił ostatnią wolę, ale też i wtedy, gdy ostatniej woli nie było i dziedziczenie przeprowadzane jest ustawowo.
Zdarzają się jednak sytuacje, w których notariusz nie ma takiej możliwości. Jest nią nabycie spadku na podstawie testamentu szczególnego, czyli np. sporządzonego w postaci ustnej w obecności świadków. Testamenty szczególne wymagają rozpatrzenia i poświadczenia dziedziczenia spadku na drodze sądowej.
Notariusz może również odmówić sporządzenia aktu poświadczenia dziedziczenia, jeśli został on już sporządzony przez innego urzędnika. Dodatkowo także w sytuacji, gdy w czasie sporządzania protokołu ujawniają się okoliczności, które mogą wskazywać na to, że nie są obecne wszystkie osoby, które mogą mieć prawa testamentowe lub ustawowe do spadku.
Notariusz przystępując do sporządzenia aktu spisuje protokół dziedziczenia. Do tej czynności potrzebna jest obecność wszystkich osób zainteresowanych, czyli spadkobierców ustawowych, testamentowych i osób, na których rzecz zmarły uczynił zapisy windykacyjne.
Jeśli od dnia śmierci spadkodawcy nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy, w protokole dziedziczenia notariusz zamieszcza oświadczenia spadkobierców o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Do protokołu urzędnik załącza odpis aktu zgonu spadkodawcy, odpis aktów stanu cywilnego osób wymienionych w protokole oraz wszelkie inne dokumenty, które mogą mieć wpływ na ustalanie praw do spadku.
Jeśli zmarły pozostawił po sobie ostatnią wolę, notariusz dokonuje tzw. otwarcia i ogłoszenia testamentu. Do tej czynności sporządza się osobny protokół. Jeśli testament był otwarty już wcześniej, ale nie sporządzono aktu poświadczenia dziedziczenia spadku, czynność otwarcia oczywiście się pomija.
Gdy nie ma wątpliwości co do podziału spadku i spadkobierców, notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia i dokonuje jego wpisu do Rejestru Sądowego. Wraz z chwilą dokonania wpisu w Rejestrze, notariusz otrzymuje zawiadomienie o rejestracji i możliwości pobrania potwierdzenia złożenia aktu. Na tym zamyka się cała procedura.
Stwierdzenie nabycia spadku u notariusza, a także uzyskanie zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia nie jest równoznaczne ze zwolnieniem spadkobiercy z obowiązku złożenia do urzędu skarbowego zeznania podatkowego. Jest to formularz SD-3, który można złożyć zarówno online, jak i w urzędzie.
Najbliższa rodzina powinna złożyć zawiadomienie na formularzu SD-Z2, który uprawnia do skorzystania z całkowitego zwolnienia podatkowego.
W razie wątpliwości dotyczących konieczności zapłaty czy wysokości podatku, warto zasięgnąć opinii radcy prawnego lub notariusza.
KO
