Pożyczka między spółką-matką i spółką-córką a rozliczanie VAT
Spółka z o.o. w Polsce otrzymuje faktury za odsetki od kredytu oraz gwarancje kredytowe od swojej spółki-matki z Niemiec. Spółka z Niemiec nie prowadzi działalności polegającej na udzielaniu kredytów, udziela ich tylko dla swoich spółek-córek. Czy usługi takie powinny zostać wykazane jako import usług ze stawką zwolnioną? Czy obowiązek podatkowy w VAT powstaje dopiero w chwili zapłaty za takie usługi?
W sytuacji opisanej w pytaniu należy mówić raczej o udzieleniu pożyczek przez spółkę-matkę. Kredytów udzielać mogą bowiem tylko i wyłącznie banki i inne uprawnione instytucje. Nie jest nią spółka-matka, więc należy raczej mówić tutaj o pożyczce.
W każdym razie mamy niewątpliwie do czynienia z zakupem przez firmę polską określonej usługi, określonego świadczenia. W celu odpowiedzi na pytanie, czy mamy do czynienia z importem usług, należy zawsze ustalić, czy przedmiotowe usługi mają miejsce świadczenia w Polsce. Tylko bowiem wówczas, gdy usługa ma miejsce świadczenia w Polsce, może ona podlegać opodatkowaniu w Polsce, w tym w ramach importu usług.
W odniesieniu do tych usług, jeśli są one świadczone między przedsiębiorcami z państw członkowskich UE - zastosowanie ma tylko i wyłącznie ogólna reguła dotycząca miejsca świadczenia usług. Jest ona zawarta w art. 28b ustawy o VAT.
Zgodnie z tymi przepisami, miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (ewentualnie - gdzie posiada stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, jeśli te usługi są świadczone dla potrzeb tego stałego miejsca).
W sytuacji opisanej w pytaniu miejscem świadczenia usług jest więc Polska.
Jak wynika z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, podatnikami (z tytułu importu usług) są podmioty nabywające usługi, dla których miejsce świadczenia ustalane jest na zasadzie ogólnej, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:
a) usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju,
b) usługobiorcą jest podatnik prowadzący działalność gospodarczą.
Te warunki są tutaj spełnione. Okoliczność, że przedmiotowe usługi są zwolnione z podatku (o czym piszemy dalej), nie jest przeszkodą dla wystąpienia importu usług. Należałoby więc wykazać import tych usług w deklaracji VAT.
Zgodnie z przepisami art. 43 ust. 1 pkt 38 i 39 ustawy o VAT, zwalnia się z podatku:
- usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę;
- usługi w zakresie udzielania poręczeń, gwarancji i wszelkich innych zabezpieczeń transakcji finansowych i ubezpieczeniowych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług, a także zarządzanie gwarancjami kredytowymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.
Zwolnienie to ma zastosowanie również w przypadku importu ww. usług. Tak więc usługi, o których mowa w pytaniu, są zwolnione z podatku.
O obowiązku podatkowym dla tych usług - także w przypadku importu ww. usług - stanowi art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. e) ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, obowiązek podatkowy dla świadczenia usług zwolnionych od podatku zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37-41 ustawy o VAT, powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty.
Tak więc w przypadku zakupu (importu) usług gwarancji (zwolnione z podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy o VAT) oraz pożyczek (zwolnione z podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT), obowiązek podatkowy (w uproszczeniu - obowiązek wykazania ich w deklaracji) powstanie w miesiącu (kwartale), w którym została dokonana zapłata za te usługi.
Biuletyn Informacyjny dla Służb Ekonomiczno - Finansowych Nr 34 z dnia 2014-12-01