Ważne zmiany w działalności nierejestrowanej. Od 2026 r. będą nowe limity

W czwartek (21.08.2025) prezydent Karol Nawrocki podpisał ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych. Ustawa m.in. rozszerza zakres stosowania tzw. milczącej zgody i zmienia limit działalności nierejestrowej z miesięcznego na kwartalny.

Ustawa upraszcza także prowadzenie działalności nierejestrowej poprzez zmianę limitu dla takiej działalności z miesięcznego na kwartalny.

Wyjaśnijmy: działalność nierejestrowa (nieewidencjonowana) to drobna działalność zarobkowa nie wymagająca - w zgodzie z prawem - rejestrowania firmy. Często jest to mini-biznes prowadzony sezonowo (np. w wakacje - w okresie letnim). Niekiedy są to drobne prace wykonywane przez "fachowca". Dane resortu finansów pokazują, że taką właśnie nierejestrowaną działalność może prowadzić w kraju ok. 80 tys. podatników (dane z 2023 roku), a ich przychody ogółem to nawet 0,5 mld zł.

Działalność nierejestrowa (nierejestrowana, nieewidencjonowana) upraszcza wykonywanie takich niewielkich przedsięwzięć. Aby skorzystać z tej formy trzeba spełnić dwa warunki: po pierwsze nie prowadzić rejestrowanej działalności przez ostatnie 5 lat; a po drugie zmieścić się w limicie dochodowym ustalanym przez ustawę. Obecnie (2025 r.) miesięczny limit przychodu dla działalności nierejestrowanej wynosi 3499,50 zł. Kwota ta wynika z ustawy (nie więcej niż 75 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę). Pensja minimalna w 2025 r. to 4666 zł brutto, limit działalności nierejestrowej wynosi więc 75 proc. z 4666 zł czyli wspomniane 3499,50 zł.

Taka konstrukcja ułatwiała nie przynoszącą wielkich dochodów stałą działalność (np. rękodzieło, drobne prace konserwatorskie itp.). Jednak nie wpierała prac i zajęć sezonowych, które - choć w skali miesiąca mogły przynieść więcej pieniędzy - w skali roku nie dawały wielkich zysków. Doskonałym przykładem mogą być zajęcia wakacyjne, wykonywane bez umowy o pracę (bez powiązań z jakimkolwiek zleceniodawcą) i bez zakładania własnej firmy.

Tę niedogodność ma właśnie zmienić nowelizacja przepisów. Wprowadza limit kwartalny, w którym przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym kwartale 225 proc. kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Co ważne, nie zmienia się wysokość limitu - zmianie ulega jedynie sposób jego przeliczenia (z miesięcznego na kwartalny).

W uzasadnieniu zmian ustawodawcy napisali, że nowe rozwiązanie "odpowiada realiom sezonowej działalności, gdzie osoby oferujące usługi w okresach wakacyjnych lub świątecznych, mogą zarabiać więcej w krótkim okresie, bez konieczności rejestrowania działalności". Dodano, że zmiana ta pozwala na bardziej elastyczne podejście do prowadzenia działalności zarobkowej, co może zachęcić kolejne osoby do jej podejmowania. W praktyce, wyższy przychód w danym miesiącu nie będzie automatycznie zmuszał do rejestrowania działalności gospodarczej.

Warto pamiętać, że prowadzenie działalności nierejestrowanej wiąże się z wieloma obowiązkami, przypominającymi prowadzenie rejestrowanej działalności gospodarczej. Przede wszystkim działalność nieewidencjonowana nie zwalnia z podatków. Nie trzeba co prawda płacić comiesięcznych zaliczek na podatek dochodowy, ale podatek należy rozliczyć w rocznym zeznaniu PIT.

Prowadzący działalność nierejestrowaną ma obowiązek prowadzić dzienną ewidencję sprzedaży (to na tej podstawie określony może być limit uprawniający do tej formy działalności). W ewidencji zapisywana jest sprzedaż za dany dzień, nie później niż przed dokonaniem sprzedaży w dniu następnym. Co ważne, jeżeli ewidencja sprzedaży będzie prowadzona nierzetelnie, albo nie będzie prowadzona w ogóle, organ podatkowy może sam określić wartość sprzedaży opodatkowanej i ustalić kwotę należnego podatku.

Dodajmy, że działalność nierejestrowa co do zasady nie rodzi obowiązku zapłaty składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Ale uwaga - prawnicy zauważyli, że ZUS w różny sposób traktuje różne rodzaje działalności nierejestrowanej (nierejestrowej, nieewidencjonowanej). Jeżeli jest to sprzedaż (dostawa towaru), nie ma wątpliwości, że składek nie trzeba odprowadzać. Jeżeli jednak są to usługi, to może się okazać, że zostanie potraktowana jak zlecenie (umowa cywilnoprawna), które podlega oskładkowaniu. Działalność nierejestrowaną oznacza, że osoba ją prowadząca nie jest przedsiębiorcą. Zgodnie z Kodeksem cywilnym zawierane umowy o świadczenie usług stanowią w takim przypadku umowy-zlecenia. Od takich umów zleceniodawca odprowadza składki do ZUS.

***