"Od 26 kwietnia 2023 roku pracownicy zyskali nowe uprawnienia, takie jak zwolnienie z pracy z powodu wystąpienia siły wyższej i urlop opiekuńczy" - przypomina Państwowa Inspekcja Pracy (PIP).
Termin na wykorzystanie dni wolnych przysługujących w 2023 roku dobiega końca wraz z nadchodzącym końcem roku kalendarzowego, dlatego teoretycznie można go wykorzystać w okresie świątecznym - wydłużając sobie wolne pomiędzy świętami Bożego Narodzenia a sylwestrem i Nowym Rokiem.
Urlop z powodu siły wyższej. Dodatkowe dwa dni wolnego
Urlop z tytułu siły wyższej przysługuje każdemu pracownikowi zatrudnionemu na podstawie umowy o pracę, który zgłosi chęć wykorzystania wolnego najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia - pracodawca jest zobowiązany do zaakceptowania wniosku.
Zgłoszenia można dokonać telefonicznie, mailowo, pisemnie lub elektronicznie - przepisy nie precyzują, w jakiej formie pracownik musi to zrobić.
W art. 148 (1) par. 1 Kodeks pracy za to jasno stanowi, w jakich sytuacjach dodatkowe wolne z powodu działania siły wyższej przysługuje:
- sprawy rodzinne;
- sytuacje spowodowane chorobą lub wypadkiem;
- lub działanie innej siły wyższej, która wymaga natychmiastowej nieobecności pracownika w zakładzie.
Czy zatem można wziąć wolne np. z powodu rozpoczęcia roku szkolnego naszej pociechy? Raczej nie. Siła wyższa cechuje się zdarzeniami, których nie można przewidzieć i są niezależne od człowieka. Może zatem chodzić również o działania przyrody: powodzie, wichury czy trzęsienia ziemi oraz konieczność usuwania skutków katastrof naturalnych.
Z tytułu siły wyższej pracownik ma do wykorzystania dwa dni wolnego lub 16 godzin. Co ważne, zachowuje wówczas prawo do otrzymania jedynie połowy przysługującego mu normalnie wynagrodzenia.
Urlop opiekuńczy. Kolejnych pięć dni wolnego
Innym przysługującym pracownikom rozwiązaniem jest wykorzystanie urlopu opiekuńczego. Przysługuje on tym pracownikom, którzy muszą zapewnić opiekę lub wsparcie osobie będącej członkiem rodziny, lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych.
Z tytułu urlopu opiekuńczego pracownikowi przysługuje pięć dni wolnego.
Wniosek należy złożyć u pracodawcy w postaci papierowej lub elektronicznej nie później niż jeden dzień przed rozpoczęciem urlopu. Dokument powinien zawierać imię i nazwisko członka rodziny wymagającego opieki, przyczynę konieczności zapewnienia opieki, ewentualny stopień pokrewieństwa, lub adres zamieszkania.
Do wniosku nie trzeba załączać dokumentacji medycznej ani zaświadczenia lekarskiego. Trzeba jednak pamiętać, że za urlop opiekuńczy, pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie.
