Emeryci w pułapce. Świadczenia rosną, fiskus zabiera część pieniędzy

• Waloryzacja emerytur sprawiła, że wielu seniorów w ubiegłym roku po raz pierwszy przekroczyło próg wolny od podatku.
• ZUS standardowo pobiera zaliczki na podatek, ale emeryci, którzy złożyli wniosek EPD-21 i otrzymują świadczenie w pełnej kwocie, mogą stanąć przed koniecznością jednorazowej dopłaty.
• Fiskus upomni się o zaległe należności dopiero przy rozliczeniu rocznym PIT.

Nie wszyscy emeryci otrzymają zwrot podatku, ale wielu ma na to realną szansę - kluczowe znaczenie ma wysokość rocznych dochodów. Kwota wolna od podatku wynosi obecnie 30 000 zł, co oznacza, że osoby, których roczne świadczenie emerytalne nie przekracza tej granicy, nie powinny płacić podatku dochodowego. Problem w tym, że ZUS automatycznie pobiera zaliczki na podatek od większości emerytur. Jeśli więc w rozliczeniu rocznym okaże się, że dochód nie przekroczył 30 000 zł, urząd skarbowy zwróci potrącone zaliczki - może to być kilkaset, a nawet kilka tysięcy złotych.

Zwrot podatku nie jest jednak zarezerwowany wyłącznie dla emerytów o niskich dochodach. Osoby otrzymujące wyższe świadczenia również mogą liczyć na zwrot nadpłaty, o ile skorzystają z przysługujących im ulg podatkowych. Wśród nich warto wymienić ulgę rehabilitacyjną dla osób z orzeczoną niepełnosprawnością, ulgę dla seniorów, którzy mimo osiągnięcia wieku emerytalnego nadal pracują, czy możliwość odliczenia darowizn na cele charytatywne i organizacje pożytku publicznego. Dzięki tym mechanizmom podstawa opodatkowania może znacząco się zmniejszyć, prowadząc do zwrotu części podatku.

Aby odzyskać nadpłacony podatek, konieczne jest złożenie rocznego zeznania, zazwyczaj na formularzu PIT-37 (dla emerytów otrzymujących tylko świadczenie z ZUS) lub PIT-36 (dla tych, którzy dodatkowo uzyskują dochody z innych źródeł). Choć administracja skarbowa automatycznie przygotowuje zeznania w usłudze Twój e-PIT, warto samodzielnie sprawdzić, czy nie przysługują dodatkowe ulgi i odliczenia. W przypadku deklaracji złożonych elektronicznie zwrot podatku następuje zazwyczaj w ciągu 45 dni, a dla deklaracji papierowych termin ten wydłuża się do trzech miesięcy.

Przeczytaj też: Źle wyliczyłeś podatek? Sprawdź, zanim urząd skarbowy wyśle upomnienie

Coroczne waloryzacje świadczeń sprawiają, że coraz więcej emerytów przekracza próg wolny od podatku, który wynosi 30 000 zł rocznie. Osoby pobierające w ubiegłym roku około 2 500 zł brutto miesięcznie mogą po raz pierwszy znaleźć się powyżej tej granicy. Jednak samo przekroczenie progu nie oznacza jeszcze konieczności dopłaty podatku - standardowo ZUS pobiera zaliczki na PIT już na etapie wypłaty świadczenia, dzięki czemu rozliczenie z fiskusem odbywa się automatycznie. Dopłata pojawia się wtedy, gdy zaliczki były zbyt niskie lub nie były pobierane wcale.

Dotyczy to szczególnie emerytów, którzy złożyli w ZUS wniosek EPD-21. Na podstawie tego dokumentu świadczenie wypłacane jest w pełnej kwocie, bez potrącania zaliczek na podatek. Takie rozwiązanie wybierają osoby, które początkowo mieszczą się w kwocie wolnej od podatku, jednak po waloryzacji mogą nieświadomie przekroczyć próg. Jeśli ich roczny dochód wyniesie znacznie ponad 30 000 zł, przy rozliczeniu PIT okaże się, że mają do uregulowania jednorazową należność wobec urzędu skarbowego. W praktyce może to oznaczać konieczność zapłaty nawet kilku tysięcy złotych, co bywa dużym obciążeniem dla domowego budżetu.

Dopłata podatku to problem o tyle istotny, że ZUS standardowo pobiera zaliczki w ratach - co miesiąc, wraz z wypłatą emerytury. Jeśli jednak emeryt zdecydował się na pełne wypłaty bez potrąceń, fiskus upomni się o podatek jednorazowo, najczęściej w kwietniu, po złożeniu rocznej deklaracji PIT. Warto więc na bieżąco monitorować swoje dochody i, w razie ryzyka przekroczenia progu, rozważyć wycofanie wniosku EPD-21 lub odkładanie części świadczenia na przyszłe zobowiązania podatkowe, aby uniknąć nieprzyjemnej niespodzianki podczas rozliczenia rocznego.

Przeczytaj też:

Dodatkowe pieniądze dla emerytów w 2025 r. Kilka tysięcy złotych więcej

Niespodzianka w waloryzacji emerytur. Seniorzy dostaną 1050 zł więcej

Progi podatkowe w Polsce. Sprawdź, w którym jesteś i jakie obowiązują cię podatki