Kto może zostać ryczałtowcem?

Limit przychodów

Przedsiębiorca kontynuujący prowadzenie działalności gospodarczej może opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, jeżeli w roku poprzedzającym rok podatkowy uzyskał przychody z tej działalności, prowadzonej wyłącznie samodzielnie, w wysokości nieprzekraczającej 150.000 euro, lub uzyskał przychody wyłącznie z działalności prowadzonej w formie spółki, a suma przychodów wspólników spółki z tej działalności nie przekroczyła kwoty 150.000 euro. Należy przy tym pamiętać, że opodatkowanie w formie ryczałtu dotyczy wyłącznie spółek cywilnych osób fizycznych lub spółek jawnych osób fizycznych.

Pułap przychodów uprawniających do skorzystania z opodatkowania ryczałtem zmienia się co roku. Wynika to faktu, że jest on wyrażony w euro, a to z kolei powoduje konieczność przeliczania go na "złotówki". Zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, przelicza się go na walutę polską według średniego kursu euro ogłaszanego przez NBP obowiązującego w dniu 1 października roku poprzedzającego rok podatkowy. Limit przychodów za 2008 r. uprawniający do skorzystania z ryczałtu w roku 2009 wynosi 506.625 zł (tj. 150.000 euro wg kursu obowiązującego w dniu 1.10.2008 r. w wysokości 3,3775 zł/euro). Podatnicy, którzy rozpoczną wykonywanie działalności w 2009 r. i nie będą korzystać z opodatkowania w formie karty podatkowej mogą opłacać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych do końca roku bez względu na wysokość osiąganych przez nich przychodów.

Ryczałt opłacają również podatnicy, którzy samodzielnie lub w formie spółki prowadzili działalność w roku poprzedzającym rok podatkowy, a przychody z niej uzyskiwane były opodatkowane:

• wyłącznie w formie karty podatkowej lub
• za część roku - w formie karty podatkowej i za część roku na zasadach ogólnych, przy czym łączne przychody w roku poprzedzającym rok podatkowy nie przekroczyły kwoty 150.000 euro.

Wyłączenia z ryczałtu

Nie wszyscy podatnicy, którzy spełnią kryterium dotyczące wysokości przychodów mogą skorzystać z opodatkowania ryczałtem. Oprócz tych, którzy przekroczyli limit przychodów, z ryczałtu ewidencjonowanego nie mogą również skorzystać:

• opłacający podatek w formie karty podatkowej,
• korzystający, na podstawie odrębnych przepisów, z okresowego zwolnienia od podatku dochodowego,
• osiągający w całości lub w części przychody z tytułu prowadzenia: aptek, lombardów, kantorów wymiany walut, prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w zakresie wolnych zawodów innych niż wymienione w art. 4 ust. 1 pkt 11 ustawy o zryczałtowanym podatku (m.in. innych niż lekarze, stomatolodzy, weterynarze, pielęgniarki, tłumacze), świadczących usługi wymienione w załączniku nr 2 tej ustawy oraz prowadzenia działalności w zakresie handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych,
• wytwarzający wyroby opodatkowane podatkiem akcyzowym, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem wytwarzania energii elektrycznej z odnawialnych źródeł energii.

Jednak nie tylko zakres prowadzonej działalności jest ograniczeniem niepozwalającym na skorzystanie z ryczałtu. Nie podlegają opodatkowaniu w formie ryczałtu również podatnicy podejmujący wykonywanie działalności w roku podatkowym po zmianie działalności wykonywanej:

• samodzielnie na działalność prowadzoną w formie spółki z małżonkiem,
• w formie spółki z małżonkiem na działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków,
• samodzielnie przez małżonka na działalność prowadzoną samodzielnie przez drugiego małżonka w sytuacji, gdy małżonek lub małżonkowie przed zmianą opłacali z tytułu prowadzenia tej działalności podatek dochodowy na ogólnych zasadach.

Ryczałtu ewidencjonowanego nie mogą również opłacać podatnicy rozpoczynający działalność samodzielnie lub w formie spółki, jeżeli oni sami lub co najmniej jeden ze wspólników, przed rozpoczęciem działalności w roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy, wykonywali w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres działalności podatnika lub spółki.

Jak skutecznie dokonać wyboru?

O dokonanym wyborze ryczałtu, jako formy opodatkowania, przedsiębiorca ma obowiązek powiadomić naczelnika urzędu skarbowego, właściwego według swojego miejsca zamieszkania, w formie pisemnego oświadczenia.

Podatnik prowadzący już wcześniej działalność gospodarczą (ale opodatkowaną na innych zasadach niż ryczałt ewidencjonowany) lub rozpoczynający ją wraz z początkiem roku podatkowego, oświadczenie takie składa nie później niż do dnia 20 stycznia roku podatkowego. Z kolei podatnik rozpoczynający działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego, oświadczenie to składa do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Co istotne, jeżeli działalność gospodarcza opodatkowana ryczałtem prowadzona jest w formie spółki, wówczas oświadczenie o wyborze tej formy opodatkowania składają wszyscy wspólnicy naczelnikom urzędów skarbowych właściwym według miejsca zamieszkania wspólników.

Jeżeli podatnik rozpocznie działalność gospodarczą w trakcie roku podatkowego i nie złoży w terminie omawianego oświadczenia, zobowiązany będzie do założenia właściwych ksiąg i opłacania podatku na zasadach ogólnych określonych w ustawie o pdof.

Natomiast, gdy do dnia 20 stycznia roku podatkowego podatnik nie zgłosi likwidacji działalności gospodarczej opodatkowanej za poprzedni rok w formie ryczałtu lub w tym samym terminie nie dokona wyboru innej formy opodatkowania, przyjmuje się, że nadal prowadzi działalność opodatkowaną w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Jeżeli rezygnacja z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych odbywa się poprzez wybór:

• karty podatkowej - podatnik musi w tym celu złożyć pisemny wniosek o jej zastosowanie, według wzoru oznaczonego jako PIT-16 (oczywiście o ile spełnia warunki do objęcia kartą podatkową),
• podatku według stawki 19% (tzw. podatek liniowy) - należy złożyć pisemne oświadczenie o opodatkowanie na zasadach określonych w art. 30c ustawy o pdof,
• skali podatkowej - podatnik powinien złożyć zawiadomienie o zaprowadzeniu podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz. U. nr 144, poz. 930 ze zm.).

autor: Agata Cieśla

Gazeta Podatkowa Nr 522 z dnia 2009-01-08