Kto odpowiada za błędy w PIT za 2015 rok?

Błędy najczęściej popełniane przez podatników rozliczających się z fiskusem z tytułu podatku dochodowego to nieumyślne uchybienia rachunkowe i formalne. Konsekwencje takich pomyłek sprowadzają się zazwyczaj do sporządzenia korekty rozliczenia, a jeżeli doszło do zaniżenia podatku - również zapłaty należnej kwoty.

Pobierz darmowy program do rozliczeń PIT 2015

Podatnik nanosi poprawki zazwyczaj z własnej inicjatywy lub na wezwanie urzędu skarbowego. Korekty należy dokonać poprzez złożenie wyłącznie zeznania korygującego. Zeznanie korygujące to nowy wariant rozliczenia, wypełniony zgodnie ze stanem rzeczywistym, zawierający prawidłowe dane. Nie trzeba do niego dołączać uzasadnienia przyczyn dokonania zmian - pisma wyjaśniającego, które elementy poprzedniej wersji zostały zmienione, w jakim zakresie i dlaczego. Obowiązek sporządzenia takiego wyjaśnienia został zniesiony z początkiem bieżącego roku.

Błędy rachunkowe, oczywiste pomyłki oraz nieprawidłowości wynikające ze sporządzenia zeznania podatkowego niezgodnie z wymogami formalnymi, które zostaną wykryte przez urzędników na etapie czynności sprawdzających, mogą być niekiedy przez nich poprawione. Wolno im wyeliminować takie uchybienia, jeżeli w wyniku modyfikacji zmiana wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty lub straty nie przekroczy 5.000 zł. Podatnikowi jest doręczana uwierzytelniona kopia skorygowanego w tym trybie zeznania podatkowego. Otrzymuje ją wraz z informacją o związanej z korektą zmianie wysokości zobowiązania podatkowego, nadpłaty czy straty albo informacją o braku takich zmian, oraz pouczeniem o prawie wniesienia sprzeciwu. Sprzeciw składa się do organu podatkowego w terminie 14 dni od dnia doręczenia uwierzytelnionej kopii skorygowanego rozliczenia. Skutkiem wniesienia go jest anulowanie naniesionych poprawek.

Odpowiedzialność podatkową za zaniżony podatek ponosi wyłącznie podatnik (lub małżonkowie korzystający z łącznego opodatkowania dochodów). Fiskus od niego będzie domagał się uregulowania zaległości podatkowej (wraz z odsetkami za zwłokę) wynikającej z błędnych wyliczeń.

Odpowiedzialności podatkowej nie można przenieść na inne osoby lub podmioty. Podatnicy, głównie przedsiębiorcy, zlecając sporządzenie zeznania podatkowego biuru rachunkowemu, nie chronią się więc przed dochodzeniem od nich należnego podatku. Biuro rachunkowe - niezależnie od zapisów umowy i otrzymanych pełnomocnictw - nie odpowiada za zobowiązania podatkowe swoich klientów. Urząd skarbowy nie będzie od jego właściciela lub pracownika żądał spłaty zaległości podatkowych wynikających z błędnych wyliczeń. Podatnik może natomiast domagać się od biura rachunkowego odszkodowania za szkody poniesione w wyniku nierzetelnego sporządzenia zeznania podatkowego.

Urząd skarbowy ma prawo zająć w trybie przymusowym na spłatę podatku dochodzonego prawie cały majątek podatnika (z wyjątkiem składników niepodlegających lub zwolnionych spod egzekucji). Osoba, która jest w związku małżeńskim, odpowiada majątkiem osobistym oraz majątkiem wspólnym swoim i małżonka. Małżonkowie, którzy korzystają z prawa do łącznego opodatkowania swoich dochodów, ponoszą natomiast solidarną odpowiedzialność za zapłatę podatku wynikającego ze wspólnego zeznania. Każdy z nich ma prawo i obowiązek uregulować całą jego kwotę. Jeżeli jeden z małżonków umarł lub umrze przed zapłatą podatku wynikającego ze wspólnego rozliczenia, drugi przejmuje pełną odpowiedzialność za jego uiszczenie. Spadkobiercy za niego nie odpowiadają.

Skutki nierzetelnego sporządzenia zeznania podatkowego mogą być dotkliwsze, jeżeli uchybienia noszą znamiona przestępstw skarbowych lub wykroczeń skarbowych, np. narażenia na bezpodstawny zwrot nadpłaty. Takie przewinienia są karane wysokimi grzywnami, a w skrajnych przypadkach - więzieniem.

Odpowiedzialność karną skarbową ponosi konkretna osoba. Nie musi być to podatnik. Podatnik zostanie pociągnięty do odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli sam sporządza, podpisuje i składa swoje zeznanie podatkowe. Sytuacja zmienia się jednak, gdy przygotowanie rozliczenia zostało zlecone profesjonaliście, np. doradcy podatkowemu czy właścicielowi biura rachunkowego. Taka osoba może być ukarana za przewinienia skarbowe związane z nieprawidłowym sporządzeniem zeznania podatkowego. Ten, kto na podstawie przepisu prawa, umowy czy faktycznego wykonywania określonych czynności zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej odpowiada bowiem jak sprawca za przestępstwo skarbowe lub wykroczenie skarbowe. Osoba, której podatnik zlecił przygotowanie zeznania podatkowego, jest traktowana jako zajmująca się jego sprawami finansowymi. Zakres jej odpowiedzialności karnej skarbowej zależy jednak od wielu czynników: treści umowy łączącej obie strony, faktycznej możliwości wypełniania zleconych obowiązków, okoliczności sprawy, stopnia szkodliwości społecznej popełnionego czynu, winy itp.

Sankcji związanych ze sporządzeniem nieprawidłowego rozliczenia łatwo uniknąć. Wystarczy złożyć prawnie skuteczną, w rozumieniu Ordynacji podatkowej lub ustawy o kontroli skarbowej, korektę zeznania podatkowego i wpłacić cały podatek uszczuplony lub narażony na uszczuplenie z powodu błędu. Spełnienie tych wymogów chroni tylko przed karami za złożenie nieprawdziwego lub nierzetelnego rozliczenia. Odpowiedzialności karnej skarbowej za inne występki związane z tym uchybieniem, np. za nierzetelne prowadzenie ksiąg podatkowych, można uniknąć poprzez dokonanie tzw. czynnego żalu.