Spis treści:
- Koniec fikcyjnego samozatrudnienia. Rząd chce etaty
- Banki, akcyza i drogi płatne. Fiskus idzie po swoje
- Szara strefa pod lupą
- Cyfrowa ofensywa w egzekucji podatków
- VAT na piwo, wino i napoje energetyczne. Podatek skoczy do 23 proc.
- Automatyzacja egzekucji, czyli więcej pieniędzy przy mniejszym nakładzie
Na horyzoncie 2026 roku rysuje się znacząca zmiana w polityce fiskalnej państwa. Ministerstwo Finansów przygotowuje zestaw działań mających na celu uszczelnienie systemu podatkowego i zwiększenie wpływów do budżetu. Głównym celem jest walka z nadużyciami, które od lat generują poważne straty - od fikcyjnego samozatrudnienia, przez niskie podatki dla sektora bankowego, aż po niedostateczną kontrolę nad branżą budowlaną i akcyzą. Wszystko to ma przełożyć się na znaczące wpływy finansowe, które zasilą państwową kasę.
Koniec fikcyjnego samozatrudnienia. Rząd chce etaty
Problem fikcyjnego samozatrudnienia w Polsce przybiera na skali. Ministerstwo Finansów szacuje, że około 160 tysięcy podmiotów funkcjonuje w formule B2B, choć ich działalność w praktyce odpowiada zatrudnieniu na etat. Taki stan rzeczy pozwala na unikanie pełnych obciążeń podatkowych i składkowych, a co za tym idzie, generuje olbrzymie straty dla budżetu oraz stwarza nierówne warunki na rynku pracy.
Rząd zamierza temu przeciwdziałać, przekształcając co najmniej 10 proc. umów B2B na tradycyjne umowy o pracę. Według wyliczeń Ministerstwa Finansów, ta zmiana przyniesie rocznie dodatkowe 212 milionów złotych wpływów do sektora publicznego. W praktyce oznacza to nie tylko wyższe przychody, ale również przywrócenie pracownikom praw pracowniczych oraz stabilności zatrudnienia.
Równocześnie Państwowa Inspekcja Pracy zyska nowe uprawnienia, które pozwolą skuteczniej kontrolować i eliminować nadużycia. Wsparciem dla tej strategii mają być także zmiany legislacyjne dotyczące fundacji rodzinnych, które uzupełnią walkę z fikcyjnym samozatrudnieniem.
Banki, akcyza i drogi płatne. Fiskus idzie po swoje
Ministerstwo Finansów skierowało także swoje działania na sektory o dużym potencjale fiskalnym. Jednym z nich są banki - planowana podwyżka stawki CIT dla tego sektora ma przynieść w 2026 roku aż 6,6 miliarda złotych dodatkowych wpływów. To znacząca zmiana, która ograniczy dotychczasowe możliwości optymalizacji podatkowej.
Podwyższone zostaną również stawki akcyzy na napoje alkoholowe, co może zasilić budżet o niemal 2 miliardy złotych. Podobnie zmiany dotyczą opłaty cukrowej, której wzrost ma przynieść ponad 1,13 miliarda złotych.
Również kierowcy odczują finansowe skutki reform - rozszerzenie sieci płatnych dróg, planowane na grudzień 2025 roku, ma dostarczyć do budżetu ponad 2,77 miliarda złotych już w kolejnym roku.
Szara strefa pod lupą
Branża budowlana to jedno z kluczowych miejsc, gdzie Ministerstwo Finansów planuje uszczelnić system. Nielegalne zatrudnienie i praca "na czarno" generują poważne straty. Resort przewiduje, że ograniczenie liczby osób pracujących nielegalnie o 30 procent może przynieść budżetowi ponad 1,17 miliarda złotych.
Działania podejmowane są w ramach Międzyresortowego Zespołu do spraw Przeciwdziałania Szarej Strefie, który koordynuje współpracę administracji państwowej i organów kontrolnych, zwiększając efektywność walki z patologiami.
Cyfrowa ofensywa w egzekucji podatków
Istotnym elementem strategii jest także wdrożenie elektronicznego systemu JSP_Egzekucja, który ma usprawnić działania urzędów skarbowych zajmujących się egzekucją należności. Planowane jest zwiększenie zatrudnienia o 60 etatów w urzędach w Warszawie, Katowicach i Poznaniu.
Ministerstwo Finansów szacuje, że ta inwestycja przyniesie wzrost wpływów rzędu 1,2-1,4 miliarda złotych w 2026 roku. Kolejne 170 milionów złotych mają wygenerować ulepszone mechanizmy analityczne wykorzystujące dane z Krajowego Systemu e-Faktur oraz sprawozdawczości JPK_CIT.
VAT na piwo, wino i napoje energetyczne. Podatek skoczy do 23 proc.
Od 1 lipca 2026 roku znacząco wzrosną stawki VAT na bezalkoholowe odpowiedniki napojów alkoholowych (piwo, wino, cydr, drinki) oraz napoje energetyczne zawierające co najmniej 20 procent soku owocowego lub warzywnego. Stawka ma wzrosnąć do 23 procent, zarówno w handlu, jak i gastronomii.
Według szacunków MF, w pierwszych pięciu miesiącach działania tej zmiany budżet zyska ponad 435 milionów złotych.
Automatyzacja egzekucji, czyli więcej pieniędzy przy mniejszym nakładzie
Dzięki automatyzacji poszukiwania majątku dłużników, Ministerstwo spodziewa się wzrostu liczby zajęć majątku o około 5 procent rocznie, co przełoży się na dodatkowe 30 milionów złotych z tytułu egzekucji.
Dodatkowo, automatyczne zajęcia papierów wartościowych i praw wynikających z instrumentów finansowych mają przynieść kolejne 300 milionów złotych, wykorzystując dotychczas rzadko stosowane metody egzekucji.
Ministerstwo Finansów wyraźnie zaznacza, że planowane zmiany mają znacząco uszczelnić system podatkowy i poprawić ściągalność należności. Rok 2026 może przynieść budżetowi aż 18,7 miliarda złotych dodatkowych wpływów, ale wymaga to konsekwentnego ograniczenia praktyk, które przez lata osłabiały finanse państwa.
